محصول‌های ارگانیک از ادعا تا واقعیت

  شفا آنلاین>اجتماعی>طی چند دهه اخیر کشاورزی ارگانیک با تولید محصول های سالم و بدون مصرف کود و سم به منظور پایداری محیط زیست و کاهش مخاطره‌های سلامتی و بهداشتی، تنها راه برون رفت از چالش های هزاره سوم در جوامع مختلف بشری مطرح شده است.

به گزارش شفا آنلاین:اما با وجود تمام مزایای فراوان، این نوع کشاورزی هنوز در ایران با موانع و مشکل های زیادی روبرو بوده و هنوز فرآورده‌های ارگانیک جای خود را در سبد خرید خانوارها پیدا نکرده اند.

همچنین ناآگاهی مردم نسبت به این محصول ها باعث شده تا برخی سودجویان با ادعای تولید محصول ارگانیک، محصول‌هایشان را با قیمتی بیشتر در بازار عرضه کنند. اهمیت این موضوع باعث شد تا گزارشی پیرامون محصول های ارگانیک و جایگاه آنها در ایران ترتیب دهیم که در ادامه آن را می خوانید.

سید رضا نورانی، رییس انجمن ارگانیک در این خصوص گفت: محصول های ارگانیک  امروزه نقش بسیار مهم و ارزنده ای در واکسیناسیون سلامت انسان و اقتصاد کشور ایفا می کنند. هم اکنون با توجه به اینکه میزان تولید محصول ارگانیک ما خیلی کم است اما نسبت به کالاهای مشابه و سنتی خود ارزش افزوده بسیار بالاتری دارد. پیش از راه اندازی این انجمن، رنکینگ جهانی  برای محصول های ارگانیک ایران وجود نداشت. خوشبختانه با تلاش همکاران انجمن ارگانیک ایران طی این چند سال توانسته ایم رتبه 43 را بدست بیاوریم و ثابت کنیم که ما نیز می توانیم یکی از تولید کنندگان مهم در محصول های ارگانیک باشیم.

رییس اتحادیه محصول های کشاورزی افزود: خوشبختانه هم اکنون میزان تولید و تعداد مصرف کنندگان زیاد شده است اما انتظار داریم به دلیل محدود بودن این محصول ها، افزایش تولید و تنوع فرآورده های ارگانیک جزو دستور کار برنامه ششم دولت قرار بگیرد.

نماینده اتاق ایران اظهار کرد: هم اکنون محصول های ارگانیک نقش موثری در افزایش صادرات غیر نفتی داشته و ارزش افزوده زیادی به همراه دارند از اینرو ما  قصد داریم ضمن افزایش تولید داخلی محصول های ارگانیک، میزان صادرات این محصول ها را برای کسب ارزآوری افزایش دهیم.

نایب رییس اتاق مشترک بازرگانی ایران و اوکراین به اهمیت و ارزش بازار جهانی محصول های ارگانیک ایرانی اشاره کرد و گفت: خوشبختانه روز به روز بر میزان تولید و صادرات برخی کالاهای ما افزوده می شود. پسته وحشی و گیاهان دارویی ایران هم اکنون در اروپا و جهان متقاضی زیادی دارند. امرار معاش مردمان هفده روستای ناحیه جاده ابریشم از طریق پسته وحشی بود. انجمن توانست گواهی ارگانیک این محصول را از اتحادیه اروپا اخذ کند.

امنیت غذایی با تاکید بر ایمنی غذا

زوبین امیری، عضو هیات رییسه انجمن ارگانیک ایران نیز در این خصوص گفت: محصول‌های ارگانیک بر پایه چهار اصل سلامت، انصاف، مروت و اکوسیستم به وجود آمده اند بدان معنا که انسان در بحث سلامت از مرحله تولید و فرآوری تا زمانی که این محصول های ارگانیک به دست مصرف کننده می رسد، باید نسبت به تاثیر آن به محیط زیست و منابع طبیعی وجدانی آگاه باشد. ما باید بدانیم که تمام این چرخه طبیعت بر حسب تامین نیازی است که اکوسیستم برای ما به وجود می آورد بنابراین نباید فعالیت های ما هیچگونه اختلالی در این سیستم به وجود بیاورد. همچنین ما باید ضمن مراقبت از این منابع طبیعی و محیط زیستی نسبت به کارگران و کشاورزانی که در این مجموعه فعالیت می کنند، انصاف و مروت داشته باشیم تا آنها از حقوق و مزایای خوبی برخوردار باشند.

