دست نگه داريد، كودكان نميتوانند آزار كودكان را ريشهكن كنند اما بزرگسالان مي توانند»؛ اين پيامي بود كه در كنار تصويري معصومانه از يك كودك بر روي تابلوهاي شهر نقش بست و نگاه خيلي ها را به خود جلب كرد.
شفا آنلاین>اجتماعی>سكوتي كه بايد مي شكست، بالاخره شكست. تبليغات بيلبوردي روزهاي اخير در شهر شيراز كه به طور گسترده پيام منع كودك آزاري را منتشر ميكرد، اتفاقي مبارك بود كه اميدي تازه براي توجه به حقوق كودكان در جامعه را ايجاد كرد. شهرداري شيراز در حركت منحصر به فرد خود تابلوهايي را اكران كرده است كه در آنها به طور مستقيم به كودكآزاري ها و درخواست از جامعه براي توقف آن اشاره شده است: «دست نگه داريد، كودكان نميتوانند آزار كودكان <Annoying children>را ريشهكن كنند اما بزرگسالان مي توانند»؛ اين پيامي بود كه در كنار تصويري معصومانه از يك كودك بر روي تابلوهاي شهر نقش بست و نگاه خيلي ها را به خود جلب كرد.
به گزارش شفا آنلاین:اقدام شهرداري شيراز در حالي مهم و ارزشمند است كه در سال هاي اخير با افزايش قابل توجه آمار و اخبار مربوط به كودك آزاري ها، مطالبه جدي براي توجه مسئولان و دستگاهها به حقوق كودكان ايجاد شد؛ اما به جز موج هاي خبري در فضاي مجازي و واكنش هايي كه گاهي اهالي رسانه و خيريه ها به موارد كودك آزاري نشان ميدادند، دستگاههاي مختلف با انفعالي محسوس با كودك آزاريها برخورد كردند. اكنون اما شهرداري شيراز با پرداخت مستقيم به موضوع كودك آزاري ها، به نوعي تابوي عجيب و سنگين صحبت عمومي درباره كودكآزاري ها در خانواده و جامعه را شكست. انفعال دستگاههاي اجرايي!
ندا، پريا، آرش، ياسمن، حسين و دهها نام ديگر در سال هاي اخير به گوشمان رسيدند كه قرباني كودك آزاري شدند. كودك آزاري هايي كه از تنبيه بدني شروع مي شد و تا تجاوزهاي جنسي و حتي قتل هاي فجيع ادامه مي يافت. كودكآزاري هايي كه بخش قابل توجهي از آن درون خانواده ها شكل مي گيرد و بسياري از فعالان حقوق كودك و البته شهروندان را به تكاپو براي صحبت درباره كودكآزاري ها و پيدا كردن راهي براي كاهش سرعت و حتي توقف آن در جامعه انداخت. با اين حال، دستگاههاي اجرايي و تصميم گير دولتي و عمومي، كمترين توجه را به وضع و اجراي قوانيني كه بتواند ترمز كودكآزاري ها را بكشد، داشتند. حتي لايحه حمايت از حقوق كودكان نيز در مسيرهاي پر رفت و برگشت راهروهاي مجلس گير كرد تا اميدها براي توجه به موضوع مهم كودكآزاري ها كمرنگ شود اما اقدام جسورانه شهرداري شيراز، بارديگر اميد را براي گام برداشتن در زمينه كاهش كودكآزاريها ميان شهروندان زنده كرد. بسياري از فعالان حقوق كودك سخت بر اين عقيده اند كه با گفتمان جدي درباره كودكآزاري ها و اطلاع رساني و آموزشهاي دقيق به كودكان كه بايد از درون خانواده ها آغاز شود، مي توان سدي در برابر كودك آزاريها كشيد و اين گفتمان نياز به تبليغ بسياري دارد. كاري كه شهرداري شيراز انجام داده و بايد ساير دستگاههاي اجرايي نيز به ميدان آمده و بيپرده به گفتمان و اطلاع رساني درباره كودكآزاري و راههاي كنترل آن بپردازند. کودک آزاری یکی از آسیبهای اجتماعی شايع در جامعه است که به علت ویژگیهای تاثیرگذار آن، نیاز به بررسی و برنامهریزی مناسب به منظور پیشگیری و کمک به رفع یا کاهش آن به شدت احساس میشود. پاسخ به این نیاز به عنوان یکی از ضروریات رشد و پرورش نسلی سالم و شاداب و به تبع آن جامعه ای توانمند و توسعه یافته است.متاسفانه در جامعه ما مساله کودکآزاری دارای سابقه ای طولانی است و بهتدریج نیز شدت می یابد. این موضوع ضرورت طرح و توجه به مشکل، چاره اندیشی و تدبیر برای مواجهه با آن را اجتناب ناپذیر میکند. با در نظر گرفتن ویژگی های کودک آزاری در کشور ما از قبیل گسترش و پیچیده بودن علل این مساله، همچنین به دلیل آثار زیان بار این پدیده و کمبود آمار و ارقام در این زمینه و وجود نداشتن یک سازمان برای اطلاعرسانی موارد کودک آزاری، هر اقدامی که در راه شناخت و کاهش کودک آزاری انجام گیرد، گامی در جهت کمک به حفظ سلامت و امنیت کودکان جامعه است.
