۱. پاسخگویی به سوالات تشریحی
یکی از روش‌های مناسب در امتحانات و سوالات تشریحی آن است که قبل از نوشتن جواب سوالات، تمام سوال‌ها را یکبار بخوانید. با انجام این کار می‌توانید درک درستی از وضعیت امتحان در همان ابتدای کار بدست آورید و متوجه می‌شوید چه سوالاتی از نظر شما آسان و یا سخت می‌باشند و اصلا چه سوالاتی را در نگاه اول حتی نمی‌توانید پاسخ دهید.
در اینجا باید دقت داشته باشید که آرامش را در هر وضعیتی باید حفظ کنید هرچند که متوجه شدید همهٔ سوالات از نظر شما بیش از آنچه فکر می‌کردید دشوار هستند و یا اینکه چند سوال را نمی‌توانید پاسخ بدهید.
با دید کلی که از امتحان پیدا می‌کنید، ابتدا سعی کنید جواب سوالاتی که آسان‌تر و راحت‌تر از بقیه است را بنویسید، زیرا جواب دادن به چنین سوالاتی وقت کمی را از شما می‌گیرد و چنین سوالاتی برخلاف سوالات پیچیده‌تر و مفهومی‌تر به اطلاعات و معلومات شما به طور فرسایشی تاثیر نمی‌گذارد و باعث افزایش اعتماد به نفس و حس آرامش بیشتری می‌شود و با روحیه‌ای قوی‌تر به سراغ سوالات بعدی خواهید رفت.
این تجربه برای بسیاری از محصلان بوجود آمده است که وقتی چند سوال پیچیده را پاسخ می‌دهند، بسیاری از اطلاعات دیگر که به کار سوالات دیگر می‌آید در ذهن کمرنگ می‌شود و در برخی مواقع به طور کلی از یاد می‌رود. به همین دلیل بهتر است به سوالات آسان زود‌تر پاسخ دهید و با این کار ایده‌هایی دربارهٔ سوال‌های دیگر نیز یادتان می‌آید (یعنی همان سوالاتی که در ابتدا مرور کرده‌اید).
سعی کنید دقیقا منظور سوال را متوجه شوید نه آن چیزی که خودتان تصور می‌کنید. برای این مهم سوالات را به دقت بخوانید و از هرگونه پس و پیش کردن افعال جمله و اضافه کردن و کسر کردن هر گونه کلمه‌ای از سوال بپرهیزید و در صورت لزوم، چند بار پرسش را بخوانید تا کاملا متوجه خواستهٔ اصلی سوال مورد نظر شوید و آنگاه آسان‌تر می‌توانید پاسخ بدهید.
یکی دیگر از مهارت‌های موفقیت در امتحان تشریحی آن است که محصل پس از خواندن سوال به طور دقیق، جهت پاسخگویی به سوال مورد نظر در یک چکنویس عنوان‌ها و مطالبی را که به عنوان جواب می‌خواهد پاسخ گوید به صورت خلاصه و تی‌تر وار یادداشت نماید تا در هنگام نوشتن جواب، بتواند با نظم و ترتیب صحیح این کار را انجام دهد و ضمنا با انجام این کار دیگر ترس جا انداختن و فراموش کردن نکتهٔ مهم و مطلبی اساسی از پاسخ شما بوجود نمی‌آید و شما می‌توانید پاسخی کامل‌تر و صحیح‌تر به سوال مورد نظر بدهید. ضمنا سعی کنید که جواب‌های کامل و مشروحی به سوالات تشریحی بدهید.
برای پاسخ‌های خود، مثال هم بزنید حتی اگر از شما مثال نخواسته باشد. این کار باعث می‌شود پاسخ شما از نظر شخصی که قرار است به شما نمره بدهد، پاسخی کامل و قانع کننده باشد. اگر در موقع نوشتن پاسخ سوالی، مطلبی خاص و نکته‌ای مهم در مورد سوال دیگری از امتحان به ذهنتان خطور کرد، حتما آن را یادداشت کنید که از یادتان نرود.
نکتهٔ دیگر این است که در صورتی که پاسخ سوال یا سوالاتی را نمی‌دانید، هیچوقت جواب آن را خالی نگذارید و سعی کنید جوابی هرچند از نظر شما بی‌ارتباط با موضوع پیدا کنید و بنویسید وقتی این کار را انجام بدهید متوجه می‌شوید که کم کم ذهن شما گرم می‌شود و چیزهایی هرچند جزئی به ذهنتان می‌رسد و می‌توانید دست کم حداقل نمرهٔ سوال را بگیرید.
