بیماری کرمک یا اکسیور

شفا آنلاین>سلامت>كرمك كه به آن اكسيور يا كرم سنجاقي به صورت انگل روده در تمام جهان ديده مي‌شود.

به گزارش شفا آنلاین:نام های دیگر  : تردورم Treadworm ، کرم سنجاقکی Pinworm، کرم نشیمنگاهی Seatworm

 

 ، اين انگل تمام گروههاي گوناگون اجتماعي و اقتصادي را گرفتار مي‌كند. در يك خانواده، همه افراد به ويژه كودكان درگير آن مي شوند. زندگي دسته‌جمعي و شلوغ باعث مستعد شدن افراد نسبت به اين بيماري مي‌شود.

●  نشانه‌هاي کرمک:
بهترين نشانه، خارش شبانه مقعد و بي‌خوابي است كه در اثر مهاجرت كرم ماده بارور از سوراخ نشيمن‌گاه به بيرون آشكار مي‌شود. در نتيجه بيرون آمدن كرم و جنب و جوش آن در ناحيه نشيمن‌گاه، تحريك و خارش پديد مي‌آيد.خارش معمولي خيلي شديد بوده و هنگام شب بيشتر مي‌شود.

 

خارش شبانه باعث بي‌خوابي كودك شده، در اثر آن پيامدهاي عصبي مانند خستگي، دندان قروچه شبانه، بي‌قراري و عصبانيت روزانه روي مي‌دهد. در دختر بچه‌ها گاهي‌ كرم‌ به‌ ناحيه‌ شرمگاهي‌ هم‌ مهاجرت‌ كرده و باعث‌ خارش‌ شديد‌آن‌ ناحيه‌ مي‌شود.

● افراد در معرض خطر برا ی بیماری کرمک :
آلودگي به انگل معمولاً در بين افراد خانواده هاي پر جمعيت ، مراكز شبانه روزي ، محل نگهداري اطفال ، آسايشگاههاي بيماران رواني بسيار شايع بوده است كه سرايت عفونت معمولاً از راه مقعد به دهان در اثر خاراندن مقعد و يا از طريق وسايل آلوده و لباسهای آلوده و فضاي اتاق ها و توالتها مي باشد .
·  کرمک در هر سنی از نوزادی گرفته تا پیری ممکن است دیده شود ولی در سنین پیش دبستانی و دبستانی شایعتر است.
· کرمک شایعترین عفونت انگلی انسان بوده و گسترش جغرافیایی آن بسیار وسیع است . در کل، عفونت در نواحی معتدل و سرد شایعتر است.
·   کرمک تقریبا در تمامی‏نواحی ایران گسترش دارد
راه سرايت

عفونت معمولاً در دو مرحله رخ مي هد :

تخم انگل ابتدا از اطراف مقعد به لباسها و رختخواب و اسباب بازيها منتقل مي شود ، تخم هاي منتقل شده اغلب از طريق دستها وارد دهان ديگر بچه ها شده و بلعيده مي شوند .

 

تخم انگل همچنين مي تواند در هوا پراکنده شده و توسط ديگر افراد خورده شود . همچنين بچه ها ممکن است با انتقال تخم ها از اطراف مقعد به دهانشان مجدداً خود را آلوده کنند .

 

کرم ها در انتهاي روده  بالغ مي شوند . کرم ماده در شب بطرف مقعد حرکت مي کند و در چين هاي پوستي اطراف مقعد تخم گذاري مي کند . تخم ها در يک ماده ژلاتيني و چسبناک قرار دارند . اين ماده و حرکات کرم مادر باعث خارش مي شوند .

