کد خبر: ۲۳۳۲۷
تاریخ انتشار: ۱۰:۳۷ - ۰۵ خرداد ۱۳۹۳ - 2014May 26
شفا آنلاین-شادی نه تنها حق مسلم و اولیه تک تک شهروندان جامعه محسوب می شود بلکه نیاز حیاتی برای ارتقای سلامت فردی و جمعی و اقتضای حرکت رو به جلوی کشور در مسیر توسعه است.
به گزارش شفا آنلاین،آنچه جامعه یی را از غم و اندوه می رهاند، شادی و نشاط است؛ مقوله یی که به اعتقاد کارشناسان مولفه های زیادی در شکل گیری و تداوم آن در یک جامعه نقش دارد؛ از مولفه های فردی گرفته تا اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و البته اقتصادی.

«شادی و نشاط حق مردم است. خیلی سختگیری نکنیم. مردم خودشان اخلاقمدار هستند. مردم ما چارچوب های اخلاقی و اسلامی را می دانند و حواسشان جمع است.» این بخشی از سخنان «حسن روحانی» است که پارسال چند روز پس از پیروزی در انتخابات ریاست جمهوری 24 خرداد در همایش «افق رسانه ی ملی» بیان کرد.

بی شک شادی و نشاط یکی از ضرورت های جامعه است که می تواند به پویایی و سرزندگی یک جامعه منجر شود و با ایجاد خلاقیت و انگیزه در میان افراد به پیشرفت جامعه کمک رساند.

این روزها اما آمارها و گزارش های خوبی از وضعیت شادی و نشاط در جامعه ی ایران به گوش نمی رسد. به گزارش چندی پیش ایرنا «سید حسین موسوی چلک» رییس انجمن مددکاران اجتماعی ایران اعلام کرد که بر اساس آمارهای جهانی رتبه ی شادی و نشاط ایران در میان 157 کشور دنیا، 115 است.

این در حالی است که در آموزه های اخلاقی، دینی و ملی همواره تاکید بسیاری بر شادی و نشاط شده است. در قرآن کریم، مفهوم شادی بارها با الفاظی مانند «فرح، فرحوا، تفرح، تفرحوا، تفرحون، یفرح، فرحون و فرحین» آمده است.

خداوند در آیه ی 58 سوره ی «یونس» می فرماید:بگو به فضل و رحمت خدا باید خوشحال شوند که از آنچه گردآوری کرده‏اند بهتر است.(قُلْ بِفَضْلِ اللَّهِ وَ بِرَحْمَتِهِ فَبِذلِکَ فَلْیَفْرَحُوا هُوَ خَیْرٌ مِمَّا یَجْمَعُونَ)

در حکمت 188 «نهج البلاغه» از حضرت علی ابن ابی طالب نقل شده است: این دل ها همانند بدن ها خسته و افسرده می شوند و نیاز به استراحت دارند، در این حال، نکته های زیبا و نشاط انگیز برای آنها انتخاب کنید.

در حکمت 390 هم از قول ایشان آمده است: مومن باید شبانه روز خود را به سه قسم تقسیم کند؛ زمانی برای نیایش و عبادت پروردگار و زمانی برای تامین هزینه ی زندگی و زمانی برای واداشتن نفس به لذت هایی که حلال و مایه ی زیبایی است.

در کنار فرهنگ دینی ما، فرهنگ کهن ایران زمین هم سرشار از نمادهای شادی و نشاط است؛ شادی های سالم و چارچوب مندی همچون آیین های «نوروز» و «یلدا» که سراسر نشان از تعهد به جامعه، خانواده و ذات انسان دارد.

حال پرسش اینجاست که با وجود تمام ظرفیت های مذهبی و فرهنگی در ایران، چرا جامعه ی ایران همواره گرایش بیشتری به غم دارد و برای ایجاد شادی های مثبت و سازنده تلاش چشمگیری نمی کند؟

برای بررسی هر چه بیشتر زوایای این موضوع گروه پژوهش های خبری ایرنا به گفت و گو با «سید حسن موسوی چلک» رییس انجمن مددکاران اجتماعی ایران و «مجید ابهری» پژوهشگر، رفتار شناس و آسیب شناس اجتماعی نشست.



*** اهمیت شادی در زندگی

برای پی بردن به نقش حیاتی شادی در یک جامعه همین بس که بگوییم نبود شادی در یک جامعه افسردگی و خمودگی عمومی را به دنبال خواهد داشت و این موضوع آتشی است که با افتادن به خرمن یک جامعه، می تواند زیربناهای اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی آن را با تزلزل رو به رو سازد.

اگر شادی، نشاط و پویایی در میان افراد یک جامعه وجود نداشته باشد، انسان به عنوان سرمایه ی اجتماعی ظرفیت و کارایی چندانی برای تعالی و پیشرفت جامعه ندارد و نخواهد توانست به ایفای نقش موثر در جامعه یی که در آن زندگی می کند، بپردازد.

