معرفی رشته ژیمناستیک و استعدادیابی در این رشته پایه

ژیمناستیک به عنوان رشته ی مادر و پایه ی رشته ها معرفی گردیده است و در این موضوع نسبت به ورزش شنا و دو میدانی اولویت بیشتری هم دارد. ژیمناستیک به عنوان یک ورزش فعال دارای سابقه‌ای در حدود 2000 سال است ولی به عنوان یک ورزش رقابتی دارای عمری در حدود 100 سال می‌باشد. 

ورزش ژیمناستیک را با دو هدف می توان کارکرد :

1-  همگانی: کسب آمادگی بالا برای ورود به رشته های ورزشی دیگر

2-  قهرمانی : ادامه ی این ورزش به صورت حرفه ای و کسب افتخار در این ورزش.

ژیمناستیک هنری زنان

چهار اسباب ژیمناستیک هنری زنان:

پرش از خرک

خم‌شدن، دویدن، کشش بدن به عنوان موقعیت‌های مختلف بدن در این رشته معرفی شده‌است. امتیاز به نحوهٔ اجرا و میزان پیچیدگی و سختی حرکت داده می‌شود. زن ژیمناستیک‌کار براساس میزان پرواز او از تخته پرش و نحوهٔ فرود او و عدم برداشتن قدم اضافه بعد از فرود برروی زمین امتیاز می‌گیرد.

پارالل ناهم‌سطح

این رشته از ژیمناستیکِ زنان مورد استقبال بسیاری از تماشچیان است. در این رشته حرکات و قدرتِ قسمت بالای بدنِ ژیمناست به نمایش گذاشته می‌شود. میزان زمان‌بندی و شدت نزدیک‌شدن در این رشته مهم است. نحوهٔ امتیازدهی بر میزان ادامه‌دادن حرکت بدون توقف و وقفه می‌باشد.

چوب موازنه

زن ژیمناست باید قدرتِ تعادل و استقامت خود را برروی میله‌ای که تنها ۴ اینچ (حدود ۱۰ سانتی‌متر) پهنا دارد نمایش دهد.

حرکات زمینی

این حرکات یک حفای تصویری است، که شامل ترکیبی از حرکات رقص و آهنگ می‌باشد. از ویژگی‌های حرکات زمینی می‌توان به استفادهٔ بهینه و مختلف از حداکثر فضای زمین و سطح پیچیدگی حرکات انجام‌شده برروی زمین اشاره کرد. شخصیت یک فرد ژیمناست در این حرکات نمایش داده می‌شود، که کنترل کلیِ بدن را به نمایش می‌گذارد.

ژیمناستیک هنری مردان

شش اسباب ژیمناستیک مردان:

حرکات زمینی

کل زمین و فضای موجود در این رشته برای انجام حرکات زمینی مورد استفاده قرار می‌گیرد. سالتوس‌های مختلف. حرکات چرخشی و پیچشی و فرودهای متعدد به عنوان موارد امتیاز آور در رشته می‌باشند.

خرک حلقه

این رشته یکی از دشوارترین بخش حرکات دسته و جا به جایی دست‌ها به همراه حرکات پیچیده بدن بر روی خرک می‌باشد. این موقعیت به ژیمناستیک این امکان را می‌دهد که بطور فوق‌العاده‌ای از یک پرتاب به چرخش دیگر بدن خود را موج دهد.

دار حلقه

این حلقه‌ها باید به طور کامل ثابت و تحت کنترل باشند. شخص ژیمناست باید به طور کامل ثابت و موفقیت بدن خود را برای نمایش حرکات زیبا در این حلقه‌ها حفظ کند.

پرش از خرک

ارتفاع و کل مسافت طی شده و شتاب مرد ژیمناست به طور کلی موارد مورد امتیاز و مطرح در این رشته می‌باشد. شخص ورزشکار به محل پرش با حرکت مانوری آکروباتیک در هوا انجام می‌دهد و یک فرود ثابت و تعادلی باعث ایجاد جلوه در حرکت او می‌شود.

پارالل

تاب خوردن و پرواز از قسمت‌های مهم این رشته می‌باشد. مشکل‌ترین قسمت در انجام حرکات در این رشته، زمانی است که فرد ژیمناست برای انجام حرکت و جابجایی در قسمت جلو و پشت سالتوس باید میله‌ها را رها کند.