 

تخم ها مي توانند در محيط بيرون بدن در درجه حرارت طبيعي اتاق بمدت ? هفته زندگي کنند . اگر چه تخم ها ممکن است به سرعت بازشده و کرم هاي جوان ممکن است به طرف روده باريک برگردند .
تخم كرم از طريق مدفوع افراد آلوده دفع شده و همراه غذا ، دستها ، آب ، ميوه و سبزيجات آلوده از راه دهان وارد بدن انسان مي شوند .
اگر کودک شما علائمی مانند خارش ناحیه مقعد مخصوصا در شب ، بیقراری و بی خوابی دارد باید به عفونت کرمک شک کنید در این صورت باید به پزشک مراجعه نمایید بهترين راه تشخيص عفونت کرمک چسباندن نوار چسب شفاف در ناحيه  نشمين گاه  و مشاهده تخم انگل در زير ميكروسكوپ و يا مشاهده كرم بالغ در مدفوع است .

 

به گزارش خبرنگار سایت پزشکان بدون مرز  ، داروی انتخابی برای درمان مبندازول است دوز مبندازول ۱۰۰ میلی گرم است که باید ۲ هفته بعد تکرار شود. از آنجائیکه انتقال آلودگی بسیار آسان صورت می‏گیرد، لذا بهتر است تمامی‏ اعضاء  خانواده  نیز درمان شوند.

 

●  راه انتقال کرمک:
1) در اثر خاراندن نشيمن‌گاه، تخم انگل در زير ناخن‌ها جمع شده، يا به انگشتان كودك مي‌چسبد. اگر بچه انگشت خود را به دهان ببرد يا با آن خوراكي بخورد، تخم انگل وارد دستگاه گوارشي او شده و در آنجا تبديل به كرم مي‌شود. اين عمل را خودآلودگي مي نامند.
2) كودك با دست آلوده، مواد خوراكي را آلوده ساخته، ديگران با مصرف آن، مبتلا به انگل مي‌شوند.
3) اين انگل به وسيله آب و خوراك آلوده، رختخواب و ملحفه آلوده، لباس و ظرف آلوده، هوا و خاك آلوده هم سرايت مي‌كند.

 

4) تخم انگل بسيار ريز بوده، مي‌تواند به صورت گرد و غبار در هوا پخش شده، خوراكي‌ها را آلوده كند.

 

●  تشخيص کرمک:

 

اثبات تشخيص آلودگي با کرمک يا پيدا کردن کرم مي باشد . کرم ها سفيد و نخي بوده و حرکت آنها با چشم غيرمسلح ديده ميشود. تخم ها و کرم ها مي توانند بوسيله گذاشتن نوار چسب در ناحيه مقعد هنگام صبح قبل ازاينکه کودکان از خواب بلند شوند برداشته شود .

 

نوار چسب را روي خودش تا کرده و به آزمايشگاه ببريد . تخم ها و کرم هاي روي چسب مي توانند در زير ميکروسکوپ مشخص شوند .
انگل يا تخم آن را مي‌توان با آزمايش مستقيم مدفوع در زير ميكروسكوپ ديد.

 

همچنين هنگامي كه تعداد انگل زياد باشد، كرم‌هاي سفيد ريز نخ‌مانند را مي‌توان با چشم نيز در مدفوع ديد. روش آزمايش ديگر با چسب سلوفان صورت مي‌گيرد.

 

چسب را شب هنگام بر روي نشيمن‌گاه چسبانده، صبح روز بعد چسب را در زير ميكروسكوپ بررسي مي‌كنند.

 

●  مورفولوژی
کرم بالغ: کرمک به شکل یک نخ باریک کرم رنگ بوده، اندازه جنس ماده آن ۸ تا ۱۳ میلیمتر و طول ۳/۰ تا ۵/۰ میلیمتر قطر داشته، دم آن مخروطی و نوک تیز(سر سوزن) بوده و سوراخ تناسلی در یک سوم قدامی‏فوقانی بدن قراردارد.

