امید به رهایی از سودای سوداگران

به گزارش شفا آنلاين،مواد مخدر در لغت به معنای مخدرات یا مخدر است و معنی ضعف، سستی، نرمی و ناتوانی می دهد و در اصطلاح به هر مواد خام یا ساخته شده، گفته می شود که دارای عناصر تحریک کننده یا تسکین دهنده است و در مواردی غیر از پزشکی یا صنعتی به کار برده می شود که استفاده از این مواد، مداومت و معتاد شدن فرد را به همراه دارد.

اعتیاد یک بیماری اجتماعی با عوارض جسمی و روانی بسیار است که هزینه های جانی، مالی و معنوی سنگینی را به کشورها تحمیل می کند و از مهم ترین مشکلات اجتماعی و اقتصادی جهان امروز محسوب می شود.

مواد مخدر دارای انواع گوناگونی است که از نظر منشا شیمیایی یا طبیعی هستند. فرد معتاد در طول زمان مصرف، برای راضی بودن و داشتن حس سرخوشی، همواره به مخدر قوی تر نیازمند می شود. سازمان ملل متحد در گزارش 2013 میلادی اعلام کرد، مصرف مواد سنتی همچون هروئین و کوکائین در برخی قسمت های جهان رو به کاهش و مصرف داروهای تجویزی و مواد روانگردان جدید رو به فزونی است. برپایه ی این گزارش تقاضا برای مواد مخدر در جهان کاهش پیدا نکرده است و 200 هزار تن در سال بر اثر مصرف این مواد غیر قانونی جان خود را از دست می دهند.

کنفرانس بین المللی مبارزه با اعتیاد و قاچاق مواد مخدر از 17 تا 26 ژوئن 1987 میلادی در شهر وین اتریش با هدف ابراز اراده ی سیاسی ملت ها در امر مبارزه با پدیده ی خانمان سوز و شوم مواد مخدر تشکیل شد و در آن سندی با عنوان C.M.O به تصویب کشورهای شرکت کننده رسید. این سند در 26 ژوئن برابر با پنجم تیرماه به اتفاق آراء مورد تأیید و تصویب کشورهای شرکت کننده قرار گرفت و سالروز تصویب این سند به نام روز جهانی مبارزه با مواد مخدر اعلام شد.

این سند خط مشی همه جانبه ی اقدام ها در امر کنترل مواد مخدر را از طرف کشورهای شرکت کننده مشخص و آنان را متعهد کرده است تا فعالیت های بین المللی در خصوص مبارزه با قاچاق مواد مخدر را قاطعانه دنبال کنند.

افزایش روز افزون استفاده از مواد مخدر در جهان و نگرانی های دولت ها درباره ی فراگیری آن در میان جامعه سبب شد تا کشورهای گوناگون روش های مختلفی را برای مبارزه با مواد مخدر به کار گیرند، ایران از جمله کشورهایی محسوب می شود که برای حفاظت از شهروندانش در برابر این معضل راه های پیشگیری را انتخاب کرده است، زیرا این بلای خانمان سوز قدرت اندیشه، کوشش و سازندگی را در انسان ها به ویژه در نسل جوان جامعه از بین می برد و بنیان خانوادگی و اعتقاد دینی آنان را به نابودی می کشاند.

اما با تمامی اقدام های دولت این خطر بزرگ همچنان نسل جوان را تهدید می کند و دغدغه ی تمامی ساکنان این سرزمین کهن است، قرار گیری ایران در راه ترانزیتی مواد مخدر و همسایگی با کشورهایی که از تولیدکنندگان اصلی این مواد در سطح جهان هستند همگی سبب شده تا ایران اسلامی در خط گسل این زلزله ی مهیب قرار گیرد.

شاید باید تلاش بیشتری صورت پذیرد تا شاهد تصویرهای مغموم کننده یی همچون خرید و فروش مواد و معتادان خانه به دوش در بلوار بزرگراه ها، حاشیه های میدان های بزرگ و پارک های گوناگون در سطح شهرها نباشیم زیرا این منظره ها به راحتی برای هر رهگذری قابل دیدن و زنگ خطری برای سلامت کشور است.

