شفا آنلاین - صحبت با تلفن همراه از گفتوگو با ســرنشــينان خودرو خطرناكتر است، زيرا سرنشينان خودرو صحبتهاي خود را بر اساس شرايط رانــندگي تنظـيم ميكنند و به راننده نسبت به خطرات قريب والوقوع هشدار ميدهند اما در گفتوگوهاي تلفني چنين امكاني وجود ندارد. بنابراين جاي تعجب نيست كه حواس پرتيهاي رانندگي ناشي از استفاده از تلفن همراه با بهرهگيري از دستگاههاي هندزفري به كلي رفع شده و بهطور چشمگيري كاهش يابد.
بررسيها نشان ميدهد رانندگان جوان (18تا24ساله) نسبت به رانندگان مسن بيشتر با تلفن همراه صحبت ميكنند. البته اين رفتارناشي از ناآگاهي آنها نسبت به خطرات چنين كاري نيست. حال آنكه بسياري حتي اين كار را از ساير فعاليتهايي كه ميتوان پشت فرمان درگير آن شد، از قبيل خوردن خطرناكتر ميدانند به همين خاطر حواس پرتي راننده به عنوان يكي از مهمترين دلايل تصادفات مطرح ميشود كه تقريباً يك چهارم از تمام آنها را تشكيل ميدهد
در عين حال نبايد فراموش كرد، با توجه به در نظر گرفتن اين كه ارسال پيام كوتاه و خواندن آن راننده را مجبور به قطع تمركز از جلو و توجه به صفحه تلفنهمراه ميكند نيز موضوعي بسيار خطرزا است.
در برخي مطالعات تفاوتهاي ميان جنسيت راننده هم شناسايي شده است. به عنوان مثال مردها بيشتر از زنها تلفن همراه استفاده كرده و خانمها در ارسال پيام كوتاه از آقايان جلوترهستند. ساير مطالعات نيز تفاوتهايي ميان مردان و زنان قائل نميشود.
خوش بيني بيش از اندازه
امروزه تلفن همراه به عنوان مظهر فناوري ارتباطي نوين در زندگي فردي و اجتماعي بشر جايگاهي قدرتمند دارد و جزء لاينفك مناسبات روزمره محسوب ميشود بهطوري كه ميتوان ادعا كرد براي بسياري از افراد زندگي بدون آن امكان پذير نيست يا دست كم مطلوبيتي ندارد. نفوذ كاربرهاي تلفن همراه در شئون زندگي پديدهاي جهاني است و در جامعه ما با وجود فروكش كردن تب اوليه استفاده از آن مقبوليتش به حدي رسيده است كه مضرات جدي و اساسي اين فناوري مدرن را مخفي و ناديده نگهميدارد، مضراتي كه در حوزههاي مختلف اجتماعي، فرهنگي، رفتاري، روانشناسي، پزشكي، قانوني، جزايي و... به آسيب زايي ميپردازد و با كمي دقت و موشكافي ميتوان به دامنه تاثير نامطلوب آن پي برد.
بررسيهاي انجام شده نشان ميدهد، عنصر توهم يا خوش بيني بيش از اندازه در تصميم فرد در به كارگيري تلفن همراه در هنگام رانندگي دخيل است. يعني افرادي كه مدام از تلفنهمراه در حال رانندگي استفاده ميكنند احساس تسلط بر رانندگي دارند و فكر ميكنند هنگام انحراف، با مهارتشان آن را برطرف ميكنند.
يكي از مهمترين علل افزايش تصادفها در اثر استفاده از تلفن همراه القاي هيجانات كاذب به فرد راننده است. در سالهاي اخير مجامع علمي، فني و انتظامي مختلف نگراني خود را نسبت به وضعيت استفاده از تلفن همراه در هنگام رانندگي ابراز داشتهاند.
رشد فرايند استفاده از تلفن همراه در هنگام رانندگي در واقع بخشي از روند نگران كننده تاثير فناوريهاي روز بر كاهش توجه رانندگان است.
همچنين استفاده از تلفن همراه در خودرو مشكلاتي همانند تماس با پليس، اورژانس،
آتش نشاني، كنترل كودكان و هماهنگي برنامههاي روزمره را بسيار آسان كرده است اما با اين وجود استفاده از تلفن همراه در هنگام رانندگي معضل بزرگي ايجاد كرده و آن كاهش توجه راننده و افزايش تعداد تصادفات است كه با كشته و مجروح شدن انسانهاي زيادي در تصادف هزينههاي بسياري را بر جامعه تحميل ميكند.
