انتظار بیمار از پزشک، داشتن دقت و مهارت است که متأسفانه گاهی نبود این دو عامل سبب بروز حوادث و تشدید بیماری افراد و حتی گاهی به فوت بیمار منجر میشود، در این موارد مسأله خطا، تخلف، قصور یا تقصیر پزشک مطرح میشود
شفاآنلاین>سلامت> «پزشک وسیله است و شفا با خداست!» این جمله را بارها شنیدهایم و همه میدانیم که از روند درمان نباید انتظار صددرصدی سلامت داشت اما گاهی پیش میآید پزشک یا کادر درمانی آنگونه که باید به وظایف خود عمل نمیکند و به صورت سهوی و غیرعادی مرتکب خطایی میشوند که آثار آن برای بیمار و خانوادهاش چه بسا جبرانناپذیر است.
به گزارش شفاآنلاین، این در حالی است که انتظار بیمار از پزشک، داشتن دقت و مهارت است که متأسفانه گاهی نبود این دو عامل سبب بروز حوادث و تشدید بیماری افراد و حتی گاهی به فوت بیمار منجر میشود، در این موارد مسأله خطا، تخلف، قصور یا تقصیر پزشک مطرح میشود که بعضاً شکایت بیمار یا همراهانش را به دنبال دارد. اما اینکه روند رسیدگی به تخلفات پزشکی چگونه است ،موضوعی است که با صفیه بهبودی وکیل پایه یک دادگستری با سابقه کار در بخش تخلفات پزشکی به بحث گذاشتیم.
فرآیند رسیدگی به تخلفات پزشکی(medical) چگونه است؟
روند رسیدگی به جرائم و تخلفات پزشکی میتواند از طریق جزایی و انتظامی پیگیری شود. در مواقعی که جرم پزشکی رخ میدهد و قصوری حادث میشود، شاکی میتواند از نظر جزایی و انتظامی و به موازات هم در هر دو مرجع و یا تنها در یک مرجع شکایت خود را ارائه نماید.
بیماران شکایتهای خود را باید به کدام مرجع قانونی ارائه دهند؟
بیماران در صورتی که احساس کنند تخلف یا قصور پزشکی رخ داده است میتوانند با مراجعه به شعبه 19 دادسرای عمومی و انقلاب که ویژه جرائم پزشکی میباشد شکایت خود را از لحاظ جزایی پیگیری کنند. این در حالی است که در صورت ارجاع شکایت از طریق کمیسیونهای تخصصی سازمان پزشکی قانونی پرونده به کارشناسان متخصص ارجاع میشود که در مرحله نخست هیأت سه نفره کارشناسی پس از بررسی پرونده و شنیدن اظهارات شاکی و متهم نظر خود را اعلام میکنند. اما در صورت اعتراض پرونده به ترتیب به هیأتهای کارشناسی پنج تا 11 نفره ارجاع میگردد. لازم به ذکر است که اعتراض به کارشناسی حق طرفین «چه شاکی و چه متهم» میباشد.
اما قبول یا رد آن با بازپرس محترم دادسرا میباشد که باید دلایل را کافی و لازم بداند. بدین ترتیب چنانچه براساس نظر کارشناسان پزشک مقصر شناخته شود پرونده با صدور کیفر خواست از طریق دادسرا به دادگاه بدوی و در صورت اعتراض به رأی به دادگاه تجدید نظر ارجاع میگردد. بدیهی است که رأی دادگاه و مشخص شدن میزان قصور و پرداخت دیه بر مبنای نظر کارشناسی میباشد که با اعلام نظر پزشکان و متخصصان در این حوزه است.
اما رسیدگی به تخلفات انتظامی نیز بدین طریق است که، پس از انجام کارشناسی در سازمان نظام پزشکی در صورت احراز تخلف از طریق صدور کیفر خواست به هیأت بدوی انتظامی ارجاع میشود و اگر هم متهم و یا شاکی به نظر کارشناسی اعتراض داشته باشند پرونده به دادگاه تجدید نظر انتظامی ارسال میشود. در نهایت چنانچه مجازات از توبیخ انتظامی با درج در پرونده و نشریه به محرومیت از طبابت تبدیل شود در صورت اعتراض، هیأت عالی انتظامی سازمان نظام پزشکی به آن رسیدگی خواهد کرد و اقدام به صدور رأی قطعی مینماید. لازم به ذکر است که از رأی هیأت عالی براساس قانون نظام پزشکی میتوان به دادگاه تجدید نظر استان شکایت کرد.