سانسور آسيب ها، موضوعي را حل نمي كند
بيش از 20 سال از زمانی که کودکآزاری با ماجرای دردناک «آرین گلشنی» برای نخستینبار توجه جامعه را به خود جلب کرد، میگذرد و حالا بهطور روزافزون خبرهای تکان دهنده ای از این دست، راه خود را به سرتیتر رسانهها باز میکند. سوال اینجاست که چرا با وجود اینکه در این 20سال، مجرمان کودک آزاری به قصاص محکوم شده و حکمشان هم اجرا شده است، همچنان ریشه کودک آزاری خشک نشده است؟ آنچه مشخص بود این است که متاسفانه در زمان وقوع فجایع اینچنینی، راهحلهای فوری و تسکین دهنده ترجیح داده میشود. طبق آمار اورژانس اجتماعی در سال گذشته در مراکز مداخله در بحران، ۱۶۴۲ مورد کودک آزاریها یعنی ۶۰ درصد آن توسط پدر صورت گرفته است. از این آمار ۷۳۹ مورد یعنی ۲۶ درصد توسط مادر، هشت مورد توسط خواهر و ۲۰ مورد نیز توسط برادر صورت گرفته است. يكي از مهمترين علتهاي رخداد چنين آمارهايي در جامعه ايراني، عدم صحبت كافي درباره آسيبي چون كودكآزاري و اطلاع رساني و آموزش درباره آن است. موضوعي كه مهدي حاجتي، عضو شوراي اسلامي شهر شيراز نيز به آن اشاره كرده و ميگويد: بسياري از اتفاقاتي كه در حوزه آسيبهاي اجتماعي مي افتد، محصول سانسوري است كه سالها در بيان و پرداختن به آنها اتفاق افتاده و و به طور زير پوستي به افزايش آن كمك كرده است. اكنون با تبليغات فرهنگي كه در شهر شيراز از سوي شهرداري صورت گرفته است، تلاش كرده ايم كه سكوت درباره كودكآزاري و پرداختن جدي به آن بشكند. اكنون تابوي عميق و عجيبي در حوزه صحبت و اطلاع رساني درباره حقوق كودكان مطرح است كه در مديريت شهري شيراز دنبال باز كردن آن هستيم چرا كه اعتقاد داريم مي توان بسياري از مشكلات اجتماعي را با گفت وگو و آموزش و اطلاع رساني صحيح حل كرد. عضو شوراي شهر شيرازبا بيان اينكه مي توان در ساير موضوعات اجتماعي نيز با گفت وگوي جدي و عمومي به راه حل رسيد، مي افزايد: امروز نياز به آن داريم كه يخ گفت وگو درباره آسيب هاي اجتماعي در خانواده ها شكسته شود تا بتوان در جامعه فضاي تازهاي را براي پذيرش آسيب هاي اجتماعي و ضرورت تلاش براي رفع آنها ايجاد كرد. وي با تاكيد بر اينكه متاسفانه در اغلب اوقات مسئولان اجرايي و نظارتي كشور از پذيرش بحران هايي كه در حوزه آسيب هاي اجتماعي وجود دارد، طفره ميروند، تصريح ميكنند: بسيار ي از مسئولان مانند والديني كه مي بينند فرزندانشان مخدر مصرف ميكنند اما در ظاهر آن را انكار مي كنند، شده اند. مدام در بيان واقعيتهاي آسيب هاي اجتماعي دست به انكار و تكذيب مي زنند و همين مساله باعث مي شود كه در تعيين تكليف سياست هاي كلان به سمت حل بحران نروند. ما به دنبال تغيير مسير هستيم و بايد بپذيريم كه آسيب و مشكلات هست و بايد آنها را بيان و راهي براي عبور پيدا كرد.
