"در اكثر بيمارستانهاى دانشگاهى و آموزشى امريكا مسئله check and balances بين متخصصين و دارو پزشكان كاملاً مراعات ميشود."
شفاآنلاین:دكتر فرحناك اسدى،استاد طب نفرولوژى دانشگاه راش- شيكاگو در واکنش به نامه انتقاد آمیزدکتربهروز برومنددرباره نحوه تحویز آنتی بیوتیک ،با ارسال یادداشت اختصاصی برای شفاآنلاین،دراین باره توضیحات کاملی بیان کرد.
به گزارش
شفاآنلاین دراین یادداشت آمده است :"با تاييد فرمايشات همكار گرامى جناب دكتر بهروز برومند، پدر طب نوين و بنيان گذار درمان بيماريهاى كليه و فشار خون بالغين، در رابطه بين نهادهاى پزشكى كه كنترل علمى بايد بين پزشك معالج و دارو پزشكان دو جانبه و متعادل و متوازن باشد (check and balances) تا از امكان بروز چالش هاى ناگوار براى بيماران جلوگيرى شود.
در اكثر بيمارستانهاى دانشگاهى و آموزشى امريكا مسئله check and balances بين متخصصين و دارو پزشكان كاملاً مراعات ميشود.
عليرغم اينكه پزشكان در تجويز داروهاى قلبى و عروقى، كليوى و فشار خون هاى بالا، بيماريهاى خونى و عصبى و گوارشى و كليوى و فشار خون و عفونى ميتوانند بطور مجاز و مستقل طبابت كنند ولى در قبال انتخاب نوع دارو، مقدار دارو، تعداد دفعات دارو، طول زمان دارو و عوارض جانبى دارو هاى تجويز شده در صورت اشتباه مسوليت بزرگى را نيز عهده دارند و بايد جوابگوى كميته اجرايي دارويي و درمان بيمارستان تابعه كه متشكل از پزشكان فوق تخصصى رشته هاى مختلف بالينى و دارو پزشكان ميباشدخواهند بود.
بهمين منظور براى جلوگيرى از اشتباهات دارويي و درمانى يك متخصص دارو شناس (Pharm D) يكى از فعالان اعضاء تيم پزشكى بالينى خصوصاً در راند بيماران بسترى در ICU و CCU كه اكثرا" كمپلكسى از بيماريهاى قلبى عروقى و كليوى (Muti-organ failure) هستند با حضورشان اخرين اطلاعات مربوط به فارماكوكينتيك و فارماكو ديناميك داروها را در اختيار تيم پزشكى متخصصين بالينى قرار ميدهند.
نا گفته نماند كه من شخصاً با تجويز تزريقى و سرپايي وانكومايسين موافق نيستم و حتماً بايد در بيماران بسترى و بخصوص با توجه به عوارض دارو تجويز آن بايد تحت كنترل دقيق آزمايش غلظت دارو در خون كنترل شود ولى متاسفانه با توجه به مشكلات و محدوديت هاى حاكم بر جامعه پزشكى و دارويي و درمانى كشور عزيزمان در ايران بناچار در مواردى پزشك معالج و متخصص حاذق و مجرب مجبور به تجويز دارويي تزريقى مانند وانكومايسين به بيمار سرپايي ميشود و اينكه اين دارو بايستى به تاييد و تصويب متخصص عفونى تجويز شود خارج از توازن و تعادل است.
چه بسا تجربه نشان داده است كه متخصص عفونى بدون مشاوره با متخصص بيماريهاى كليه و بعلت نا آگاهى از دفع ادرارى انتى بيوتيك هايي آسيب پذير به كليه بدون تنظيم كردن دوز دارويي سبب نارسايي مزمن كليه ها و حتى در مواردى باعث از كار افتادن كليه ها نيز شده است.
بنابراين ارجاع يك طرفه در تجويز انتى بيوتيك ها به متخصصين عفونى راهكار درستى از نظر علمى نيست.با تاييد فرمايشات همكار گرامى جناب دكتر بهروز برومند، پدر طب نوين و بنيان گذار بيماريهاى كليه و فشار خون بالغين، در رابطه بين نهادهاى پزشكى كه كنترل علمى بايد بين پزشك معالج و دارو پزشكان دو جانبه و متعادل و متوازن باشد (check and balances) تا از امكان بروز چالش هاى ناگوار براى بيماران جلوگيرى شود.
در اكثر بيمارستانهاى دانشگاهى و آموزشى امريكا مسيله check and balances بين متخصصين و دارو پزشكان كاملاً مراعات ميشود.
عليرغم اينكه پزشكان در تجويز داروهاى قلبى و عروقى، كليوى و فشار خون هاى بالا، بيماريهاى خونى و عصبى و گوارشى و كليوى و فشار خون و عفونى ميتوانند بطور مجاز و مستقل طبابت كنند ولى در قبال انتخاب نوع دارو، مقدار دارو، تعداد دفعات دارو، طول زمان دارو و عوارض جانبى دارو هاى تجويز شده در صورت اشتباه مسوليت بزرگى را نيز عهده دارند و بابوية جوابگوى كميته اجرايي دارويي و درمان بيمارستان تابعه كه متشكل از پزشكان فوق تخصصى رشته هاى مختلف بالينى و دارو پزشكان ميباشدخواهند بود.
بهمين منظور براى جلوگيرى از اشتباهات دارويي و درمانى يك متخصص دارو شناس (Pharm D) يكى از فعالان اعضاء تيم پزشكى بالينى خصوصاً در راند بيماران بسترى در ICU و CCU كه اكثرا" كمپلكسى از بيماريهاى قلبى عروقى و كليوى (Muti-organ failure) هستند با حضورشان اخرين اطلاعات مربوط به فارماكوكينتيك و فارماكو ديناميك داروها را در اختيار تيم پزشكى متخصصين بالينى قرار ميدهند.
