بیماری های عفونی منتقله از مواد غذایی

 همه ما به باکتری های محیط اطراف خود حساس هستیم اما برای نوزادان ، کودکان ، افراد مسن ، افرادی که با نقص سیستم ایمنی روبه رو هستند و کسانی که امکان دسترسی به منابع بهداشتی و درمانی مناسب ندارند معمولا بیشترین اسیب را هنگام رویارویی با بیماری های عفونی منتقله غذایی می بینند.

تقریبا همه ما در طول دوران زندگی ممکن است بیماری اسهال خفیف و محدود شونده همراه با حالت تهوع و استفراغ را برای چند روز تجربه کرده ایم . بیماری های عفونی منتقله مواد غذایی در صورت عدم رسیدگی و درمان مناسب می تواند منجر به شرایط خطرناکی نظیر از کار افتادگی کلیه و بیماری های دستگاه سیستم عصبی شود. به طور کلی این بیماری ها می تواند تاثیر قابل توجهی بر نوع زندگی و اقتصاد داشته باشد .



عوامل بیماری زای میکروبی را بشناسیم

از مهمترین عوامل ایجاد کننده بیماری های عفونی منتقله مواد غذایی سالمونلا ، اشریشیا کلی و کمپیلو باکتر ها را می توان نام برد. این باکتری ها به صورت گسترده در محیط یافت می شوند و معمولا در روده حیوان های زراعی نظیر گاو ، خوک و مرغ به همراه پرندگان وحشی یافت می شوند. هنگام قربانی و پردازش گوشت ، این باکتری ها می توانند تجهیزات و لاشه حیوان را آلوده کند . نمونه بارز ان الودگی مرغ با باکتری کمپیلو باکتر است . سایر باکتری ها در بافت های عمیق یافت می شوند. به عنوان مثال سالمونلا می تواند درون گره های لنفی محیطی گاو و خوک باقی بماند. این گره های لنفی کوچک هستند و برداشتن ان از لاشه گوشت هنگام پردازش دشوار است و به همین دلیل باکتری با گوشت چرخ کرده باقی می ماند. نگهداری نامناسب گوشت و مصرف مواد غذایی الوده می تواند منجر به مسمومیت غذایی شود اما با اقدامات ساده نظیر نگهداری مناسب از مرغ و پختن کافی گوشت می تواند مانع از انتقال کمپیلوباکتر و سالمونلا به انسان شود. شرکت های تولید کننده مواد غذایی باید استاندارد های لازم در خصوص نحوه نگهداری و پخت را در اختیار مشتریان قرار دهد. با همه این اوصاف ، ما می توانیم در معرض باکتری های مولد حیوانی از طریق سایر افراد و دام های الوده قرار بگیریم . بهترین راه مقابله و پیشگیری شستشوی مناسب دستها می باشد.

بسیاری بر این باور اند که میکروب های بیماری زای مواد غذایی آسیبی به مخازن حیوانی به وجود امده از انها ندارد اما این نگاه همیشه درست نیست . برخی از انواع باکتری سالمونلا می توانند بیماری اسهال متناوب را در گاو ها و خوک ها ایجاد کنند و این در حالیست که گروهی دیگر از باکتری های این خانواده می تواند منجر به بیماری هایی شبیه به حصبه و سقط جنین در حیوانات شود. واکسیناسیون مناسب طیور گزینه مناسبی برای کاهش شدت بیماری های منتقله مواد غذایی محسوب می شود. با این وجود در حال حاضر مجوز واکسن برای کمپیلو باکتر در مرغ ها وجود ندارد . واکسن های سالمونلا برای حیوانات زراعی وجود دارد اما مکانیسم عملکرد واکسن به صورت دقیق تعریف نشده است . علاوه بر واکسن ، ارتقا سطح بهداشت در روستاهای کشور و ایجاد تغییرات موثر در نحوه دامداری و کشاورزی می تواند در کاهش گسترش پاتوژن های بیماریزا موثر باشد. با گسترش موج جدیدی از باکتری های مقاوم به انتی بیوتیک ها ، همانند گذشته نمی توانیم تنها به انتی بیوتیک ها برای درمان این بیماری ها اکتفا کنیم .

پژوهشگران در سالهای اخیر به ژنتیک میکروب های بیماریزایی غذایی دست پیدا کردند اما ژنوم این باکتری ها بسیار پیچیده است . پیدا کردن ژنهای مسئول بیماریزایی و تبدیل انها به گزینه های مناسب برای واکسیناسیون مانند یافتن سوزن در انبار کاه می باشد . با استفاده از روش ها و تکنیک های جدید توالی یابی ژنتیکی و محاسباتی می توان به یافتن رازهای بیشتر از این موجودات ریز میکروسکوپی امید داشت . همانند سایر بیماری های عفونی نظارت و پیشگیری همواره به عنوان بهترین گزینه در نظام سلامت کشور ها باید مورد توجه قرار گیرد.