وی به جایگاه ایران در تولید محصول های ارگانیک اشاره کرد و گفت: ایران پتانسیل بالقوه ای برای تولید محصول ارگانیک دارد اما تاکنون وزارتخانه های مرتبط با ساماندهی و پیشرفت این محصول‌ها، اقدام های لازم را به عمل نیاورده اند؛ وزارتخانه‌های جهاد کشاورزی، صنعت، معدن و تجارت، بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و تمام دستگاه های قانونی، نظارتی و اجرایی باید سیاست های امنیتی و حمایتی برای سرمایه گذاری و تولید کننده محصول های ارگانیک به وجود بیاورند تا ایران بتواند در شان پتانسیل کشاورزی اش به جایگاهی ممتاز دست یابد.

به گفته وی، هم اکنون طبق منابع آماری، ایران 40 هزار هکتار سطح زیر کشت دارد که رقم بسیار پایینی است و باید گسترش پیدا کند. بسیاری از قسمت های ایران و خیلی از کالاها به راحتی می توانند با یک نظارت و مدیریت به محصول های ارگانیک تبدیل شوند و سطح زیر کشت مان ارتقا پیدا کند.

امیری یادآور شد: علت اصلی پیشرفت کشاورزی ارگانیک در کشورهای پیشرو، مربوط به سیاست های خوب حمایت کنندگی آنها از کشاورزان و  فناوران این حوزه است. همچنین آنها نظارت قانونی خوبی نیز نسبت به این محصول ها دارند تا افراد سودجو نسبت به محصول های نانو ارگانیک سوء استفاده نکنند.

وی به علت اهمیت استفاده از این محصول ها اشاره کرد و افزود: استفاده از سم ها و کودهای شیمیایی با ورود به سفره های آبی ضمن آلودگی آب و خاک، باعث ایجاد بیماری می شوند بنابراین ما و دولت باید درک کنیم با حمایت از تولید کنندگان این محصول ها ضمن محافظت و پایداری خاک و آب، به جای درمان از بروز بیماری‌های سختی مانند سرطان پیشگیری و سلامت کارگران و کشاورزانی آن محیط را تضمین کرده ایم. نهایتا مردم نیز از ارزش غذایی خوبی بهره مند خواهند شد. این امر برای نسل های بعدی به جهت مدیریت پایدار و بقا بسیار حایز اهمیت است.

کشت هیدروپونیک؛ ارگانیک نیست

مدیر حفظ نباتات سازمان جهاد کشاورزی مازندران هم با تعریف کشت بدون استفاده از سم در خاک به عنوان کشت ارگانیک ، گفت که بعضی از فروشندگان توت فرنگی در مازندران شاید به کشت هیدروپونیک هم ارگانیک اطلاق می کنند .

عبدالرحمن زاغی با بیان اینکه کشت بدون خاک یا همان تولید گلخانه ای هوشمند هیدروپونیک، دانش فنی به همراه امکانات و تجهیزات پیشرفته از روش های نوین تولید محصولات کشاورزی در دنیاست، اظهار داشت : هر چند یک واحد تولیدی در بابلسر از این روش استفاده می کند اما به معنای کشت ارگانیک است.

وی افزود : برای انجام کشت هیدروپونیک، راه اندازی سامانه پیشرفته گرمایی و سرمایی، نیروی متخصص، مهارت های مدیریتی و تجربه بالایی برای آماده کردن محلول ، تنظیم و اصلاح کمبود عناصر، اطمینان از تهویه و حفظ شرایط مطلوب در داخل ساختارهای کنترل شده لازم است.