مجید ابهری در گفت و گو با ایرنا درباره ی اهمیت شادی گفت: ضرورت شادی در جامعه مانند ضرورت هوا است؛ زیرا انسان ها بعد از خستگی یا کار روزانه یا تحصیل، نیازمند نشاط و شادی هستند.

سید حسن موسوی چلک نیز شادی را حق انسان و جزو لاینفک زندگی اجتماعی او می داند و در همین ارتباط گفت: شادی حق ما است؛ شادی هم حق فردی و هم خواست جمعی است. اگر مروری بر رفتار نیاکانمان داشته باشیم، خواهیم دید که آنها از هر بهانه یی برای ایجاد شادی و نشاط استفاده می کردند؛ زیرا این موضوع را به خوبی درک کرده بودند که فقط با شادی و نشاط است که می توانند خستگی ناشی از کارهای سخت و جسمی را تحمل و مدیریت کنند.



*** میان دین و شادی مجاز هیچ تعارضی وجود ندارد

شادی حق ماست؛ اما دانستن اینکه انسان به فراخور زندگی انسانی در یک محیط اجتماعی، حق بهره برداری از چه نوع شادی را دارد، از اهمیت ویژه یی برخوردار است.

شادی باید بتواند ضمن ایجاد سرزندگی، پویایی و کارایی در افراد، آنها را از دایره ی انسانیت خارج نسازد و بر حقوق دیگر افراد جامعه ضربه وارد نکند؛ چنین شادی و نشاطی آنگونه که پیشتر نیز اشاره شد هم در فرهنگ دینی و هم در آیین های کهن ما پیش بینی شده است. هرچند برخی طوری وانمود می کنند که میان شادی و ارزش های دینی تضاد وجود دارد.

مجید ابهری در این زمینه معتقد است: بعضی ها می خواهد به گونه یی نشان دهند که دین اسلام مخالف با شادی و نشاط است؛ در حالی که باورهای دینی ما با شادی غیر مجاز ناسازگاری دارند.

این جامعه شناس در ادامه از روابط نادرست و غیرمشروع، مصرف مشروبات الکلی یا مصرف مواد مخدر حتی به صورت تفریحی و تفننی به عنوان نمونه هایی از شادی های غیر مجاز یاد کرد که اخلاق را در جامعه به انحطاط می کشاند.

به اعتقاد ابهری، شادی های غیر مجاز ممکن است برای لحظاتی چند افراد را سرگرم کند، اما نتایج آن بر خلاف طبیعت بشری و به زیان روح و جسم انسان خواهد بود.

در همین زمینه سید حسن موسوی چلک نیز معتقد است: دین مبین اسلام تکیه ی مستقیمی بر شادی دارد و شاد کردن انسان ها را عبادت به حساب می آورد.



*** وضعیت شادی در جامعه ی ایران

با وجود تاکید فراوان فرهنگ دینی و ملی ما بر شادی در جامعه، بر اساس آمارها و آنگونه که در برخورد با افراد در جامعه می توان درک کرد، وضعیت شادی و نشاط در جامعه به هیچ وجه مطلوب نیست.

اگر چه مشکل های ناشی از زندگی مدرن و صنعتی، موضوعی است که نمی توان از آن به عنوان مولفه یی که زندگی را برای انسان در سراسر جهان دشوار ساخته است چشم پوشید، اما به نظر می رسد برخی چالش های داخلی مانند انواع ناکامی ها، تورم، بیکاری، چالش های اقتصادی و گاهی سیاسی، به نبود احساس جمعی، کمرنگ شدن تعلق های اجتماعی و نبود امید در جامعه ی ایران دامن زده و بر سختی های ناشی از زندگی مدرن بار شده است.

به گفته ی مجید ابهری اکنون در جامعه ی ما افراد افسرده بیشتر به دلیل مشکل های اقتصادی یا درگیری های زندگی ناشی از این مشکل ها دچار افسردگی شده اند.

این جامعه شناس در این ارتباط باور دارد: اگر مشکل های ناشی از جنگ، گرانی و تورم که در سال های گذشته گریبانگیر مردم بوده است از جامعه کاسته شوند طبیعی است که شادی و نشاط نیز در جامعه افزایش می یابد.



***غم، فرهنگ سازی شده اما شادی نه

در کنار چالش هایی که ناخودآگاه جامعه ی ایران را به جامعه یی غمگین تبدیل کرده است، به اعتقاد کارشناسان نکته ی مهمی نیز وجود دارد که شاد نبودن را به جامعه ی ایران تحمیل و تزریق کرده است و آن این است که بر خلاف غم، شادی در جامعه ی ایران فرهنگ سازی نشده است.