این روزها بلوار اتوبان نیایش میزبان مصرف کنندگان مواد مخدر است که خود را در میان درختان آن پنهان می کنند و به خرید و فروش آن می پردازند و گهگاه هنگامه ی عبور از عرض اتوبان جان خویش را از دست می دهند.

صف های خودروهای گوناگون در انتهای اتوبان شیخ فضل الله نوری ورودی شهرک قدس برای خرید و فروش ماده ی مخدر کراک منظره یی تاسف بار را خلق کرده که باعث آزار شهروندان این منطقه شده و امنیت آنان را به مخاطره می اندازد.

بزرگراه همت غرب به سمت شرق پیش از ورودی اتوبان یادگار جنوب، نشانی آشنا برای استفاده کنندگان مواد مخدر است. تمامی این موارد تنها مکان هایی کوچک برای دسترسی به مواد مخدر است که برای نمونه مطرح شد.

آری باید دریابیم که برای مبارزه با این مواد خانمان سوز یک بسیج همگانی نیاز است تا بتوانیم بنیان جامعه و خانواده را حفظ و حمایت کنیم. در اوایل سال 1383 خورشیدی اتفاقی تلخ مسیر زندگی سعید علیزاده را در 20 سالگی تغییر داد و او را به راهی هدایت کرد که جز تباهی و سرافکندگی هیچ ارمغانی دیگری نداشت. محیط خانواده، ویژگی های رفتاری و گروه دوستان، تمامی محرک هایی بودند که وی را تشویق به استفاده از مواد مخدر کردند. او به طرف ماده ی مخدر تریاک رفت تا شاید بتواند مشکلات و معضلات رفتاری خود را به دست فراموشی بسپارد. رویایی که به گفته ی وی خیالی بیش نبود تا آن که در یکی از روزهای پایانی سال 1385 خورشیدی تلنگری ناگهانی روح خفته ی او را بیدار کرد و در عزمی راسخ توانست مواد مخدر را ترک کند.

او علت گرایش به مواد مخدر را نوع شخصیت خود عنوان می کند و می گوید: از ابتدای کودکی فردی کم رو، خجالتی و درون گرا بودم که از کمبود اعتماد به نفس و محبت رنج می بردم و همیشه از این که اعمال و رفتارم مورد قبول دیگران قرار نگیرد در عذاب و ترس به سر می بردم. همچنین محیط خانواده و گروه دوستان همگی در گرایش من به مواد مخدر نقشی اساسی ایفا کردند.

سعید علیزاده مواد مخدر را برای نخستین بار در گروه دوستان تجربه کرد و در این باره گفت: جمع دوستان در گرایش من به مواد مخدر بی تاثیر نبوده است، اما این که بخواهم آنها را دلیل اصلی اعتیادم عنوان کنم، تنها توجیه خواهد بود. در صورتی که بسیاری از عوامل و نوع رفتار خودم نیز در اعتیادم مهم بود.

وی استفاده از مواد مخدر را دلیلی برای فراموشی مشکلات عنوان کرد: فرد معتاد در ابتدای شروع اعتیاد به مخدرها در یک دوره ی زمانی کوتاه، به دلیل حالتی که هنگام استفاده از مواد برای او رخ می دهد باعث می شود که مشکل های خود را فراموش کند اما این مورد بسیار کوتاه و موقتی است زیرا به مرور تمامی معضل های زندگی به حیطه ی فراموشی سپرده و نادیده گرفته می شود، چون تامین مواد و برطرف کردن حالت خماری خود بزرگترین و مهم ترین مساله فرد معتاد می شود.

