در ایران همه‌چیز خیلی‌زود تبدیل به خاطره می‌شود. همان‌طور که این روزها، تعطیلی مدارس به‌خاطر باریدن برف تبدیل به خاطره شده و جای خودش را به تعطیلی مدارس به دلیل آلودگی هوا داده است.
شفا آنلاین>اجتماعی>در ایران همه‌چیز خیلی‌زود تبدیل به خاطره می‌شود. همان‌طور که این روزها، تعطیلی مدارس به‌خاطر باریدن برف تبدیل به خاطره شده و جای خودش را به تعطیلی مدارس<School closures> به دلیل آلودگی هوا داده است.
به گزارش شفا آنلاین:خیلی چیزهای دیگر هم هستند که تنها نسل یک دهه قبل آن را می‌فهمد و با آن خاطره دارد؛ نمونه‌اش هم همین نمره‌هایی است که یک عمری دمار از روزگار ما در آورد. از دبستان تا پیش‌دانشگاهی یکی از دغدغه‌های مهم هر دانش‌آموزی نمره بود.
آن‌ها که سطح درسی متوسط و رو به پایینی داشتند تنها به قبولی فکر می‌کردند. به این‌که پایان سال در کارنامه‌شان نمره پایین ده نداشته باشند و با خیال راحت تابستان را سپری کنند. آن سال‌ها که اتفاقا خیلی هم دور نیست، مردود شدن و یک کلاس را دو بار خواندن آبروریزی بزرگی بود که کم هم اتفاق نمی‌افتاد. تجدید شدن هم یک سوی دیگر ماجرا بود که بچه‌ها را با خودش درگیر می‌کرد و می‌توانست یک تابستان را حرام کند، اما حالا با گذشت 10 سال همه این اتفاق‌ها تقریبا خاطره شده است. این روزها حتی کم‌هوش‌ترین دانش‌آموز هم یک مقطع را دو سال نمی‌خواند و مردود شدن کاملا منسوخ شده است.
از تجدیدی‌ها هم تنها چهار، پنج نفر هر سال می‌مانند که همان شهریور نمره قبولی را می‌گیرند و به مقطع بالاتر می‌روند. حالا جالب‌تر این‌که تلاش برای گرفتن نمره بیشتر و التماس برای این‌که معلم 25 صدم به شما ارفاق کند هم تبدیل به خاطره شده است چرا که دبستانی‌ها در کارنامه‌شان دیگر معدلی ندارند و نمره خیلی وقت است که از کلاس درس آن‌ها کوچ کرده است.
حال جالب این‌جاست که در مقاطع بعدی هم نمره‌گرفتن اصلا سخت نیست و مدیر‌ها این‌بار معلم‌ها را تحت فشار قرار می‌دهند که به بچه‌ها نمره بدهند و حتی جای خالی سوالات را خودشان پر کنند تا اگر احیانا بازرسی آمد سندسازی‌ها صورت گرفته باشد، اما این ماجرای عجیب که در بسیاری از مدارس اتفاق افتاده از کجا شروع شده است؟ با معلم‌ها که حرف می‌زنیم می‌گویند چند سالی هست که مدیران این روش را در پیش گرفته‌اند. آن‌ها معتقدند بعد از این‌که تصمیم گرفته شد مدارس رتبه‌بندی شود این اتفاق افتاده است.
در واقع با ایجاد حس رقابت، مدیران از این‌که در ارزشیابی‌ها امتیاز خوبی کسب نکنند، این روش را در پیش گرفته‌اند و معلمان را برای دادن نمره غیر واقعی تحت فشار قرار می‌دهند.
این موضوع برای معلمانی که سعی می‌کنند دانش‌آموزان را درست آموزش دهند و از صداقت و درستی برای آن‌ها حرف بزنند یک اتفاق ناخوشایند است که بسیاری از آن‌ها با آن مخالف هستند، اما متاسفانه در صورت مخالفت با برخورد مدیران روبه‌رو می‌شوند و چاره‌ای جز پذیرفتن این موضوع ندارند.
موضوع نمره‌دادن‌های غیرواقعی در مدارس غیرانتفاعی شدت بیشتری پیدا می کند. یکی از معلم‌ها به ما می‌گوید که در مدارس غیرانتفاعی دو کارنامه آماده می‌شود که البته آموزش و پرورش از این موضوع بی‌اطلاع است.
یک کارنامه برای ارائه به منطقه صادر می‌شود که نمره‌های غیر واقعی هستند و یک کارنامه به‌صورت پنهانی به خانواده‌ها داده می‌شود که خانواده‌ها از وضعیت درسی فرزندانشان باخبر باشند؛ البته بعضی از مدرسه‌های غیرانتفاعی حتی به خانواده‌ها هم یک کارنامه غیرواقعی ارائه می‌کنند چراکه خانواده‌ها در صورتی‌که نمره فرزندشان پایین باشد شاکی می‌شوند و از مدرسه سوال می‌کنند در مقابل این همه پول چه کاری انجام می‌دهند. به‌همین دلیل است که چرخه نمره‌های به اصطلاح کیلویی جدی‌تر شده و مدرسه‌های بیشتری به این چرخه باطل می‌پیوندند.