بارفیکس

این میله‌های افقی یا میله ارتفاع به عنوان یک رشته مهم برای نمایش میزان جرات و مهارت شخص ژیمناست مرد به حساب می‌آید.

آکروژیم ( آکروبات )

می توان آکروژیم را با عباراتی همچون عبارات زیر تعرف نمود:

آکروژیم اثری هنری است که در طول زمانی دو دقیقه و سی ثانیه رخ می دهد.

آکروژیم شامل حرکات آکروباتیک و ریتمیک است که به همراه موزیک صورت می گیرد.

آکروژیم شاخه ای از ورزش زیبای ژیمناستیک است که شامل حرکات نمایشی منظم و مهیج و برنامه های حرکتی مشارکتی و گروهی خیره کننده و جذاب است ، که در طول بیش از سه دهه ، مسابقات بین المللی در ۵ گروه ذیل به صورت رقابتی صورت گرفته است:

دو نفره زنان          Women’s Pair

دو نفره مردان            Men’s Pair

دو نفره مختلط            Mixed Pair

سه نفره زنان    Women’s Group

چهار نفره مردان      Men’s Group

به دلیل اینکه در این رشته ، ژیمناست ها با کمک هم بتوانند حرکات آکروباتیک زیبائی را به نمایش بگذارند واقعا می طلبد که ورزشکاران این رشته از آمادگی بالای جسمانی وروانی برخوردار باشند و چون ژیمناست ها به طور کاملا نزدیک به هم فعالیت می کنند به جهت بالا بردن احساس مسئولیت و ایجاد اعتماد نسبت به هم تیمی های خودشان نیاز به تمرین زیادی دارند تا این هماهنگی لازم ایجاد بشود . در آکروژیم اجرای برنامه با هماهنگی موزیک از اهمیت ویژه ای برخوردار است.

ترامپولین

ترامپولین یا جَست‌ورزی^[۱] یکی از رشته‌های ورزشی ژیمناستیک است.ترامپولین در زبان عام به تشک پرش درجا و بپر بپر شناخته میشود. مسابقات این رشته بر روی وسیله‌ای به نام ترامپولین (جَستانه) انجام می‌شود که یکی از اسباب‌های تمرینی مهم ورزش ژیمناستیک است. مسابقات این ورزش به صورت انفرادی یا دو نفره برگزار می‌شود.^[۲]

فردی که به اجرای حرکات ورزشی ـ نمایشی بر روی جستانه می‌پردازد جست‌ورز نامیده می‌شود.^[۱]

اولین مسابقات برگزار شده ترامپولین در مدارس و دانشگاه‌های آمریکا و اروپا بوده است که بدون قوانین خاصی انجام میشده،^[۳] در دهه ۱۹۵۰ میلادی به تدریج قوانینی برای این ورزش تدوین شد. ترامپولین در بازی‌های المپیک تابستانی ۲۰۰۰ برای اولین بار در المپیک به عنوان یکی از بخش‌های ورزش ژیمناستیک برگزار شد. پیرامون مزایای ترامپولین و جامپینپ تحقیقات بسیاری صورت گرفته است.از این جمله می‌توان به مقاله مرکز تحقیقات بیومکانیک ناسا NASA اشاره کرد.به گفته ای کارتر ترامپولین بهترین ورزش و تحرکی است که بشر برای سلامت اختراع نموده.^[۴]

این ورزش نه تنها موجب تناسب اندام و کاهش وزن(Weight Loss) می شود بلکه موجب تقویت سیستم لنفاوی و سمزدایی از بدن می شود. غدد لنفاوی بدن فاقد عضله جهت فعالیت و سم زدایی است و فقط به واسطه تحرک و فعالیت عمل سم زدایی را انجام می دهند.

امروزه ترامپولین در سایز ها و ابعاد مختلف تولید شده و نمونه های با ابعاد کوچک آن، در منازل و باشگاه ها کاربرد داشته و با نام مینی ترامپولین(mini trampoline) یا ریباندر(rebounder) شناخته می شود. از این وسیله در مراکز فیزیوتراپی جهت تقویت هماهنگی عصب و عضله و حرکات اصلاحی برای سالمندان و کودکان کم توان استفاده میشود.