کرم نر ۲ تا ۵ میلیمتر طول و ۱/۰ تا ۲/۰ میلیمتر قطر داشته و قسمت دمی‏آن برروی خود پیچیده و دارای یک اسپیکول است . انتهای قدامی‏(دهان) کرم دارای سه لب کوچک و دوباله کوتیکولی سری (Cephalic alae) است.

تخم: تخم کرمک بیضی شکل (سه بعدی) و معمولا نامتقارن و به ابعدد ۲۵×۵۵ میکرون بوده و معمولا درون آن لارو دیده می‏شود رحم کرم ماده بارور شده حدود ۱۱ تا ۱۵ هزار تخم دارد.

در حرارت اطاق (۱۰ تا ۲۰ درجه سانتیگراد) و رطوبت کم(۴/۰ تا ۳۰%)حدود ۱۰% تخمها برای مدت ۲ روز زنده می‏مانند و در هوای گرم(۳۶ تا ۳۷ درجه سانتیگراد) و رطوبت نسبی ۳۸ تا ۴۰% کمتر از ۱۰% تخمها برای مدت ۳ ساعت زنده می‏مانند.

نکته: نور خورشید و لامپ‏های UV باعث از بین رفتن لارو تخمهای کرمک می‏شوند ولی کلری که به آب استخرها اضافه می‏شود تاثیری برروی آنها ندارد.

●   نحوه تشخیص كرم اكسیور یا كرمك

به منظور تشخیص كرمك یا اكسیورروش استفاده از نوار چسب بایستی برای به دست آوردن نمونه به كار رود. (P ۱ Enterobius Vermicularis P) كرمك به ندرت در مدفوع یافت می شود زیرا انگل ها به هنگام شب به شكاف مقعد مهاجرت می نمایند.

 

نمونه بایستی در آخرشب یا بلافاصله پس از بیدار شدن بیمار از خواب و صبح زود قبل از رفتن به حمام یا دفع مدفوع تهیه شود. كفل را در دوطرف از هم دور كرده و طرف چسبناك نوار را در ناحیه پیش مقعدی كه پاك نشده می فشاریم.

 

قسمت چسبنده نوار به مقعد را روی لام محتوی یك قطره تولوئن برای بررسی میكروسكوپی تخم انگل قرار می دهیم. نمونه های مدفوع جمع آوری شده برای انگل های دیگر بایستی در ظرف تمیز یا كاغذ پاك جمع آوری شود و بعد به ظرف مقوائی تمیز و چرب انتقال داده شود.

 

نمونه بایستی حاوی ادرار، منیزیوم، باریم، آهن، روغن ها یا نمك های بیسموت نباشد زیرا این مواد خصوصیات مرفولوژیكی حقیقی نمونه را از نظر دور می دارند. در صورت امكان نمونه های دست نخورده مدفوع بایستی به آزمایشگاه برده یا در ماده محافظی نظیر پلی وینیل الكل بلافاصله پس از دفع مدفوع قرار داد.

 

 

تشخیص آزمایشگاهی بیماری های انگلی مستلزم تهیه نمونه های گرم و تازه خارج شده از بدن برای آزمایش است. عدم برداشت نمونه صحیح، در تغییر پاسخ آزمایشگاه بسیار مؤثر است.

 

●   يش آگهي و درمان :

 

معمولاً نياز به درمان نمي باشد انگل بسيار شايع بوده و بندرت باعث هر گونه صدمه اي مي شود . اما ، بيشتر والدين از اين موضوع ناراحت بوده و خواستار درمان کودک خود مي باشند . احتمالا يک دوز واحد از داروي مبندازول يا پيرانتل موجب  بهبود مي شود .

 

همه افراد خانواده بايد دارو را مصرف کنند زيرا آلودگي مجدد مي تواند از ساير افراد خانواده ايجاد شود . ِکِرم ها يا پمادهاي ضدخارش روزي دو تا سه بار در روز بر روي ناحيه اطراف مقعد خارش را کاهش مي دهند .