از جمله اينكه براساس گزارش مراكز پزشكي كشور، همواره شاهد صدمات زياد رانندگي به خاطر استفاده از تلفن همراه در حين رانندگي بودهايم.
بايد توجه داشت كه كشور ما در مقايسه با برخي از كشورهاي دنيا بيش از 5 برابر با صدمات ناحيه سر و صورت ناشي از تصادفهاي رانندگي روبهرو است كه با توجه به ميزان جمعيت اين آمار قابل توجه است.
كارشناسان نيز اطمينان دارند كه صحبت كردن با تلفن همراه در هنگام رانندگي بسيار خطرناك است و اين در حالي است كه خطر پيام كوتاه زدن در هنگام رانندگي به مراتب از صحبت كردن با تلفن همراه خطرناكتر است.
بررسيها و تحقيقات نيز نشان ميدهند، زمان واكنش رانندگان در هنگام فرستادن پيام كوتاه به 30 درصد و در هنگام مكالمه با تلفن همراه به ميزان 9 درصد افزايش پيدا ميكند (رانندگان با تاخير بيشتري عكسالعمل نشان ميدهند).
استفاده از تلفن همراه هنگام رانندگي، چرا؟
هر چند بهطور كلي افراد خطرات صحبت كردن با تلفن همراه در حين رانندگي را تشخيص ميدهند اما شايد هر فرد در ارزيابي توان خود از رانندگي ايمن و استفاده توأمان از تلفن بزرگنمايي كند.
اشخاص بهطور غالب تصوير بهتري از خصوصيات و مهارتهاي خود در مقايسه با يك گروه نمونه دارند.
اين عقايد نيز دامنه خود را به درك افراد از مهارت رانندگي بسط ميدهند. پژوهشها نشان ميدهند حدود 70 تا 90 درصد رانندگان اعتقاد دارند از يك راننده معمولي ماهرترند و با ايمني بيشتر رانندگي ميكنند به علاوه، به نظر ميرسد افراد از ميزان تاثيرگذاري تلفن همراه بر پرت شدن حواسشان بياطلاع بوده و بدين خاطر اعتماد راننده در توانايي خود در جبران حواس پرتي ناشي از به كارگيري تلفن همراه، ممكن است ايجاد امنيت كند. در حالي كه تركيب رانندگي و صحبت با تلفن همراه، بر تكرار درگير شدن در اين فعاليت تاثيرگذار است.
توهمات كنترل
عدهاي از رانندگان نيز بر اين باورند كه بر محيط اطراف خود مسلط هستند. حال آنكه كنترل غيرواقعي يا ارزيابي كاذب از كنترل مشخص در پرهيز از پيشامدهاي منفي ميتواند به كاهش اضطراب و تشويش فرد كمك كند.
توهمات كنترل شايد دليل ديگري براي استفاده مداوم افراد از تلفن همراه است. اين توهمات نيز بسيار شايع هستند. مردم فكر ميكنند هنگامي كه راننده وسيله نقليه هستند احتمال تصادفشان از زماني كه سرنشين هستند كمتر است و در اين حال به احتمال زياد احساس ميكنند نسبت به ساير رانندگان تسلط بيشتري بر رانندگي دارند.
حتي افرادي كه تشخيص ميدهند صحبت كردن با تلفن همراه هنگام رانندگي كار خطرناكي است ممكن است تحت تاثير كنترل توهمي، باور داشته باشند كه ميتوانند اين حواس پرتي را جبران كنند و به همين خاطر دچار اختلال در رانندگي نشوند.
در برخي افراد نيز صحبت كردن با تلفن همراه هنگام رانندگي راهي بهينه براي استفاده بهينه از زمان به نظر ميرسد كه به هيچ عنوان صحيح و منطقي به نظر نميرسد.
با اين وجود اميدواريم با توسعه آموزش و اطلاعرساني جامع به همه هموطنان و بيان خطرات اين ابزارها در حين رانندگي كمكي بهايمني و سلامت جامعه داشته باشيم. ضمن اينكه نبايد فراموش كرد صحبت با تلفنهمراه به هر شكل ممكن و ارسال پيامك هنگام رانندگي از نظر قانون تخلف است و جريمههاي نسبتاً سنگيني نيز براي متخلفين به همراه دارد.
مدير گروه ترافيك و حمل و نقل دانشگاه علوم انتظامي