ورود شهرداري ها تاثير گذار است
اما نقش شهرداري ها در زمينه اثر گذاري بر آسيب هاي اجتماعي و موضوعاتي چون كودكآزاري، از موضوعاتي است كه كمتر به آن توجه شده و بايد از ابزار هاي در دسترس آنها بيشتر استفاده كرد. بيلبوردهاي شهري كه در تمامي شهرهاي كشور به وفور به چشم خورده و ابزاري براي كسب درآمد شهرهاست، از ابزارهايي است كه ميتواند در توجه به آسيب هاي اجتماعي مورد استفاده قرار گيرد. نقش بستن موضوعات فرهنگي و آموزشي بر بيلبوردهاي شهرها، اتفاقي است كه بايد بيشتر رخ دهد و در اين ميان، آسيب هاي اجتماعي و موضوعاتي كه پرداختن به آن «تابوي خيالي است»، بايد بيشتر به چشم آيد. در بسياري از موارد ، خودسانسوري دستگاههاي اجرايي چون شهرداريها در توجه به موضوعات مهم و روز اجتماعي آنهم در قامت تابلوهاي تبليغاتي، كمك به افزايش آسيبها مي كند و اين درحالي است كه موضوعات آموزشي و اطلاع رساني مهم همچون كودك آزاري، همسر آزاري، اعتياد، بيماري هاي خطرناكي چون اچآيوي و راههاي كنترل آن و... بايد بر روي تابلوهاي شهرها به چشم آيند.در سالهاي قبل، مواردي از تبليغات محدود فرهنگي در حوزه سلامت فردي و ... بر بيلبوردهاي شهرهايي چون تهران نقش بست اما ورود به آسيبهاي اجتماعي چون كودك آزاري در بيلبوردهاي شهري، اتفاقي است كه بايد زودتر از اينها رخ مي داد و شايد در پيشگيري از برخي كودكك آزاريهاي رخ داده ، موثر بود. شهرداري ها در اغلب شهرهاي كشور فقط نگاهي درامدي به بيلبوردهاي شهري كه روزانه هزاران نفر آنها را مي بينند و بر آن تامل ميكنند، دارند كه ميتوان با اولويت دادن به موضوعات فرهنگي و آسيب هاي اجتماعي در اكران هاي تابلوها، تغيير تازه اي در فضاي گفتمان اجتماعي كشور ايجاد كرد.
رسانه ها، بلندگويي براي بيان آسيبها
در زمينه پرداختن به آسيب هاي اجتماعي بايد توجه داشت كه عموم رسانه ها و ابزار هاي رسانه اي در حوزه ارتقای سلامت اجتماعی و کنترل هیجانات عمومی، نقش بی بدلیلی دارند و می توانند از وقوع آسیب های اجتماعی به ویژه در جمعیتهای آسیب پذیر پیشگیری کنند.
رسانه ها و وسایل ارتباط جمعی از مهمترین عوامل کاهش آسیب های اجتماعی محسوب میشوند و اهمیت این موضوع در سال های اخیر نهتنها در کشورمان که در تمام نقاط جهان به اثبات رسیده است. در گذشته، وقتی حادثه تلخی اتفاق می افتاد، برخی رسانه های جمعی به جای اطلاعرسانی صحيح، به عاملی برای تشدید جرم و افزایش شایعات تبدیل می شدند و با ارائه اطلاعات گمراهکننده نگرانی های جامعه را بالا می بردند اما با تغییر فضای رسانه ها و ورود شبکه های اجتماعی، کیفیت خبررسانی تغییر کرده و به نظر می رسد رسانه ها با آگاهی بیشتری در حال تولید محتوا هستند و ابزار هاي رسانه اي متنوعتري نيز همچون بيلبوردهاي شهري مورد استفاده قرار ميگيرند. بايد در نظر داشت كه پیشگیری از وقوع جرم و آسیبهای گوناگون فرهنگی و اجتماعی، بیش از آب و تاب دادن به اخبار جرم و جنایت اهمیت دارد و جامعه را به سوی آرامش دعوت می کند. وسایل ارتباطی در جامعه نقش بسیار موثری در کاهش آسیب اجتماعی در بین خانواده ها و نسل جوان میتواند داشته باشد. برنامه های فرهنگی و اجتماعی رسانههای همگانی نيز در کاهش آسیب اجتماعی اعتیاد نوعی الگوی مرجع افراد و خانوادههای آسیب دیده می تواند محسوب شود.
جامعه از طریق مشاهده پیامدهایی که آسیب اجتماعی بر زندگی فردی و جمعی در برنامه های تلویزیونی، سینمايی، مطبوعاتی و حتي تابلوهاي تبليغاتي شهرها یا در قالب مقاله و داستان های اجتماعی به اجرا گذاشته می شود؛ می تواند به افراد آسیب دیده و خانواده های آنها که گریبانگیر این معضل هستند، آگاهی بخشد؛ براین اساس وسایل ارتباط همگانی نوعی گروه مرجع مثبت در کاهش آسیب اجتماعی تلقی میشوند، وسایل ارتباط همگانی نوعی نهاد اجتماعی است که با تولید پیامهای گوناگون فرهنگی و اجتماعی، در جهت ایجاد نظم اجتماعی، پذیرش الگوهای شیوه زندگی رایج در جامعه، همنوایی و سازگاری اجتماعی را بهوجود می آورد و جامعه را به بازسازی نظم تشویق و تقویت می کند؛ برنامه های وسایل ارتباط جمعی از بعد کارکردی در جهت بقاي نظم اجتماعی فرهنگ حاکم بر جامعه و جلوگیری از رشد بزهکاری بسیار موثر است؛ وسایل ارتباط جمعي در قالب برنامههای آگاهی بخش و اطلاع رسانی به مردم به ویژه والدین، نوجوانان و جوانان در جهت کاهش آسيب هاي اجتماعي بسیار سودمند است و اميد است كه رويه هاي سودمند ابزارهاي رسانهاي در پرداخت به آسيب هاي اجتماعي همچنان ادامه و گسترش يابد.