مسئله نمره‌های غیرواقعی اما در امتحانات نهایی خودش را لو می‌دهد. وقتی که تمام نمرات مستمر بالا هستند، اما بچه‌ها در برگه امتحان نهایی نمرات ضعیفی می‌گیرند. بااین‌حال اما کسی پیگیر این موضوع نمی‌شود و همه‌چیز با امتحانات نهایی تمام می‌شود و بچه‌هایی که هیچ انگیزه‌ای برای گرفتن نمره بیشتر ندارند وارد مرحله کنکور می‌شوند و تازه متوجه می‌شوند چه کار سختی در پیش دارند چراکه تمام نمره‌ها غیر واقعی بوده و در کنکور قرار است با واقعیت روبه‌رو شوند.
جدای از مسائل علمی شاید مهمترین آفت چنین روشی، دروغی است که دانش‌آموزان آن را یاد می‌گیرند. وقتی قرار است از صداقت و راستگویی برای بچه‌ها حرف بزنیم چطور می‌توانیم در عمل دروغ را به آن‌ها یادآوری کنیم؟ مدیری که برای رتبه‌بندی بهتر مدرسه‌اش دست به هر کاری می‌زند نمی‌تواند الگوی خوبی برای دانش‌آموزان باشد.
بچه‌ها دروغ را در مدرسه تجربه می‌کنند و در آینده با همین الگو که برای نفع شخصی می‌توان هر کاری کرد، دروغ‌های بزرگ‌تری در زندگی می‌گویند و آن را راه موفقیت می‌دانند.
فشار بر معلم برای افزایش نمره‌های درسی
نسرین باقری - دبیر و کارشناس آموزشی: ایام امتحانات است و دانش‌آموزان و بیش از آن‌ها خانواده‌هایشان استرس امتحان ، نمره و کارنامه را دارند. معلمان نیز از این استرس بی‌بهره نیستند. ازسویی برای شاگردان خود آرزوی موفقیت دارند تا شاهد نتیجه زحمات چندماهه خود باشند و از سوی دیگر نگران درصد قبولی و میانگین نمرات هستند.
در چند‌سال گذشته در بسیاری از مدارس در هر سه‌مقطع تحصیلی، شاهد اعمال فشار از سوی مدیران مدارس برای افزایش نمرات در فهرست‌ها هستیم. گاهی نیز خود مدیران در فهرست نمرات دست می‌برند تا نتایج دلخواه حاصل شود. حتی گاهی کار به‌جایی رسیده که برخی ازمدیران علاوه بر افزایش نمره از معلم‌ها می‌خواهند که در برگه دانش‌آموزان دست برده و جواب بعضی سوالات را بنویسند تا دانش‌آموز به نمره قبولی دست یابد!
اگر هم وجدان‌کاری به شما اجازه چنین کاری ندهد و اعتراض کنید با تهدیدهای گوناگونی مانند اخراج از مدرسه و لغو ابلاغ، نمره پایین ارزشیابی سالانه و حتی پیشنهاد انتخاب شغلی دیگر داده‌می‌شود، آن هم پس از دو دهه معلمی!
بعضی از معلمان نیز برای موفق نشان‌دادن خود و شاید گرفتن ابلاغ بی‌دردسر سال آینده، بدون سفارش و اعمال فشار و به طور اتوماتیک با دادن نمرات مستمر بالا و راهکارهای دیگر درصد قبولی خوبی ارائه می‌دهند. هدف از این افزایش نمره بالا‌بردن امتیاز مدرسه درسطح منطقه است و هدف مدیران منطقه نیز بالا‌بردن امتیاز منطقه در بین مناطق و به‌همین ترتیب درسطح استان و کشور. همه این‌ها بدون در نظر گرفتن سطح سواد و کیفیت تدریس و شرایطی مثل تراکم کلاس‌ها، کمبود ساعات تدریس و....
در مدارس خاص و غیرانتفاعی علاوه برکسب امتیاز مدرسه، نتایج امتحانات باید رضایت‌خاطر اولیا را نیز تامین کند. درمدارس غیرانتفاعی به‌خاطر پرداخت شهریه، موفقیت دانش‌آموزان با نمرات خوب باید تضمین شود.