وی گفت : در روش تولید هیدروپونیک، آلودگی خاک مطرح نیست و آلودگی آب هم کمتر است و کنترل شرایط محیطی از جمله نور، دما، رطوبت و ترکیب هوا بسیار ساده تر است.

این مسوول با تاکید بر این که به طور یقین سلامت میوه در این نوع کشت به دلیل رعایت تمامی مسایل، آفت و بیماری به حداقل و حتی به صفر می رسد ، افزود : اما کود و سموم کشاورزی از طریق آب قابل تزریق به گیاه است.

مدیرحفظ نباتات سازمان جهاد کشاورزی مازندران مهم ترین عوامل بیماری زا در توت فرنگی را قارچ و کنه دانست و گفت: در شرایط مناسب آب و هوایی، این بیماری ها بدون استفاده از سموم قابل کنترل است.

زاغی با بیان اینکه در کشت ارگانیک خاک سالم مهم ترین عامل است، اظهار داشت: در تولید محصول ارگانیک می توان برای تقویت و رشد میوه از کودهای حیوانی و گیاهی و همچنین در مبارزه با آفات و بیماری ها نیز از شیوه های بیولوژیکی استفاده کرد.

و اما تسهیلات جهاد کشاورزی به باغداران

سعید سعادت، مشاور وزیر و مدیرکل دفتر محیط زیست و غذای وزارت جهاد کشاورزی، تشکیل شورای راهبری توسعه کشاورزی ارگانیک را یکی دیگر از مهمترین اقدامات وزارت کشاورزی اعلام کرد و افزود: در این شورا مسوولیت تولید محصولات ارگانیک به دفتر محیط زیست و سلامت غذا داده شد. تولید محصولات گواهی شده و ارگانیک از دیگر برنامه های جدی دفتر محیط زیست است که امیدواریم این اقدام در همه استان ها اجرا شود.

وی با تاکید بر لزوم وجود دستورالعمل تولید محصول گواهی شده در استان ها، گفت: در بیشتر استان ها این دستورالعمل اجرایی نشده یا با ایراد اجرا شده که این مهم بر لزوم مطالعه و بازنگری دستور العمل ها دلالت دارد.

وی هزینه های جانبی مربوط به تولید محصولات گواهی شده را یکی از عواملی اعلام کرد که موجب می شود کشاورزان به این اقدام رغبت نداشته باشند، گفت: در این زمینه می خواهیم برای کشاورزان تسهیلاتی قرار دهیم که کشاورزان بتوانند با استفاده از آن هزینه های جانبی این محصولات را بپردازند.

وی از ایجاد پایلوت محصولات گواهی شده در استان زنجان خبر داد و افزود: انجمنی در این استان کمیته ای برای تغذیه تشکیل داده است تا با تولید محصولات ارگانیک از بیماری سرطان جلوگیری کند.

سعادت افزود: دریافت نشان استاندارد برای محصولات گواهی شده و ارگانیک ضروری است باید دستورالعمل مناسبی در این رابطه تدوین شود.

وی از تدوین لایحه قانون تولید محصولات ارگانیک اشاره کرد و بیان کرد: باید این مصوبه را به مجلس شورای اسلامی ارسال کنیم.

مشاور وزیر و مدیرکل دفتر محیط زیست و غذای وزارت کشاورزی گفت: پورتال محصولات گواهی شده استان ها ایجاد و این پورتال به سازمان استاندارد متصل می شود و بسیاری از اقدامات اداری کشاورزان کاهش خواهد یافت.

سعادت از ابلاغ برنامه های تولید محصول ارگانیک به استان های کشور خبر داد و افزود: از مسوولان جهاد کشاورزی استان‌ها می خواهیم در این خصوص همکاری کنند.

مشاور وزیر جهادکشاورزی خاطرنشان کرد: برنامه های تولید محصولات گواهی شده به سازمان برنامه و بودجه برای تخصیص بودجه ارسال شده است.

گزارش: فرزانه صدقی