مجازاتهای قانونی در خصوص قصورات پزشکی قانونی را هم بیان فرمایید؟
در جرائم پزشکی مجازات دیه یا جزای نقدی و گاهی اوقات زندان از طریق قاضی تعیین میشود. در جرایم انتظامی مجازات از توبیخ شفاهی تا محرومیت از طبابت براساس قانون نظام پزشکی صادر میگردد که دیده شده گاهی پزشکی بر اثر تکرار تخلف به محرومیت دائم از طبابت محکوم شده است. هر گونه سهلانگاری، بیمبالاتی، عدم رعایت نظامات دولتی و مقررات پزشکی و عدم مهارت میتواند منجر به قصور و مجازات گردد. در بررسی پروندهها آنچه مشاهده میگردد ایناست که از آنجایی که پزشکان محترم با جان افراد سر و کار دارند لازم است قبل از هر نوع عمل جراحی عوارض آن و آنچه ریسک خطر را بالا میبرد به بیمار توضیح داده و روند درمان را پیگیری نمایند و بیمار را از انجام عملهای غیر ضروری پرهیز داده و از خطرات آن آگاه نمایند تا بیمار(Patient)، خود حافظ جانش باشد.
مدارک و مستندات مورد نیاز برای تنظیم دادخواست بیماران چیست؟
کارشناسان در پرونده رسیدگی به شکایات تمامی اسناد و مدارک مربوط به بیمار از جمله پرونده بالینی، سی تی اسکن و غیره... و هر آنچه سیر بیماری و درمان را نشان دهد مورد بررسی قرار میدهند و براساس آن نظر میدهند. از این رو لازم است کلیه اقدامات انجام شده برای بیمار از طرف پزشک و کادر درمان در پرونده به صورت کتبی و کامل نوشته شود. حتی مکالمات تلفنی به صورت نوشته در پرونده منعکس گردد.
بدیهی است مسئولیت پزشک و پرستار و کادر درمان در مقابل بیمار و رعایت کامل اصول پزشکی و آنچه مقررات و قوانین پزشکی تعیین کرده میباشد.
شکایتهای ارائه شده به مراجع قانونی بیشتر مربوط به چه بیمارانی است و موضوع اکثر شکایات چیست؟
عدم درج مطالب و عدم تشکیل پرونده در مطب و صحبت نکردن با بیمار در مورد بیماری و نوع عمل جراحی و اینکه اقدام به عمل در مرکز جراحی محدود و بیمارستان چه تفاوتی دارد و چه خطراتی را میتواند بوجود آورد مشکلاتی است که در شکایات پزشکی دیده میشود.
موارد قانونی که باید بیماران و پزشکان رعایت کنند چیست؟
پزشک یک انسان است همانند سایر انسانها با تمام تعلقات مادی و معنوی و نقاط ضعف و قوت انسانی که بیشترین تماس او با افراد بیمار و ناتوان و مددجوی جامعه میباشد. بیمار نیز باید اطلاعات درست به پزشک بدهد و رفتار درست داشته باشد و به نوعی با کمک پزشک و در درمان خود او را توانمندتر نماید. نه تنها پزشک بلکه کادر درمان نیز دستورالعملهای خاص خود را دارند که با همکاری بیمار و همراهان او میتوانند درست عمل نمایند.
فراموش نکنیم در امر ارائه خدمات درمانی سیستم درمانی و آموزشی جامعه نیز در کافی یا ناکافی بودن امکانات سهیم میباشد و ارائه خدمات درمانی و هر نوع عمل غیر اورژانسی یا اخذ رضایت از بیمار و یا ولی او از سوی پزشک و کادر درمان انجام میگیرد. بنابراین بیمار به نوعی در تصمیمگیری پروسه درمان دخیل میباشد و لازم است آگاهانه عمل نماید و رضایت دهد.
کادر درمانی و پزشک نیز ضمن رعایت کلیه قوانین و مقررات و اصول پزشکی موظف به ثبت تمامی وقایع و رخدادها میباشند.
جایگاه قضایی پزشکی قانونی و سازمان نظام پزشکی در رسیدگی به تخلفات چیست؟
وزارت بهداشت ، درمان و آموزش پزشکی و دانشگاهها نیز مسئول تربیت پزشک و بوجود آوردن سیستم آموزشی و درمانی درست هستند و سازمان پزشکی قانونی و سازمان نظام پزشکی براساس قوانین موجود باید در کنار پزشک و بیمار حافظ جان بیماران و دفاع از پزشکان مسئول و وظیفهشناس باشند. مجازات برخی پزشکان غیرمسئول و کادر درمانی سبب میشود تا حق و حقوق بیمار و پزشک حفظ گردد.صفیه بهبودی وکیل دادگستری/ ایران