در مدارس نمونه که دانش‌آموزان با آزمون ورودی به‌مدرسه راه پیدا کرده‌اند، برای اطمینان خاطر اولیا از هوش و استعداد تحصیلی فرزندان، به‌رغم بیشتر بودن ساعات تدریس، آزمون‌های پایانی در سطح مدارس عادی یا ساده‌تر برگزار می‌شود. جای تاسف است که چند‌سالی است پای یک‌قرارداد آموزشی بین مدیر و معلمان به‌میان آمده‌است.
در این قرار داد معلم باید در آبان یا آذرماه نتایج پایان سال‌تحصیلی را پیش‌بینی کند. در این فرم‌ها درصد قبولی و میانگین نمره هر درس در سال گذشته درج شده و باید بدون در نظر گرفتن سطح تحصیلی و توانایی‌ها و تفاوت‌های دانش‌آموزان پیش‌بینی و امضا شود. خدا را شکر که فعلا در بسیاری از مدرسه‌ها در حد همین امضا می‌ماند و بازخواستی در کار نیست. راستی با این نمرات غیرواقعی سر چه کسی کلاه گذاشته می‌شود؟ آیا کسب این نتایج دروغین سبب آسودگی‌خاطر از بالا رفتن سطح دانش است؟
نتیجه این رویه جز بی‌سوادی گسترده و افت تحصیلی روز افزون دانش‌آموزان و ضعف شدید در دروس پایه، بی‌علاقگی و نبود‌انگیزه در دانش‌آموزان، بی‌اعتباری معلم در برابر دانش‌آموز و در آخر مسئولان و متخصصان بدون شایستگی، چیز دیگری به همراه ندارد.
بی‌شک این روش‌ها زمینه ارتقای آموزشی را فراهم نمی‌کند اما اگر هدف ارتقای یادگیری و بهبود کیفیت تحصیلی است باید تدابیردیگری اندیشید. برگزاری کلاس‌های جبرانی در تابستان و در طول سال تحصیلی برای دانش‌آموزان ضعیف، آموزش خانواده‌ها برای فراهم‌کردن محیط آرام برای درس خواندن بچه‌ها، دعوت از مشاوران مجرب برای آموزش روش‌های مطالعه، تغییر روش تدریس معلم و راهکارهای دیگری که منجر به بالارفتن سطح آموزش شود.
البته مدیران دلسوزی که با تمام وجود برای پیشبرد اهداف آموزشی و پرورش نسلی آگاه، روشن و متعهد تلاش می‌کنند کم نیستند. به امید روزهایی که کیفیت آموزش دغدغه اصلی مسئولان آموزش و پرورش در هر رده‌ای باشد.
معلم‌ها شکایت کنند
آزاده باقری: «در مدرسه دولتی که بودم مدیر حتی دبیر را به تعویض فهرست نمرات مجبور می‌کرد. الان هم چنین تفاهم‌نامه‌هایی وجود دارد که در پایان سال تحصیلی ملاک دعوت‌به‌کار دوباره معلم برای سال آینده محسوب می‌َشود؛ مخصوصا در مدارس خاص و غیردولتی‌ها... تعهد دبیر به کارا‌بودن کار بدی نیست، اما حواشی آن باعث شده آسیب‌هایی به اصل هدف وارد شود...»، «یک بار مدیر از من خواست برای این‌که صددرصد قبولی خرداد داشته باشیم، به سه دانش‌آموز، با نمرات در حد 5، نمره قبولی بدهم و از هر ترفند و اتهام‌زنی هم استفاده کرد، ولی موفق نشد. البته الان آن بنده خدا بازنشسته شده...» این‌ها بخش‌هایی از گلایه‌های معلمانی است که در مدارس به‌اجبار کارهایی می‌کنند که دست خودشان نیست و برای حفظ شغل‌شان مجبورند آن‌چه را به آن‌ها تحمیل می‌شود بپذیرند. برای آن‌که به چرایی این ماجرا پی ببریم، با عبدالرسول عمادی، معاون وزیر و رئیس مرکز سنجش وزارت آموزش و پرورش، گفت‌وگویی کردیم که نتیجه‌اش جز تکذیب وجود چنین معضلی در برخی از مدارس نبود.
تدریس دروغ در مدرسه‌ها (اسلاید شو)
صحبت از معضلاتی که در برخی مدارس برای بعضی از معلم‌ها پیش می‌آید ما را بر آن داشت از مسئولان آموزش و پرورش به دنبال پاسخی محکمه‌پسند باشیم. این در حالی است که معاون وزیر و رئیس مرکز سنجش وزارت آموزش و پرورش این ماجرا را تکذیب می‌کند و می‌گوید: «فرضی که شما به آن اشاره می‌کنید یک فرض اثبات‌نشده است. باید برای این صحبت دلایل محکم و اثبات‌شده‌ای وجود داشته باشد.