 

عليرغم درمان داروئي عفونت مجدد بسيار شايع مي باشد زيرا تخم هاي زنده در مدفوع تا يکهفته بعد از درمان وجود دارند . لباس ، رختخواب و اسباب بازيها بايد مرتباً در ماشين لباسشويي شسته شده تا از هر گونه تخم انگل پاک شوند

 

●  درمان کرمک:
به گزارش خبرنگار سایت پزشکان بدون مرز  ،  بهترين دارو و قرص «مبندازول» است كه به صورت يك قرص داده مي‌شود (از دو سال به بالا ميزان دارو براي همه افراد يكسان است). دارو را 15 روز ديگر بايد تكرار كرد ، تا چنانچه تخم انگلي پس از اين مدت تبديل به كرم شده باشد نابود بشود.از داروهاي ديگر مي‌توان به «پيرانتل پاموات»، «پيرونيسيوم پاموات» و «پي‌پي‌رازين» اشاره كرد.لازم به يادآوري است كه درمان براي همه افراد خانواده چه نشانه بيماري داشته باشد و چه نداشته باشند بايد انجام پذيرد.

 

●  پيشگيري:
عمل كردن به موارد زير به پيشگيري از مبتلا شدن به بيماري‌هاي انگلي كمك زيادي خواهد كرد:
1) شستشوي درست دستها با آب و صابون بويژه پس از رفتن به دستشويي و پيش از غذا خوردن 2) كوتاه نگهداشتن ناخن‌ها.
3) جوشاندن آب آشاميدني در جاهائيكه آب لوله‌كشي وجود ندارد.
4) جوشاندن ظرفها و لباسها در خانواده‌اي كه فرد مبتلا در آن وجود دارد، (براي از بين بردن تخم انگل‌ها).
5) جلوگيري از بازي كودكان با خاك آلوده و همچنين واداشتن آنها به شستن دستها با آب و صابون پس از هر بازي كردن .
6) خودداري از خوردن آب آلوده و غذاهاي مشكوك.
7) نخوردن سبزي خام در مناطق آلوده.
8) استفاده نكردن از كود انساني در كشتزارهاي سبزي، جاليزها، صيفي‌كاريها و باغهاي ميوه.
9) خودداري از اجابت مزاج در بيرون از دستشويي .
10) در صورت آلوده شدن، مراجعه به پزشك و دقت در درمان صحيح بيماران .
11) درمان همزمان همه افراد خانواده‌اي كه فردي از آنها مبتلا به انگل است .
12) جوشاندن لباسهاي زير و ملحفه‌هاي رختخواب در روزهاي درمان .
13) شستشوي كامل سبزيجات و ميوه‌هاي خام و ضدعفوني كردن آنها قبل از مصرف.

 

●  در صورت ابتلای کودکتان به کرمک اقدامات زیر را انجام دهید :

 

1- هميشه قبل از غذا خوردن دست‌هاي کودک خود را بشوييد.
2- بعد از رفتن به دستشويي نيز دست‌هاي کودک را با آب و صابون بشوييد
3- به طور منظم ناخن‌هاي کودک خود را کوتاه کنيد و اجازه ندهيد ناخن‌هاي خود را بجود
4- هر روز لباس زير کودک را تعويض کنيد
5- به کودک شلوار يا لباس زير نخي بپوشانيد طوري که تنگ باشد و نتواند با ناخن‌هايش مقعدش را بخاراند
6- به جاي حمام کردن در شب، صبح‌ها کودک را حمام کنيد. اين کار از انتشار تخم‌هاي کرمک که در طور شب تجمع پيدا کرده‌اند جلوگيري مي‌کند
7- در طول روز پنجره‌هاي اتاق کودک را باز کنيد چون انگل به نور خورشید حساس است
8- بعد از درمان کودک، لبا‌س‌هاي زير و شلوار و رختخوابش را نيز خوب بشوييد و اتو کنید.