او درباره ی دسترسی به مواد مخدر اظهار کرد: فرد معتاد با روش های گوناگون تهیه مواد مخدر آشناست و می داند که چگونه نیاز خود را برطرف سازد. به طور کل دسترسی به مواد مخدر به راحتی امکان پذیر است. برای نمونه معتادان به فروشنده ی مواد که در اصطلاح ساقی نام دارد مراجعه می کنند و با پرداخت هزینه، ماده ی مورد نظر را دریافت می کنند. گاهی اگر ساقی از دوستان و آشنایان باشد مواد مخدر را تحویل می دهد و سپس در مرحله ی بعدی مراجعه هزینه ی آن را خواهد گرفت.

سعید علیزاده هزینه های سنگین تامین مواد را عامل اصلی انجام بسیاری از اعمال و رفتار غیرقانونی و غیراخلاقی عنوان می کند و در این زمینه می گوید: تامین هزینه های سنگین مواد مخدر گاهی باعث می شود فرد به بیراهه های بسیاری گام بگذارد، که روزی از خط قرمزهایش به شمار می رفتند. فروش لوازم شخصی و دزدی از نزدیکان همه نمونه هایی بارز در این زمینه هستند. فرد معتاد هنگام بروز این رفتار همواره خود را توجیه می کند که بعدها تمامی اعمال خود را جبران خواهد کرد و در واقع برای او مهم نیست که در آن زمان چه می کند تنها هدف مهم و اصلی اش برطرف سازی نیازش به مواد است.

او اعتقاد دارد که اعتیاد بر چهره ی فرد تاثیر بسیار منفی می گذارد که به مرور زمان تغییرهای ناخوشایندی را پدید می آورد: شاید اعتیاد به ماده ی تریاک سبب لاغر شدن فرد نشود اما با گذشت زمان صورت شخص لاغر، چشم ها قرمز و دندان ها زرد می شود که تمامی این موارد تصویرهایی ناگوار را خلق می کند.

وی علت ترک مواد مخدر را دوستانش و غرور خود مطرح کرد و گفت: هنگامی که 2 تن از دوستانم اعتیاد را ترک کردند و من با آنها دیدار کردم، یکی از آنها شروع به پند و اندرز کرد و مرا به باد انتقاد گرفت. برای یک معتاد بدترین موضوع نصیحت کردن است اما در آن هنگام گویی غرور خفته ی من بیدار شد. حرف های او برای من بسیار سنگین بود و از همان روز مواد را کنار گذاشتم و دیگر به سراغ آن نرفتم. با حضور در جلسه های انجمن های آزاد(MA) که در آن گروهی از افراد که اعتیاد داشتن در کنار یک دیگر جمع می شوند و بدون ترس از قضاوت و داوری صحبت می کنند. هر جلسه یک فرد رهبر گروه است و درباره ی تجربه های خود سخن می گوید.

وی وجود چنین انجمن هایی را بسیار ارزشمند بر می شمرد که به ترک اعتیاد وی بسیار کمک کرده است و می گوید: من هنوز هم به این جلسه ها می روم، روزهای نخست دور از جمع می نشستم و تنها نظاره گر بودم تا آن که به مرور دریافتم که آنها همچون من هستند پس به آنان پیوستم و تجربه هایم را با دیگران در میان گذاشتم.

او درباره ی روزهای پس از ترک اعتیاد گفت: هنگامی که مواد را ترک کردم گویی دوباره متولد شدم. بسیاری از اتفاق هایی ساده ی اطراف برایم رنگ و بویی دیگر پیدا کرد. انگار تمامی آنها برای نخستین بار صورت پذیرفته بودند. تمامی این اتفاق ها بارها پیش از این رخ داده بود اما همگی برای من تازگی داشتند. این روزها جهان، جهانی دگر شده است و من ارزش جهان هستی و حق زندگی را بیش از پیش درک می کنم.

