مرگ بیش از 5 هزار ایرانی براثر بیماری‌های کبد در سال 96

6 هزار و 301 پیوند کبد طی 25 سال گذشته (1372- 1397) در ایران انجام شده که 5 هزار و 819 پیوند کبد از بیماران مرگ مغزی و 482 پیوند کبد نیز مربوط به اهداکنندگان زنده (صرفاً بستگان فرد گیرنده) بوده است

شفاآنلاین>سلامت> اگرچه آمارها نشان می‌دهد ایران سالانه شاهد بروز 15 هزار مورد نارسایی کبد است و بیش از 5 هزار ایرانی هرسال براثر این بیماری جان خود را از دست می‌دهند، اما به گفته معاون تحقیقات و فناوری وزیر بهداشت کشور توانسته با پشت سر گذاشتن تمام کاستی‌ها و موانع دشوار و انجام بیش از 6 هزار پیوند کبد موفق، به رکوردهای خیره‌کننده‌ای در نجات جان بسیاری از مبتلایان این بیماری از مرگ، طی ربع قرن تلاش دست یابد.

به گزارش شفاآنلاین، رضا ملک‌زاده از نویسندگان مطالعه «وضعیت پیوند کبد در ایران» با تشریح نتایج این مطالعه، به تعداد پیوندهای انجام شده در کشور اشاره کرد و گفت: «6 هزار و 301 پیوند کبد طی 25 سال گذشته (1372- 1397) در ایران انجام شده که 5 هزار و 819 پیوند کبد از بیماران مرگ مغزی و 482 پیوند کبد نیز مربوط به اهداکنندگان زنده (صرفاً بستگان فرد گیرنده) بوده است.»

رئیس انجمن گوارش و کبد این میزان اهدای کبد از بیماران(patients) مرگ مغزی در ایران را یک رکورد شگفت‌انگیز، بی‌نظیر و قابل‌تقدیر توصیف کرد. وی افزود: «از مجموع پیوند کبد انجام شده در ایران، 5 هزار و 166 مورد مربوط به بالغین و یک هزار و 135 مورد مربوط به کودکان بوده است.»

سهم 9 مرکز فعال در پیوند کبد
رئیس پژوهشکده بیماری‌های گوارش و کبد دانشگاه علوم پزشکی تهران به تعداد پیوند کبد انجام شده به تفکیک 9 مرکز فعال کشور اشاره کرد و گفت: «سهم شیراز با بیش از دو دهه سابقه فعالیت، 4871 پیوند، مرکز اول تهران- بیمارستان امام خمینی 850 پیوند، مرکز دوم تهران - بیمارستان طالقانی 160 پیوند، مشهد 261 پیوند، کرمان 62 پیوند، اصفهان 70 پیوند، اهواز 11 پیوند، رشت 10 پیوند و تبریز 6 پیوند بوده و البته درصد موفقیت هر یک از این مراکز در پیوند کبد کودکان و بزرگ‌سالان متفاوت است.»

شیراز بر بام «پیوند کبد از بیماران مرگ مغزی» جهان
ملک‌زاده با تاکید بر اینکه کبد قابل پیوند افراد زنده، صرفاً از بستگان درجه اول فرد بیمار دریافت می‌شود، افزود: «طی دو دهه گذشته، از بین 9 مرکز فعال کشور، فقط مرکز پیوند اعضای شیراز، پیوند کبد از اهداکنندگان زنده که جراحی بسیار دشوار و پیشرفته‌ای است، داشته و شمار آن به 482 مورد می‌رسد و باقی مراکز، پیوند کبد از اهداکننده زنده نداشته‌اند.»

ملک‌زاده مهم‌ترین علل نارسایی کبد و مرگ زودرس ناشی از آن را هپاتیت بی و سی دانست و گفت: «در حال حاضر یک‌میلیون و 500 هزار نفر در ایران ناقل هپاتیت بی و 300 هزار نفر ناقل هپاتیت سی هستند.»

این فوق تخصص بیماری‌های گوارش و کبد، سیروز کبدی را یکی از مهم‌ترین آثار و عوارض ابتلا به هپاتیت بی، هپاتیت سی و کبد چرب غیرالکلی در صورت عدم درمان برشمرد و گفت: «متاسفانه سهم سیروز کبدی ناشی از کبد چرب غیرالکلی که عمدتاً به دلیل پرخوری، بی‌تحرکی و چاقی در ایران رخ می‌دهد، رو به افزایش است.» وی به نکته مهمی درزمینه وقوع نارسایی کبد حاصل از هپاتیت‌های ویروسی اشاره کرد و گفت: «تعداد قابل‌توجهی از پیوند کبد انجام شده در ایران به علت نارسایی کبدی ناشی از هپاتیت‌ها بوده است که متاسفانه به علل «تشخیص دیر و درمان دیرهنگام» یا «تشخیص زود اما درمان دیرهنگام ناشی از مشکلات محل سکونت و عدم امکان دسترسی به مراکز خدمات تخصصی پیوند کبد» بروز کرده است؛ هرچند که تاثیر تاخیرات بالقوه در یافتن کبد قابل پیوند از سوی اهداکنندگان که ناشی از شرایط دشوار این نوع پیوند است را نمی‌توان در تعلل بیماران برای اقدامات پیوند نادیده گرفت.»

مرگ زودرس بیش از نیمی از مبتلایان بیماری‌های کبدی
به گفته رئیس انجمن گوارش و کبد ایران، بیماری‌های مزمن کبدی جزو عوامل مهم مرگ‌های زودرس در ایران است به‌طوری‌که 64 درصد افرادی که براثر این بیماری‌ها در کشور فوت می‌کنند، کمتر از 70 سال دارند و ۲۲ درصد آن‌ها زیر ۵۰ سال هستند و دچار مرگ خیلی زودرس می‌شوند.

وی به تازه‌ترین آمار مرگ‌های ناشی از نارسایی کبد هر دو جنس در ایران طی سال 96 اشاره کرد و گفت: «در سال گذشته، 5 هزار و 400 نفر در کشور، براثر بیماری‌های مزمن کبدی جان خود را از دست دادند که از این مجموع، 4 هزار شامل 3 هزار فرد (56 درصد) زیر 70 سال و 1000 فرد (19 درصد) زیر 50 سال بوده و دچار مرگ زودرس و خیلی زودرس شدند.» ملک‌زاده با هشدار نسبت به روند شیوع چاقی در ایران، آن را یک عامل خطر مهم برای بروز کبد چرب دانست و گفت: «متاسفانه سهم کبد چرب در بروز ابتلا به نارسایی‌های مزمن کبدی در ایران در حال افزایش است و به جرات می‌توان گفت کاهش پرخوری و افزایش تحرک، دو نیاز بسیار ضروری برای سلامت کبد ایرانیان است.»

رئیس پژوهشکده بیماری‌های گوارش و کبد دانشگاه علوم پزشکی تهران در تشریح دستاوردهای ایران برای اوج‌گیری «پیوند کبد» گفت: «ما اکنون شاهد افزایش قابل توجه مراکز شناسایی بیماران مرگ مغزی به 53 واحد هستیم و این تلاش سبب شده که 90 درصد پیوند کبد در کشور با اهدای بیماران مرگ مغزی صورت گیرد و 700 مورد اهدای کبد سالانه بیماران مرگ مغزی را شاهد باشیم که این یک رکورد بی‌نظیر در جهان است. افزایش دسترسی به اهداکنندگان متوفی کبد، همچنین دستیابی به اهداکنندگان متوفی کلیه برای بیماران نیازمند و در نهایت کاهش فشار ناشی از شرایط بر اطرافیان زنده فرد بیمار برای پیوند کلیه را به دنبال داشته است.»

افزایش دسترسی به خدمات پیوندکبد(Liver)
ملک‌زاده افزود: «درحالی‌که اکنون تقریباً 95 درصد جمعیت ایران شامل کشاورزان، کارگران، کارمندان دولت و سایر اقشار جامعه، تحت پوشش بیمه‌های درمانی قرار دارند، نظام سلامت ایران موجب کاهش اختلاف در میزان دسترسی بیماران طبقات مختلف اجتماعی و اقتصادی در دسترسی به خدمات پیوند کبد شده است.»

وی گفت: «وزارت بهداشت همچنین تلاش گسترده‌ای را برای پوشش صددرصدی هزینه بستری بیماران مرگ مغزی اهداکننده عضو و نیز پوشش کامل بیمه‌ای و حمایت‌های مالی و تجهیزاتی بسیار مناسب از صدها بیمار نیازمند پیوند کبد انجام داده است.»

معاون وزیر بهداشت در همین زمینه به تاسیس بزرگ‌ترین بیمارستان خیریه فوق تخصصی پیوند اعضای خاورمیانه اشاره کرد و گفت: «انگیزه‌های عالی برای نجات جان بیماران نیازمند پیوند کبد در ایران سبب تاسیس بیمارستان خیریه فوق تخصصی پیوند اعضا «بوعلی سینا» واقع در صدرای شیراز به‌عنوان بزرگ‌ترین بیمارستان پیوند اعضای خاورمیانه شد؛ به‌طوری‌که تمام پیوندهای شیراز هم‌اکنون در این بیمارستان انجام می‌شود که 90 درصد هزینه‌های ساخت آن را خیرین و بیماران بهبود یافته پس از پیوند کبد، پرداخت کرده‌اند.»

ملک‌زاده پیشرفته‌ای ایران در پیوند کبد را منحصر به خدمات ملی ندانست و تاکید کرد: «مرکز پیوند اعضای شیراز، خدمات پیوند کبد را به خارج از مرزها ازجمله کشورهای منطقه و آسیا: عراق، سوریه، لبنان، تاجیکستان، افغانستان، پاکستان، آذربایجان و ... نیز توسعه داده و ضمن انجام عمل‌های پیوند کبد بیماران، آموزش جراحان و کارکنان، در تاسیس مراکز پیوند کبد این کشورها نقش بسیار موثری ایفا کرده است.»سپید