چرا در مقابله با زلزله، برعکس عمل می‌کنیم؟

شفا آنلاین>اجتماعی>دو زلزله اخیر در استان‌های البرز و تهران را باید یک تلنگر جدی به حساب آورد. این زلزله های خفیف، خیلی خوب نشان داد که هم شهروندان و هم مدیران بحران از کوچک‌ترین آمادگی برای مقابله با زلزله برخوردار نیستند. این زلزله‌ها <Earthquakes>اگرچه خسارت مالی و جانی چندانی به همراه نداشت، اما راوی عریانی از کژکارکردهای فرهنگی ما بود.

به گزارش شفا آنلاین، مقابله با زلزله هم فرهنگ خاص خود را می طلبد که متاسفانه در کشور ما فرهنگ درستی از نحوه برخورد با زلزله وجود ندارد و خیلی اوقات برعکس عمل می کنیم.

فرهنگ درست برای کاهش خطرات زلزله این است که در وهله اول، منازل مسکونی را به شکلی ایمن و استاندارد بسازیم تا با خیال راحت در مواقع زلزله در منازل خود بمانیم، اما همین که میلیون ها تهرانی به محض وقوع یک زلزله خفیف به دل خیابان ها می آیند، به خوبی نشان می دهد که ما نسبت به ایمنی سازه هایی که با نظارت خود ساخته ایم یا سازه هایی که از سوی معماران و مهندسان بومی ساخته شده اند، اعتمادی نداریم.

همین که می شود قوانین ایمنی ساختمان را دور زد، از مصالح نامرغوب استفاده کرد و حتی مجوز «پایان کار» ساختمان را خرید، همه این تخلف ها زاییده فرهنگ خودمان است؛ فرهنگی که در آن کم کاری و تقلب را نوعی زرنگی و باهوش بودن می داند، اما در مقابل، مهندس ناظر سختگیر و قانونمند را آدمی سرد، غیرقابل تحمل و «ضدحال» توصیف می کند.

اگر به باور عمومی مراجعه کنیم، ما عاشق کسانی هستیم که تخلف هایمان را نادیده بگیرند. نمونه بارزش، تخلف های رانندگی است. ما به افسر رانندگی که از جرایممان می گذرد، لفب «افسر خوب» می دهیم. ما از رفتار مهندس ناظری که تخلف های ساختمان سازی مان را نادیده می گیرد و گاهی هم حاضر می شود برای نادیده گرفتن این تخلف ها، پولی دریافت کند، خوشمان می آید.

اگر امروز ساختمان های ما، حتی آنهایی که تازه ساخت هستند، در مقابله با زلزله ناایمن نیستند و امیدی به استقامت آنها وجود ندارد، بخش مهمی از آن به فرهنگ خودمان برمی گردد؛ فرهنگی که تا عوض نشود، آش و کاسه همین است.

ورود فرهنگ پارک خوابی و «ماشین گردی بعد از زلزله»!

 همانطور که ما در مرحله ساخت و ساز، برعکس عمل می کنیم و کاملا خودخواسته به استقبال تخلف می رویم، در زمان وقوع زلزله هم کاملا برعکس می کنیم و دست به کارهایی می زنیم که نباید بزنیم. نمونه اش رواج خیابان گردی های پس از وقوع زلزله است که موجب ترافیک شدید و افزایش آلودگی هوا می شود؛ طوری که یک روز پس از زلزله به یکی از آلوده ترین روزهای سال تبدیل می شود. برای عده ای هم که این بی هدف چرخیدن های شبانه پس از زلزله به تفریح تبدیل شده است.

بعد از وقوع زلزله هم عده ای به پارک ها پناه می آورند و همان شب زلزله در پارک ها می خوابند، ولی صبح روز بعد دوباره به خانه هایشان برمی گردند. انگار که مثلا زلزله فقط باید در شب بیاید یا مثلا در طول روز، ایمنی ساختمانشان بیشتر می شود!

ما با این کارهای ناپخته، خودمان را گول می زنیم. در طول دو شب پارک خوابی مردم، زلزله ای بزرگ تر نیامد، اما از کجا معلوم که سه ماه بعد، زلزله ای بزرگ تر نیاید. یعنی درست زمانی که ما زلزله را از یاد برده ایم و در خانه هایمان خوابیده ایم. خلاصه که راه اصولی مقابله با زلزله، پارک خوابی های پس از وقوع زلزله های خفیف نیست.

اگر از افرادی که در حین وقوع زلزله خفیف به دل پارک ها می زنند یا به خیابان گردی می افتند، درباره راه های ایمنی و خودمراقبتی در حین زلزله بپرسید، شاید یک دهم آنها هم با راه های کاهش خطرات در حین زلزله آشنا نیستند. ما فقط زمانی خطر را جدی می گیریم که آسیبی بزرگ بر جای بگذارد، ولی در بیشتر اوقات، ترجیح می دهیم که با آموزش ندیدن مقابله با حوادث طبیعی مثل سیل و زلزله، کلا صورت مساله را پاک کنیم.

صداقت در کار؛ فرهنگی که باید از ژاپنی‌ها آموخت

پربیراه نیست اگر بگوییم که به دلیل بستر فرهنگی کشور ما خطرات زلزله تشدید شده است. البته بماند که همین فرهنگ به مدیران هم رسوخ پیدا کرده است و سالیان سال است که همه وعده ها درباره ایمن سازی بافت های فرسوده، فقط در حد حرف و شعار باقی مانده است.

در کشور ژاپن با فرهنگ «صداقت در کار»، زلزله های مهیب هم مشکل جدی برای سلامت شهروندان این کشور ایجاد نمی کند. در فرهنگ کشور ژاپن، نمی شود مهندس ناظر یک ساختمان در حال ساخت را خرید. ژاپنی ها یاد گرفته اند که نظارت ها و ناظران خریدنی نیستند. آدم ها برای احترام به سلامت خود و خانواده شان، فرهنگ خود ایمنی را جا انداخته اند و اصول مراقبت های اولیه را می دانند. بیشتربرج هایی که در ژاپن ساخته می شود، از بالاترین استاندارد ایمنی در برابر زلزله برخوردار است. فردی هم که در این ساختمان ها ساکن می شود، خیالش بابت وقوع زلزله راحت است، چون می داند هموطنش در حین ساخت این برج، کم کاری نکرده است. صداقت در کار، اعتماد می آورد و همین فرهنگ والای ژاپن است که این کشور را هم در برابر زلزله و هم در عرصه های اقتصادی، موفق کرده است.

کوتاه سخن آنکه زلزله و فرهنگ، رابطه مستقیم با همدیگر دارند؛ به گونه ای که هرچقدر فرهنگ عمومی ارتقا پیدا کند، به همان نسبت هم خطرات زلزله کاهش پیدا می کند.(سلامت آنلاین/ هادی قانعی)