سعید علیزاده اعتقاد دارد بسیاری از مشکلات رفتاری اش همچنان پابرجاست و در این باره می گوید: من اکنون توانسته ام بر عصبانیت و پیش داوری هایم غلبه کنم و این معضل را به خوبی در درونم حل کنم اما هنوز هم بسیاری از ضعف های رفتاری ام وجود دارد و من تلاش می کنم تا به مرور آنها را بر طرف سازم. همان طور که مشکل اعتیاد یک روزه حل نمی شود، مشکلات دیگر را هم نمی توان یک روزه حل کرد.

پژوهشگر گروه اطلاع رسانی ایرنا به بهانه ی روز جهانی مبارزه با مواد مخدر به گفت و گو با حسین دژاکام بنیان گذار و تئوریسین جمعیت احیای انسانی کنگره ی60 پرداخت.

حسین دژاکام درباره ی آمار معتادان به مواد مخدر گفت: هیچ کشوری در دنیا آمار دقیقی از معتادان خود را منتشر نمی سازد زیرا این کار امکان پذیر نیست. گاهی فرد سال ها اعتیاد دارد اما حتی خانواده هم از این اتفاق آگاه نیست به همین دلیل جمعیت مصرف کنندگان مواد مخدر در بیشتر جوامع حدودی اعلام می شود.

این تئوریسین، معتادان را به 2 گروه تقسیم کرد و افزود: ما 2 گروه معتاد داریم. گروه نخست معتادان حرفه ای و گروه دوم معتادان تفریحی(تفننی) نام دارند که اعتیاد تفریحی دروازه ی ورود به اعتیاد است.

وی درباره ی گرایش جوانان به اعتیاد گفت: در گذشته به دلیل آن که مواد مخدر همچون تریاک و حشیش دارای بو و دود بودند و معتاد زمان زیادی لازم داشت تا به حالت سرخوشی دست یابد به همین دلیل خیلی از جوانان امکان آن را نداشتند تا به صورت پنهانی این کار را انجام دهند اما اکنون با وجود مواد مخدر جدید فرد در مدت کوتاهی سر خوش می شود چون این مواد هیچ گونه بو و دودی ندارد شخص می تواند در محیط خانه بدون جلب توجه به سرعت از آن استفاده کند و نیاز خویش را برطرف سازد.

دبیر کل کنگره ی 60 درباره ی افزایش اعتیاد در میان دختران اظهار داشت: گرایش به مواد مخدر در میان دختران از زمانی افزایش یافت که ماده ی مخدر شیشه وارد بازار شد. برخی از دختران با هدف لاغری و داشتن انرژی بالا از این ماده استفاده کردند که آمار اعتیاد دختران سیر صعودی یافت. دلیل اصلی را می توان مواد صنعتی که در مکان های گوناگون به راحتی در دسترس است، عنوان کرد.

وی از ورود دوباره ماده ی هرویین به بازار قاچاق مواد مخدر خبر داد و گفت: اکنون توزیع مخدر هرویین دگربار رو به افزایش است که اگر چرخش استفاده از این ماده بر روی تزریق صورت پذیرد، زنگ های خطر به صدا درخواهد آمد زیرا در این هنگام تزریق مشترک شکل می گیرد و بیماری هایی همچون ایدز، هپاتیت و بیماری های عفونی فراگیر می شود. به همین علت دولت باید تلاش کند، سرنگ را در دسترس معتادان قرار دهد تا بتوانیم این موج خطرناک را مهار کنیم.

حسین دژاکام علت چرخش دوباره به سمت هرویین را این گونه شرح می دهد: بازار قاچاق بسیار فعال است و قاچاقچیان سه شیفت کار می کنند. آنها به طور دایم مواد مخدر بورس شده در بازار مصرف را تغییر می دهند، در یک دوره، ماده ی کراک را وارد کردند و به بهانه ی این که کراک اعتیاد آور نیست به فروش آن پرداختند تا آنکه جامعه از خطر این ماده آگاه شد و آنان به ماده ی شیشه روی آوردند و اعلام کردند که شیشه ماده یی محرک است که مخدر محسوب نمی شود و هنگامی که مردم دریافتند این ماده توهم و جنون ایجاد می کند، دگربار پس از چندین سال بازار قاچاق را با هرویین آشنا کردند. ماده یی که در حال حاضر استفاده از آن رو به افزایش است.