می‌توانید قبل از آن که بنویسید، جزئیاتی هرچند کم ارزش که در ذهنتان وجود دارد روی یک کاغذ یادداشت کنید و سپس با جمله بندی مناسب آن‌ها را به هم ربط داده و در پاسخنامهٔ خود بنویسید.
پس بالاخره می‌توانیم مطلبی را به عنوان پاسخ هرچند ناقص یادداشت کنیم، مگر آنکه واقعا هیچ چیزی دربارهٔ یک سوال نه شنیده باشیم و نه خوانده باشیم.
۲. پاسخگویی به سوالات تستی
امتحانات چهار گزینه‌ای که به آن تستی می‌گوییم دارای ویژگی‌های خاص و متمایزی از امتحانات تشریحی می‌باشد. در این نوع امتحانات شما جواب صحیح را پیش روی خود دارید و فقط باید آن را از میان گزینه‌های دیگر تشخیص دهید.
دیگر مانند امتحانات تشریحی راه گریزی برای نوشتن مطالبی جزئی نیز نمی‌ماند و یک اشتباه کوچک برابر است با از دست دادن کل نمرهٔ یک سوال و در بعضی امتحانات، همراه با نمرهٔ منفی هم می‌باشد.
همانطور که گفته شد حسن بزرگ این نوع امتحان این است که جواب صحیح را پیش روی خود دارید و بر اساس مطالعات قبلی و علم و اطلاعی که به دست آورده‌اید می‌توانید جواب صحیح را از غلط تمیز دهید.
اما بسیاری از محصلان به دلیل وجود چند گزینه که برخی از گزینه‌های غلط بسیار شبیه به گزینه‌های صحیح طرح می‌شوند دچار سردرگمی شده و نمی‌توانند پاسخ صحیح را علامت بزنند. برای موفقیت در این امتحانات نیز راهکار‌هایی را به صورت کاربردی به شما ارائه می‌دهیم.
اول آنکه برخلاف امتحانات تشریحی، برای امتحانات تستی به هیچ وجه قبل از شروع به پاسخ دادن، تمام سوالات را یکبار نخوانید و سوال‌ها را به ترتیب اولویت شماره گذاری شده، یک به یک پاسخ دهید.
نکتهٔ مهم‌تر این است که سعی کنید پس از خواندن سوال، گزینه‌های غلط را خط بزنید و با این روش به جواب صحیح و نزدیک‌تر به منظور سوال مورد نظر برسید.
اصولا در این نوع امتحانات وقتی بقیهٔ سوال‌ها را جواب می‌دهید، نکتهٔ خاصی از درون سوالات دیگر به ذهنتان می‌رسد که می‌تواند راهگشای شما در پیدا کردم گزینهٔ صحیح سوالی شود که آن را نمی‌دانستید.
در امتحانات تستی پیشنهاد می‌کنیم اگر امتحان دارای نمرهٔ منفی نمی‌باشد، تمام گزینه‌ها را به هر نحوی که به جواب صحیح‌تر از نظر خود می‌رسید، پاسخ گویید.
اگر امتحان دارای نمرهٔ منفی می‌باشد واقعا سعی کنید که آنچه را که می‌دانید پاسخ دهید.
در هنگام خواندن سوالات در ذهن خود کلمه‌ای را نه اضافه کنید و نه حذف کنید. این کار را بسیاری از محصلان در هنگام خواندن صورت سوال بطور همزمان در ذهن خود انجام می‌دهند. این عمل که به صورت ناخوداگاه صورت می‌پذیرد باعث می‌شود شما در بسیاری از موارد گزینهٔ نادرست را انتخاب کنید، هیچ‌گاه در ذهن خود به سوال مربوطه کلماتی از قبیل همیشه، هر و یا همه را اضافه نکنید.
همچنین کلماتی از قبیل معمولا یا تاحدی که در جمله است را در ذهن خود و یا در هنگام خواندن حذف نکنید، این کار واقعا به نفع شما نیست.
حواستان به جملات دوپهلو که باید به لحاظ دستوری آن‌ها را درست خواند تا مفهموم اصلی آن را درک کنیم، باشد. مثال جالب در این موضوع همان جملهٔ معروف آیین نگارش عفو لازم نیست اعدامش کنید می‌باشد که با طرز خواندن هر شخصی می‌تواند یک معنای خاص و یا کاملا متضاد داشته باشد.
در اینجاست که باز هم، باز می‌گردیم به همان توصیهٔ مهم قبلی که که ابتدا سوال را خوب درک کنید و بعد پاسخ صحیح را ارائه دهید