ایروبیک ژیمناستیک

ایروبیک ژیمناستیک ورزشی زیبا و جذاب به شمار می‌‌رود که سالانه بر طرفدارانش به صورت چشمگیری افزوده می‌شود. ایروبیک ژیمناستیک ورزشی است که بیشتر فاکتور‌های آمادگی جسمانی را شامل می‌شود. در این رشته حرکات به صورت متوالی و پیوسته همراه با موزیک اجرا می‌‌شوند و ژیمناست می‌بایست تمامی حرکات دست و پا (گام) را در یک برنامه به روشی زیبا، پیچیده، خلاقانه و متقارن یا نا متقارن به مرحله اجرا بگذارد.

شاخه‌های دیگر ایروبیک ژیمناستیک

ایروبیک ژیمناستیک به عنوان یک رشته رقابتی شناخته شده است، که خود نیز دارای ۲ زیر شاخه مجزا است. بر اساس قوانین و مقررات رسمی برگزاری مسابقات ایروبیک ژیمناستیک، این دو زیر شاخه جذاب عبارتند از:

ایروبیک عمومی

ایروبیک اِستپ

ژیمناستیک ریتمیک
ژیمناستیک ریتمیک یکی از زیباترین و پر ریزه کاری ترین ورزشها است، که ترکیب کاملی از علوم ورزش و زیبایی شناسی است و در میان ورزشهای مسابقات المپیک(Olympic) قرار دارد. این ورزش ترکیبی از تحرک و انعطاف پذیری ژیمناستیک، دانش تکنیکی باله و ریتم و برانگیختگی رقص مدرن است که حرکات موزون، گویا، مختصر و با متانت آن تقریبا" بی رقیب می باشد.

ابزارها در ژیمناستیک ریتمیک :
رنگ ابزارهای ژیمناستیک ریتمیک مناسب با رنگ لباس ورزشکاران انتخاب می شود و از سال ۱۹۹۷ استفاده از رنگهای طلایی و نقره ای هم آزاد اعلام شده ست.

طناب ،حلقه،توپ :میل، دسته،روبان

استعدادیابی در ورزش ژیمناستیک

چگونه یک ورزشکار ژیمناستیک را انتخاب کنیم ؟

برای انتخاب چند فاکتور را باید در نظر بگیریم :

1-  ژنتیک

2-  فیزیک

یک  مربی آگاه با نگاه کردن به پدر و مادر میتونه روی بچه تا حدودی تصمیم بگیره،به طور مثال

پدر یا مادر لگن خاصره بزرگ دارن حتما فرزند هم دارای لگن خاصره بزرگه که این شرایط فیزیکی برای ژیمناستیک مناسب نیست چرا که در این رشته فرد نیاز به لگن خاصره کوچک جهت اجرای بهتر حرکات دارد.

کف دست فرد باید بلند باشد تا در حرکات بهتر بتواند خودش را کنترل کند.

فاصله بین دو انگشت دست زمانیکه دستش را بصورت عرضی باز میکند از قدش کوتاهتر نباشد

ستون فقرات صافی داشته باشد و انحرافی در ستون فقرات یا کایفوز نداشته باشد

کف پا دارای قوس طبیعی باشد چرا که در ژیمناستیک بدلیل پرش و جهش های فراوان میتواند باعث آسیب به ستون فقرات و سایر قسمت های بدن شود.

کشکک زانو درشتی نداشته باشد،زیرا در سن بلوغ(Puberty) این کشکک بزرگتر خواهد شد و جلوی رشد حرفه ای ژیمناست را خواهد گرفت.

یکسری فاکتورهای آمادگی جسمانی در ژیمناست را هم باید در نظر بگیریم:

1-  هماهنگی عصب و عضله

2-  انعطاف

3-  قدرت

4-  سرعت

5-  جسارت

6-  چرخش ها

7-  و ...

و بهتر است که زود قضاوت نکنیم و به نوآموز فرصت دهیم تا بتواند تواناییهایش را بروز دهد.

توجه داشته باشید که اگر این رشته زیر نطر مربی مجرب و محیط استاندارد و با توجه به شرایط فرزندتان انجام شود باعث کوتاهی قد نخواهد شد و به افزایش قد هم کمک خواهد کرد.

حسین سعادت مهر

مربی رسمی فدراسیون ژیمناستیک

دارای مدرک استعدادیابی از دفتر استعدادیابی و توسعه ورزش قهرمانی و حرفه ای وزارت ورزش