وی درباره ی ترک اعتیاد به مخدر شیشه گفت: از نظر مجامع بین المللی ترک مخدر شیشه و توهماتی که ایجاد می کند امکان پذیر نیست اما از دید بنده این فکر غلط است زیرا من اکنون موفق شده ام، 2 هزار فرد درمان شده شیشه را به جامعه باز گردانم. وقتی فرد ماده ی مخدر را ترک می کند پس از ترک باید درمان شود تا سیستم عصبی وی ترمیم روی آن صورت پذیرد و سلامتی به وی بازگردد.

مدیر کنگره ی 60 با اشاره به این که مبارزه با قاچاقچیان مواد مخدر تنها با نیروهای پلیس امکان پذیر نیست، افزود: نیروهای پلیس به تنهایی نخواهند توانست به مبارزه با فروشندگان و توزیع کنندگان مواد مخدر بپردازند زیرا قاچاقچیان همواره گروهی عمل می کنند و هنگامی که پلیس و نیروهای انتظامی به منظور رویارویی با آنان وارد صحنه می شوند یکدیگر را آگاه می کنند و تا مدتها پنهان می شوند. برای مقابله با این مشکل باید در کنار اقدام نیروهای پلیس، فعالیت های فرهنگی صورت پذیرد تا مبارزه با پدیده ی مواد مخدر در جامعه نهادینه شود.

وی در ادامه گفت: یکی از وظایف شهرداری کاهش آسیب های اجتماعی است، در این راستا این نهاد سرای محله ها را شکل داد که باید با دعوت از کارشناسان در این مکان ها به آموزش در زمینه ی پیشگیری از اعتیاد بپردازد.

این فعال عرصه ی مبارزه با اعتیاد یکی از وظیفه های وزارت ورزش و جوانان را آموزش و پیشگیری از آسیب در این مورد دانست و معتقد است که این سازمان ها باید به صورت عملیاتی وارد این عرصه شوند و مبادرت به فرهنگ سازی کنند.

حسین دژاکام با اشاره به اینکه مبارزه با مواد مخدر تنها بر عهده ی نیروی انتظامی و قوه ی قضاییه نیست، گفت: همگان انتظار دارند تنها این 2 گروه در این زمینه فعالیت کنند در صورتی که بسیاری از سازمان ها و نهادهای دیگر عضو دبیرخانه ستاد مبارزه با مواد مخدر هستند و آنها نیز باید به عرصه بیایند. شهرداری، وزارت ورزش و جوانان و صدا وسیما باید فعال شوند. نیاز است از آنها سوال کرد که در راه مبارزه با مواد مخدر چه کرده اند؟

وی در ادامه کمپ های ترک اعتیاد را قابل قبول بر شمرد و بیان داشت: این کمپ ها تاکنون، فعالیت های مثبتی از خود در زمینه ی اعتیاد نشان داده اند و کمک حال مردم کشور در راه مبارزه با مواد مخدر بوده اند.

او با اشاره به این که 80 درصد بار درمان معتادان بر روی دوش سازمان های غیر دولتی است، گفت: فعالیت سازمان های دولتی در این راه قابل قبول نیست و آنها از بودجه های اختصاص یافته برای درمان اعتیاد به خوبی استفاده نمی کنند.

در پایان وی درباره ی لزوم تلاش همه ی سازمان های عضو دبیرخانه ستاد مبارزه با مواد مخدر اشاره کرد و گفت: مبارزه با مواد مخدر تنها مختص یک یا 2 نهاد نیست بلکه باید با بسیج همگانی و فرهنگ سازی در راه مبارزه با انواع مخدر گام برداریم و سعی کنیم در این عرصه فعال باشیم. باید این سوال را از خودمان بپرسیم که برای معضل اعتیاد و مبارزه با آن در کشور چه کرده ایم؟

ایرنا