نا گفته نماند كه من شخصاً با تجويز سرپايي وانكومايسين موافق نيستم و حتماً بايد در بيماران بسترى و بخصوص با توجه به عوارض دارو تجويز آن بايد تحت كنترل دقيق آزمايش غلظت خون دارو كنترل شود ولى متاسفانه با توجه به مشكلات و محدوديت هاى حاكم بر جامعه پزشكى و دارويي و درمانى كشور عزيزمان در ايران بناچار در مواردى پزشك معالج و متخصص حاذق و مجرب مجبور به تجويز دارويي تزريقى مانند وانكومايسين به بيمار سرپايي ميشود و اينكه اين دارو بايستى به تاييد و تصويب متخصص عفونى تجويز شود خارج از توازن و تعادل است.
چه بسا تجربه نشان داده است كه متخصص عفونى بدون مشاوره با متخصص بيماريهاى كليه و بعلت نا آگاهى از دفع ادرارى انتى بيوتيك هايي آسيب پذير به كليه بدون تنظيم كردن دوز دارويي سبب نارسايي مزمن كليه ها و حتى در مواردى باعث از كار افتادن كليه ها نيز شده است.
بنابراين ارجاع يك طرفه در تجويز انتىلبوتيك ها به متخصصين عفونى راهكار درستى از نظر علمى نيست.
دكتر فرحناك اسدى
استاد طب نفرولوژى دانشگاه راش- شيكاگو
یادآوری به این نکته شاید لازم باشد که پایه ی پیشرفت دانش و بویژه دانش پزشکی در اندیشه ی آزاد علمی امکان پذیر است. مقررات و بخشنامه ها تنها در جاهایی است که بازدارنده ی کارهای خلاف اخلاق پزشکی و انسانی و آسیب به بیمار باشد. تا آنجایی که من میدانم محدود نمودن تصمیم گیری درمان و نجات بیماران برای پزشک در روح دانش پزشکی و سیستم پزشکی جایی ندارد. در سوگندنامه ی پزشکی آمده است که پزشک موظف است برای نگاهبانی و بازیافت سلامت انسان ها و نجات جان بیمار تا حداکثر توان خود بر پایه دانش و وجدان بکوشد. این مسئولیت بزرگ را نمیتوان محدود نمود. شوربختانه از دشواری های کنونی پزشکی ما با تمام تلاش های مستمر و چندین ساله ی همکاران عزیز ما در وزارت بهداشت، استفاده ی بی اندازه و نابجا از آنتی بیوتیک هاست و افزایش مقاومت باکتری ها نسبت به آنتی بیوتیک هاست، اماراه حل را باید در جایی دیگر جستجو نمود. هنوز برخی از داروخانه های ایران بدون نسخه پزشک، آنتی بیوتیک به بيماران می فروشند و باور عمومی بر اینکه آنتی بیو تیک ها در درمان سرماخوردگی و بیماری های ویروسی و بیماری های تب دار ضروری است، همچنان پابرجاست. این را به فراوانی در مورد بیمارانی که از ایران به من مراجعه میکنند دیده ام. یکی از دیگر مشکلات عمده در مقاومت باکتری ها به آنتی بیوتیک، استفاده بیش از حد و غیر استاندارد در غذای دام ها ست که سبب ایجاد مقاومت باکتری ها در انسان میشود. اگر این مشکلات حل شود با کم شدن مقاومت باکتری ها به آنتی بیو تیک ها ی متداول و کم عارضه و ارزان، نیاز به آنتی بیوتیک های نوین و پرعارضه و گرانقیمت نیز کاهش می یابد. در آلمان که سیستم کنترل شده و منطقی آنتی بیوتیک درمانی موجود است و هیچ داروخانه ای بدون نسخه ی پزشک پروانه ی دادن هیچ آنتی بیوتیکی را به بیمار ندارد و مردم نیز به جایگاه آنتی بیوتیک ها آشنايی دارند، بر پایه ی اطلاعات آزمایشگاه مرکزی رفرانس آلمان میزان مقاومت باکتری ها در مقایسه با کشورهای دیگر اروپا که از این سیستم پیروی نمیکنند بسیار کمتر است. برای نمونه بر خلاف اسپانیا تاکنون استرپتوکوک مقاوم به پنی سیلین در آلمان گزارش نشده است و میزان باکتری های مقاوم
ESLB / MRSA
که تا سال 2000 میلادی در آلمان افزایش یافته بود و علت اصلی آن استفاده ی غیر استاندارد و غیر قانونی از آنتی بیوتیک ها در غذای دام ها بود در شش سال گذشته در آلمان کاهش یافته است.
در سیستم آموزشی نیز همانطور که استاد اسدی گرامی بدان اشاره فرمودند بهره گیری از فارماکولوژیست های بالینی نیز بسیار موثر است. تا آنجایی که من آگاهی دارم در برخی از بخش های آموزشی و دانشگاهی در ایران هم اکنون از این متخصصین با نتیجه ی بسیار خوب استفاده میشود . نمونه ی آن که من شاهد آن بوده و هستم بخش عفونی دانشگاه تهران (بخش شادروان استاد استادان یلدای بزرگ) می باشد.
در پایان هم کلام با سرور پروفسور برومند فرزانه و دانشمند میشوم که تنها با آموزش درست و مداوم از همان زمان دانشجویی و افزایش فرهنگ جامعه و کنترل آنتی بیوتیک ها در غذای دام ها میتوان بر این دشواری پیروز شد.
با آرزوی بهترین ها
علیرضا رنجبر
بن-آلمان