تا‌کنون ما با این موارد روبه‌رو نشده‌ایم. برای همین من می‌گویم اصلا چنین اتفاقاتی نمی‌افتد؛ یعنی این‌که بگوییم مدیر مدرسه‌ای معلمش را مجبور می‌کند به دانش‌آموز نمره‌ای بالاتر از سطح او بدهد، اصلا درست نیست، چون هیچ معلمی زیر بار چنین کاری نمی‌رود و شرف و وجدان کاری‌اش به او اجازه این کار را هم نمی‌دهد. هیچ مدیری هم چنین درخواستی نمی‌کند. اگر بر فرض چنین اتفاقی بیفتد، آن معلم می‌تواند برای این درخواست شاکی شود. من اصل این فرض را به طور کامل رد می‌کنم؛ برای همین نیاز به توضیح ندارد.»
به آموزش و پرورش گزارش شکایت بنویسند
با آن‌که با مثال‌های متنوع می‌گوییم بارها معلم‌ها با چنین موضوعاتی از سوی مدیر مدرسه‌شان روبه‌رو بوده‌اند، اما عمادی می‌گوید: «آن معلم به‌تنهایی خلاف کرده. الان اگر من به‌عنوان یک مسئول اداری از معلمی که مثال می‌زنید بخواهم گزارشی علیه مدیر بنویسد، حاضراست بنویسد؟ اگر این کار را می‌کند، از او بخواهید این شکایات را بنویسد و وضعیت را توضیح دهد تا از طرف آموزش و پرورش مورد بررسی قرار گیرد. ما که نباید بر سر یک موضوع ذهنی غیرقابل اثبات بحث کنیم. اگر چنین خلاف‌هایی رخ داده، باید موضوع به آموزش و پرورش منعکس شود. این کار بر عهده حوزه بازرسی وزارتخانه است و باید پیگیری شود.»
تفکیک امتحانات نهایی با کلاسی
او در پاسخ به این سوال که چرا رتبه‌بندی مدارس نشان می‌دهد سطح دانش‌آموزان از سطح نمرات کلاسی کمتر است، می‌گوید: «در امتحانات نهایی نمره‌ای به دانش‌آموز داده می‌شود و نهایتا نیز نمره‌ای که دریافت می‌کند تلفیقی از نمره آخر سال به‌علاوه آزمون‌های تدریجی در طول سال است. بنابراین امتحانات داخلی و نهایی با هم تفکیک می‌شود و نمره نهایی دانش‌آموز را مشخص می‌کند. طبیعتا با توجه به این‌که سوالات امتحانات نهایی از استاندارد مطلوب‌تری برخوردارند، ممکن است در مقایسه با سوالات داخلی، تمایز و تفاوت‌هایی داشته باشند، اما به این معنا نیست که نمرات داخلی بی‌اعتبار هستند. معلم امتحانات طول سال را بر اساس ضابطه‌ای که خودش دارد برگزار می‌کند و نمره می‌دهد؛ برای همین نمی‌شود گفت نمرات داخلی در برابر نمرات نهایی مخدوش است، بلکه هر دو نمره نهایی دانش‌آموز است.»
رقابت منطقی خیلی هم خوب است
به گفته معاون وزیر و رئیس مرکز سنجش وزارت آموزش و پرورش رقابت راه پیشرفت است و اگر ما زمینه آن و البته رقابت درست و به‌قاعده و بر اساس قواعد کار آموزشی را میان مدارس و دانش‌آموزان فراهم کنیم، بسیار هم خوب است: «وزارت آموزش و پرورش نظارت‌های لازم را دارد تا این رقابت‌ها منطقی و درست باشد. اگر جایی خلافی باشد، قابل پیگیری است. در حال حاضر گزارشی در این زمینه نداریم و فرض بر این است آزمون‌ها درست برگزار می‌شود و معلم‌ها نیز به دانش‌آموزان‌شان نمره واقعی می‌دهند؛ مگر آن‌که مورد خلافی وجود داشته باشد که باید پیگیری شود.»
رتبه‌بندی بدون دخل‌وتصرف
آن‌طور که به نظر می‌رسد در زمینه سطح رتبه‌بندی، از جمله آموزش به معلم‌ها، زیرساخت‌های لازم در 6 سال اخیر انجام نشده است، اما عمادی تاکید دارد که همه چیز امن و امان و بر وفق مراد است: «رتبه‌بندی مدارس بر اساس نمرات امتحانات نهایی است که یک نمره استاندارد است. نمره‌هایی که بدون سربرگ صحیح می‌شود جایگاه واقعی مدارس را نشان می‌دهد و هیچ کس در آن دخل‌وتصرفی ندارد. در نتیجه هر گونه رتبه‌بندی براساس نمره دانش‌آموزان یک کار داخلی است و مقیاس ملی ندارد.»روزنامه آسمان آبی
مطالب مرتبط
نظرشما
آخرین اخبار