با اینکه این تغییر و تحرکات ذاتاً مطلوب به نظر میرسند ولی در صورتی که به اندازه توان خانواده نباشد، منجر به چشم و همچشمیهای غلط شده، در خانوادهها نیازهای کاذب به وجود میآورند
شفاآنلاین>سلامت> با پایان یافتن تدریجی زمستان و فرارسیدن عید نوروز به طور سنتی شور و شوق ویژهای در اعضای جامعه ایجاد میشود و در نتیجه افراد خانواده با تلاش برای آراستن باطن خود، با تمیز کردن فضای فیزیکی خانه و آراستن ظاهر خود، آماده دید و بازدیدها و صله ارحام میشوند، که مورد سفارش دین مبین اسلام، پیامبر اکرم(ص) و معصومین(ع) هستند و در فرهنگ ایرانی مورد پسند محسوب میگردند.با اینکه این تغییر(Change) و تحرکات ذاتاً مطلوب به نظر میرسند ولی در صورتی که به اندازه توان خانواده نباشد، منجر به چشم و همچشمیهای غلط شده، در خانوادهها نیازهای کاذب به وجود میآورند و میتوانند باعث تحمیل مشکلات گوناگون بر فرد، خانواده و بویژه بر شرایط اقتصادی، اجتماعی و سیاسی جامعه گردند.یکی از پیامدهای رایج این تحولات، تلاش خانوادهها برای تهیه پوشاک لازم برای روزهای اول سال نو است که نیازمند حضور در بازار و مراکز خرید است. تا آنجا که یک خرید منجر به تهیه نیازها و مایحتاج خانواده شود و زمینه دلخوشی و همراه شدن با تاز گی سال نو را فراهم کند، امری مطلوب به حساب میآید. این نوع خرید باید با برنامهریزی و در نظر گرفتن ظرفیت مالی خانواده و توزیع منطقی آن بین اعضا، مشخص کردن نوع و کمیت نیازها و تعیین مکان مناسب برای تهیه آنها با توجه به عامل زمان، صورت گیرد. این نوع خرید را میتوان یکی از ویژگیهای شخصیت، خانواده و جامعه ایرانی اسلامی سالم قلمداد کرد که میتواند منجر به ایجاد رونق اقتصادی، اشتغال نسل فعال و استفاده منطقی و اصولی از منابع مالی و طبیعی کشور شود. نوع دیگری از خرید که در این دوره بروز میکند، نه خرید منطقی و برنامهریزی شده، بلکه خریدی بیمارگون به حساب میآید، که مشخصههای آن حضور بدون برنامه و مکرر در مراکز خرید، انتخاب البسه یا کالاهایی که متناسب با نیازها و درآمدهای خانواده نیست، پشیمان شدن از خرید و استفاده نکردن از آنها، ذخیره و انبار کردن در خانه و در نهایت کهنه کردن و بخشش آنها به دیگران است. لازم به ذکر است که این اقدامات منحصراً در خانوادههایی که از تمکن مالی برخوردارند، صورت نمیگیرد. ممکن است در خانوادههایی که مشکل (Problem)مالی دارند بروز کند. با این تفاوت که خانوادههایی که مشکلات مالی دارند، در اولویتهای زندگی خودشان دچار مشکل میشوند، یعنی با اینکه خریدهایی انجام شده است، ولی نیازهای اصلی خانواده تأمین نشده باقی مانده و منابع مالی خانواده به پایان رسیده است. ویژگیهای بارز این تیپ از افراد (خریداران بیمارگون)، وجود تصورهای عودکننده درباره اجناس، خریدهای تکانهای، تکراری و غیرهدفمند در پاسخ به افکار مزاحم و خودآیند است که گاهی با خرید اجناس به رویارویی با این افکار خاتمه میدهند و موجب تسکین اضطراب یا ناراحتیهای به وجود آمده میشوند. یکی دیگر از ویژگیهای این افراد حضور در مراکز خرید، پرسه زدن در آنها، وارسی اجناس موجود و تازه ارائه شده، بدون انجام خرید است که نتیجه آن ناتمام ماندن کارهای خانه و سایر وظایف است. این رفتارهای تکانهای ناخواسته میتوانند مزاحم زندگی روزمره فرد شوند. این افراد معمولاً افکار و رفتارهای خود را طی سالهای متمادی از دیگران پنهان میکنند.با اینکه در این مقاله ابعاد فردی این مشکل مورد بررسی قرار گرفته است ولی نمیتوان تأثیر این رفتارهای فردی را بر آشفته بازار روزهای پایانی سال نادیده گرفت. اصرار بر حضور در مراکز خرید، باز بودن این مراکز تا پاسی از شب و حضور دستفروشان در حاشیه خیابانها منجر به گسیل شدن کالاها و لباسهایی میشود که هیچ مرجع قانونی کیفیت و سلامت این کالاها و لباسها را مورد بررسی و تأیید قرار نداده است. برخی از این کالاها را توسط افراد سوداگر از مرزها به صورت قاچاق وارد کشور کردهاند و در نتیجه از پرداخت مالیات قانونی که یکی از مهمترین ابزارهای آبادانی کشور است، با بیمسئولیتی خود را رها ساختهاند.محمد حسین نژاد- دکترای روانشناسی تربیتی و عضو هیأت علمی دانشگاه فرهنگیان