در همین چارچوب رییس انجمن مددکاران اجتماعی ایران با ابراز تاسف نسبت به اینکه در کشور ما شادی و غم نیز دولتی شده اند، گفت: در حالی که در هیچ کشوری به اندازه ی ایران بهانه برای شادی و نشاط وجود ندارد، در جامعه ی ما فرهنگ شادی هنوز تعریف نشده است؛ تا جایی که گاهی اوقات شادی در جشن ها و اعیاد ما شباهت عجیبی به عزاداری پیدا کرده است و این فرایند به دلیل تعریف نشدن شادی و ابزار شادی است.

وی با تاکید بر اهمیتی که دین اسلام به شادی می دهد، افزود: مکتب مبین اسلام نمی تواند با شادی مخالف باشد؛ اگر اشتباهی رخ داده است به دلیل تعریف نشدن چارچوب های شادی و ابزارهای آن از سوی برخی کارگزاران و متولیان این امر در کشور است.

به اعتقاد موسوی چلک ما برای مراسم های عزاداری همواره برنامه ریزی داریم و ستاد تشکیل می دهیم اما در خصوص جشن ها و شادی ها، بیشتر دیده شده که این برنامه ریزی وجود ندارد.

اگر چه به تاکید رییس انجمن مددکاران اجتماعی ایران، آیین های دعا و عزاداری ما مانند مراسم اعتکاف یا شب قدر که در آنها خداوند خود را عبادت می کنیم نیز در جامعه می توانند احساس همبستگی و پویایی ایجاد کند.

موسوی چلک در ادامه، فرهنگ سازی برای شادی را فقط وظیفه دولت و کارگزاران دولتی ندانست و نقش مردم و بخش های غیر دولتی را نیز در این امر بی بدیل توصیف کرد.

وی در این زمینه خاطر نشان کرد: باید اجازه دهیم، نقش مردم و بخش غیر دولتی در ایجاد پویایی در جامعه به مراتب بیشتر از دولت باشد. دولت نه باید به طور کامل این فضا را به احاطه خود در آورد و نه می تواند خود به تنهایی شادی را مدیریت و به پویایی جامعه کمک کند.

در همین زمینه مجید ابهری پژوهشگر و جامعه شناس نیز با اشاره به اینکه فرهنگ غم از گذشته تا به امروز در ایران وجود داشته است و می توان نمود آن را در شعر و موسیقی کهن ایران دید یاد آور شد: غم بر دو نوع است؛ غم مجاز و غم غیر مجاز.

به اعتقاد وی غم مجاز آن است که ناشی از دور افتادن انسان از اصالت خویش باشد؛ غمی که نمود آن در بعضی از اشعار و سبک موسیقی ایرانی وجود دارد حزن مجاز است. غم غیر مجاز اما آن است که انسان بیهوده و به خاطر مسایل دنیوی دچار افسردگی شود و همواره خود را با خمودگی درگیر سازد.

ابهری در ادامه در ارتباط با راه حل به تعادل در آوردن غم و شادی در جامعه اظهار داشت: باید در کنار فرهنگ غم، فرهنگ شادی هم تعریف شود و مرزبندی های شادی مجاز و غیر مجاز و غم مجاز و غیر مجاز مشخص شود.



*** راه حل: شادی نیز در جامعه فرهنگ سازی شود

همانگونه که پیش تر نیز اشاره شد، ما در جامعه ی ایران که به اعتقاد کارشناسان هم اکنون با افسردگی و غم دست به گریبان است، نیاز به فرهنگ سازی شادی داریم و این فرهنگ سازی نیازمند همکاری همزمان مردم و کارگزاران است؛ اگر چه نقش افراد جامعه و بخش های غیر دولتی باید در این امر پر رنگ تر باشد.

هم اکنون به دلیل مشخص نبودن چارچوب های شادی و ابزار رسیدن به شادی و نشاط در کشور، فرهنگ شادی در جامعه به خصوص در میان جوان ها به اشتباه جا افتاده است.

ابهری در این زمینه معتقد است: متاسفانه بعضی از جوانان مصرف قلیان را نوعی شادی و سرگرمی برای خود قلمداد می کنند که این صد در صد غلط و غیر منطقی است.

وی در خصوص علت این امر افزود: علت انتخاب ابزار غیر منطقی و نادرست شادی و نشاط نبودن فرهنگ شادی در جامعه است؛ چرا که از سی سال گذشته تاکنون هنوز فرهنگ شادی برای مردم تعریف نشده است و رسانه ها در این زمینه کم کاری کرده اند، همینطور نهادهای متولی در این زمینه ضعف فعالیت داشته اند و دارند.

به اعتقاد ابهری برای رفع این چالش باید فرهنگ شادی و نشاط برای جامعه تعریف و ابزار مجاز و چارچوب های منطقی و قابل قبول آن تعریف و معرفی شود سپس خروج از اینگونه چارچوب ها، عواقب قانونی و اجتماعی داشته باشند.
برچسب ها: شادی ، کارشناس ، شهروند
نظرشما
نام:
ایمیل:
* نظر: