یافته‌های علمی حاصل از پژوهش‌های مختلف در چند دهه اخیر بیانگر سهم تردیدناپذیر و برجسته تغذیه در پیشگیری و درمان بیماری‌هاست. همچنین اهمیت غذا در رشد و نمو انسان و آثار زیان‌بار سوء تغذیه بر بهداشت و سلامت افراد از یک سو و اقتصاد جامعه از سوی دیگر، اهمیت تغذیه در ارتقای سلامت جامعه را نشان می‌دهد
شفاآنلاین>سلامت> غذا، از ابتدایی‌ترین نیازهای انسانی و بلکه تمام موجودات زنده است و نقش اساسی آن، انکار‌ناشدنی است. اشباع غریزه گرسنگی، از آغازین روز آفرینش تاکنون، همراه آدمی بوده، به طوری که می‌توان گفت پیشرفت‌های شگفت انسان در عرصه صنعت و کشاورزی، مدیون پاسخ به همین غریزه ساده و ابتدایی است.
یافته‌های علمی حاصل از پژوهش‌های مختلف در چند دهه اخیر بیانگر سهم تردیدناپذیر و برجسته تغذیه در پیشگیری و درمان بیماری‌هاست. همچنین اهمیت غذا در رشد و نمو انسان و آثار زیان‌بار سوء تغذیه بر بهداشت و سلامت افراد از یک سو و اقتصاد جامعه از سوی دیگر، اهمیت تغذیه در ارتقای سلامت جامعه را نشان می‌دهد.
شاید همه این حقایق از دیرباز مد نظر مردم دنیا بوده است ولی برای اولین بار در سال 1945 به افتخار تاسیس سازمان فائو (سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد) که هدف آن گسترش و مدرنیزه کردن کشاورزی، جنگل‌داری، شیلات و تامین غذای مناسب برای همگان و کمک به کشورهای در حال توسعه است، روزی را به عنوان «روز جهانی غذا» نامگذاری کرده‌اند. فائو هر ساله در تاریخ 16 اکتبر (25 مهرماه) با برگزاری مراسم با‌شکوهی روز جهانی غذا را که مقارن با سالروز تاسیس این سازمان بین‌المللی است، در اقصی نقاط جهان گرامی می‌دارد. مراسم روز جهانی غذا در 150 کشور جهان از جمله جمهوری اسلامی ایران با حضور تمام دست‌اندرکاران چرخه تولید غذا از مزرعه تا سفره، برگزار می‌شود. به همین دلیل این رویداد یکی از شناخته‌شده‌ترین روزهای موجود در تقویم جشن‌های مهم سازمان ملل متحد به شمار می‌رود.
گزارش‌های فائو حاکی از این است که میزان گرسنگی در سطح جهان پس از یک دوره کاهش بار دیگر رو به افزایش گذاشته است. اکنون بیش از 815 میلیون نفر در جهان از سوءتغذیه مزمن رنج می‌برند. جنگ، شرایط آب و هوایی وخیم ناشی از تغییرات اقلیمی، رکود اقتصادی و سرعت فزاینده پدیده چاقی و اضافه وزن، مسیر پیشرفت در نبرد علیه گرسنگی و سوءتغذیه را با موانع جدی مواجه کرده‌اند. در حالی‌که میلیون‌ها نفر گرسنه هستند، 600 میلیون نفر در جهان از چاقی رنج می‌برند و 1.3 میلیارد نفر دیگر نیز دچار اضافه وزن هستند.
روز جهانی غذا برای سال 2018، با شعار «اقدامات ما برای آینده، دستیابی به گرسنگی صفر تا سال 2030 امکان‌پذیر است» برگزار می‌شود. هدف از نامگذاری این روز و برگزاری مراسم مختلف، افزایش آگاهی و دریافت حمایت‌های بیشتر و همه جانبه برای پایان دادن به گرسنگی جهانی است. در ایران نیز وزارتخانه‌ها، سازمان‌ها، ارگان‌های ذی‌ربط و همه دست اندرکاران چرخه تولید غذا از مزرعه تا سفره در این روز به برگزاری مراسم می‌پردازند.
امسال هفتاد و سومین سالی است که روز جهانی غذا در سراسر دنیا از جمله ایران برگزار می‌شود. امیدواریم به جای برگزاری مراسم تشریفاتی غیرموثر در این زمینه، حداقل در ایران عزیزمان به بهانه این روز که همه مسئولان و دست اندرکاران این امر گرد هم می‌آیند، نگاهی عالمانه و عامدانه از منظر سازندگی به این موضوع داشته باشیم. شرایط و نکات زیر می‌تواند انگیزه‌های جدی‌تری در مسئولان امر ایجاد کند:
امنیت غذایی
سازمان ملل در سال ۱۹۸۶، امنیت غذایی را دسترسی همه مردم به غذای کافی در تمام اوقات برای داشتن جسم سالم تعریف کرد. به دور از همه تعارفات رایج و با وجود تلاش‌های زیاد، در حال حاضر با توجه به شرایط پیچیده و دشوار اقتصادی در کشور، امنیت غذایی به‌خصوص در میان اقشار آسیب‌پذیر به شدت تهدید می‌شود که این امر نیازمند توجه ویژه و آنی از سوی مسئولان امر است.
سازمان ملل در سال ۱۹۸۶، امنیت غذایی را دسترسی همه مردم به غذای کافی در تمام اوقات برای داشتن جسم سالم تعریف کرد. به دور از همه تعارفات رایج و با وجود تلاش‌های زیاد، در حال حاضر با توجه به شرایط پیچیده و دشوار اقتصادی در کشور، امنیت غذایی به‌خصوص در میان اقشار آسیب‌پذیر به شدت تهدید می‌شود که این امر نیازمند توجه ویژه و آنی از سوی مسئولان امر است.
ایمنی غذایی یعنی اطمینان از اینکه غذایی که مردم جامعه استفاده می‌کنند، کاملا سالم و فاقد هرگونه آلودگی است؛ این آلودگی می‌تواند شامل آلودگی میکروبی، انگلی یا شیمیایی باشد. بررسی‌های علمی نشان می‌دهد که در دهه‌های اخیر، گسترش تکنولوژی و افزایش مصرف افزودنی‌ها، آفت‌کش‌ها، آنتی‌بیوتیک‌ها و هورمون‌ها در تولید مواد غذایی در کشورهای در حال پیشرفت، اثر سوء و انکارناپذیری بر سلامت انسان‌ها داشته است. این آلودگی‌ها و بیماری‌ها شامل بروز انواع ناهنجاری‌های مادرزادی و ایجاد سونامی انواع سرطان‌های مختلف و افزایش چشمگیر بار بیماری‌ها در دهه گذشته است. براساس آمار، میزان وقوع مسمومیت‌های ناشی از آلودگی غذا در کشورهای در حال پیشرفت ۱3 درصد بیشتر از کشورهای صنعتی است.
نظارت بر ایمنی غذا از وظایف اصلی و ذاتی نهادهای ذی‌ربط در دولت است. جایی که مردم فی‌نفسه هیچ نقشی در آن ندارند و صرفا به‌عنوان مصرف‌کننده و براساس اعتماد به ایفای نقش سازنده نهادهای نظارتی، مواد غذایی(Foodstuffs) را می‌خرند و استفاده می‌کنند، خدای نخواسته چشم‌پوشی، تسامح، رانت و فساد در این بخش می‌تواند عوارض غیر قابل جبران و نابخشودنی در سلامت مردم داشته باشد.
تغییرات اقلیمی
اقلیم در حال تغییر است، کشاورزی نیز باید به تناسب آن تغییر کند. آنچه از شواهد برمی‌آید، این است که سیاست‌های جهانی برای تامین غذا و انقلاب سبز، با وجود آنکه توانسته است از میزان گرسنگی به میزان قابل‌توجهی بکاهد، ناظر بر پایداری تامین غذا یا همان امنیت غذایی پایدار نیست و غالباً صدمات غیر قابل جبرانی به ذخایر زیستی وارد کرده است. این نگرش در سطح جهان زاینده نظام‌های غذایی جهانی و بسیار پیچیده است و به‌علت منافع مالی و استراتژیک بالایی که دارد، رقابتی عموماً غیرعقلانی برای تولید غذا به راه انداخته و نتیجه آن، ابهام در تامین غذا به‌صورت پایدار، شیوع رو به رشد چاقی و بیماری‌های مزمن و تخریب وسیع محیط‌زیست بوده است.
بدیهی است ادامه سیاست‌های کشاورزی بدین سیاق، جهان را به جای بهتری برای زندگی انسان تبدیل نخواهد کرد و بیم آن می‌رود که عواقب بسیار جدی برای محیط‌زیست، فرایندهای اجتماعی، سلامت و امنیت جوامع داشته باشد. ایران نیز از این روند بسیار تهدیدکننده مستثنی نیست و فعالیت‌های صنعتی و کشاورزی در آن آثار بسیار مخربی بر محیط‌زیست داشته است. اکنون کشور ما هوای گرم‌تر و اقلیم خشک‌تری دارد و از منابع آبی به مراتب کمتر از متوسط جهانی برخوردار است که به‌شدت آینده تامین و امنیت غذایی را تهدید می‌کنند.
آنچه مسلم است، دیگر زمان آن فرا رسیده است که تفکراتی که منحصراً رشد بخش کشاورزی را به‌عنوان گفتمان غالب تامین غذا و امنیت غذایی محور قرار داده‌اند، جای خود را به دیدگاه‌های متعالی توسعه‌ای بدهند. این تغییر نگرشی و استراتژیک نیازمند به کارگیری ساز و کارهای مدیریتی بسیار جامع‌تری است که بهره‌وری از منابع زیستی برای تامین غذا را به بهینه‌ترین سطح موجود ارتقا بدهد. یقیناً نمی‌توان رشد و توسعه بخش کشاورزی را مجزا و مستقل از دیگر فرآیندهای توسعه‌ای دید. با توجه به تاثیر عمیق دیگر بخش‌های اقتصادی، به‌خصوص بخش صنعت و معدن، بر توسعه پایدار بخش کشاورزی، لزوم به کار گیری رویه‌های تلفیقی مدیریتی و ارتقای هماهنگی و سیاست‌گذاری‌های بین بخشی بیش از پیش احساس می‌شود.
انجمن تغذیه ایران
انجمن تغذیه ایران نیز با وجود پیروی از اهداف مخصوص به خود که رشد و اعتلای جایگاه متخصصان تغذیه و رژیم‌درمانگران است، در این خصوص برنامه هایی خواهد داشت. با توجه به ایجاد مسائل تغذیه‌ای جدید در جامعه و رشد روز افزون بیماری‌های غیرواگیر که نقش تغذیه در پیشگیری و درمان‌های حمایتی آنها کاملا به اثبات رسیده است، فعالیت‌های آموزشی و عملیاتی انجمن در راستای پیشگیری و آگاه‌سازی فعالان عرصه تخصصی نظام سلامت و همچنین اقشار مختلف جامعه است.
البته با توجه به شعاری که برای امسال انتخاب شده است، نقش جامعه تغذیه(Nutrition) و تخصص آنها در امنیت پایدار غذایی، بیش از پیش مشهود می‌شود و انجمن در تلاش است با توصیفی کردن سیاست‌های کلان تغذیه‌ای در سطح کشور، تعبیری مناسب از سلامت تغذیه‌ای و امنیت غذایی در کلیه سطوح نظام سلامت ایجاد کند. در این خصوص لازم است که مسئولان امر از تخصصهای موجود در حوزه علوم تغذیه نظیر سیاست‌گذاری‌های تغذیه‌ای و تغذیه در جامعه در جامعه آکادمیک ما رشد یافته‌اند، بیشتر بهره ببرند.
با توجه به اینکه اختصاص روزی در تقویم به موضوعی خاص باعث جلب توجه همگان و افزایش اهمیت موضوع می‌شود، انجمن تغذیه ایران نیز در صدد است که روز جهانی رژیم‌درمانگر که مصادف با 19 اسفند ماه است، در ایران نیز رسمیت دهد و این روز در تقویم به‌عنوان رژیم درمانگر ثبت شود. فعلا این ثبت میسر نشده است و امیدواریم با نظر مساعد مسئولان امر محقق شود.جلال الدین میرزای رزاز، رئیس انجمن تغذیه ایران/ سپید
نظرشما
آخرین اخبار