شفاآنلاین -بهتازگي كارشناسان نسبت به كاهش سن آغاز مصرف دخانيات در دنيا هشدار دادهاند و گفتهاند: در كشور ما نيز اين سن به ۱۳ تا ۱۵سال رسيده است.
گسترش مصرف دخانيات و مواد مخدر و روانگردان، چيزي نيست كه كسي
از آن بيخبر باشد. اگر براي پيادهروي يا گردش به بوستاني پا بگذاريد،
قليانهايي را ميبينيد كه در نشستهاي دوستانه كشيده ميشوند يا در
بزرگراهها شمار رو به افزايش خانمهايي را ميبينيد كه بر سيگار پُك
ميزنند!
همچنانكه كارشناسان وزارت بهداشت ميگويند، خطر بزرگتر از مصرف
دخانيات، زمينهاي است كه براي مصرف مواد مخدر پديد ميآورد. آمارها و
تجربههاي شخصي گواهي ميدهند كه مصرفكنندگان دخانيات بيشترين گرايش را به
مصرف مواد مخدر دارند و داستان از آنجا نگرانكنندهتر ميشود كه كم شدن
سن مصرف دخانيات، گرايش اين گروه سني به مواد مخدر را نيز افزايش داده و
آنها را بيش از پيش در برابر اعتياد آسيبپذير كرده است.
اما با توجه به
پايين آمدن سن مصرف دخانيات بايد پرسيد آموزش و پرورش به عنوان فراگيرترين
نهاد وابسته به اين گروه سني، در زمينه جلوگيري از دامنهدار شدن مصرف
دخانيات و بالاتر از آن اعتياد، چه كارِ سودمندي انجام داده است؟ گرچه وارد
كردن برخي از جستارها مانند اعتياد و بيماريهايي مانند ايدز به كتابهاي
درسي و درونمايههاي آموزشي به دليل واكنش نهادهاي بيرون از سامانه آموزشي و
از آن بدتر خانوادهها، تا اندازهاي آموزش و پرورش را با مشکل روبهرو
کرده است.
اما، بيگمان راه پژوهشهاي جهاني و بهرهبرداري از دانشِ
كشورهاي پيشرو در اين زمينه و البته هماهنگسازي آن با فرهنگ بومي همواره
گشوده است. در هيچ يك از كتابهاي درسي و در هيچ پايهاي، درباره آسيبهاي
مصرف دخانيات سخني به ميان نيامده است!
ناگفته نماند كه در كتاب علوم زيستي و
بهداشت سال نخست دبيرستان در فصلي بهنام سلامتي و بيماري، بخش اعتياد و
سلامتي از صفحه 93 تا 96! گنجانده شده است. جدا از اينكه تا چه اندازه اين
بخش براي پيشگيري از آلودگي دانش آموزان به اعتياد كارآمد است!در آن هيچ
اشارهاي به يكي از مهمترين زمينههاي اعتياد- يعني مصرف دخانيات- نشده
است.
گفتوگو با دانشآموزان، يا نوجوانان و جواناني كه دخانيات مصرف
ميكنند، گوياي اين واقعيت است كه بيشترشان از دوره راهنمايي با سيگار آشنا
شده و مصرف آن را آغاز كردهاند. بنابراين بايد در سالهاي نخست دوره
راهنمايي- دبيرستان دوره اول دانش آموزان را با خطرها و آسيبهاي مصرف
دخانيات آشنا كرد و آنها را در برابر اين بيماري واگير و پيشرونده واكسينه
كرد. بايد براي جلوگيري از گسترش بيشتر بيماريهاي اجتماعي، بايد بيهيچ
بهانهاي، امكاناتي از جمله پول را در دسترس آموزش و پرورش قرار گيرد تا
اين نهاد بتواند به وظايف ذاتي خويش عمل كند.
محمدرضا نيك نژاد*
* عضو انجمن كارشناسان آموزش و پرورش