براساس رتبهبندی که انجام شده، ازنظر میزان شیوع سرطان، کشور ایران در رتبه چهارم قرار دارد یعنی خوشبختانه سطح ابتلا به سرطان در این کشور بالا نیست.
شفا آنلاین:در ایام برگزاری نمایشگاه مطبوعات، میزگردی با حضور اعضای هیات علمی انجمن سرطان، به همت روزنامه سپید برگزار شد.
به گزارش
شفا آنلاین: میهمانان این نشست، عبدالله فضلعلی زاده متخصص رادیوتراپی و آنکولوژی، ناصر پارسا سرطان شناس و فوقتخصص ژنتیک و فرهاد سمیعی فوق تخصص رادیوتراپی و آنکولوژی بودند.
مجری: آقای دکتر فضلعلی زاده! برای شروع بحث لطفا بفرمایید وضعیت کشورمان از نظر ابتلا به سرطان چگونه است؟
فضلعلیزاده:
براساس رتبهبندی که انجام شده، ازنظر میزان شیوع سرطان، کشور ایران در رتبه چهارم قرار دارد یعنی خوشبختانه سطح ابتلا به سرطان در این کشور بالا نیست. در مورد سرطان عوامل علتی اکویولوژیکی شناخته شدهای وجود دارد و ما سالهاست درباره سرطان در ایران تلاش کردیم که عوامل سرطانزا را به مردم بشناسانیم. خوشبختانه این تلاش ما با موفقیت همراه بوده و رسانههای گروهی چه شنیداری چه نوشتاری و چه دیداری همه همراهی داشتند و همکاری کردند. خوشبختانه سطح آگاهی مردم بالا رفته است. باید دقت داشته باشیم خودمراقبتی یکی از مهمترین نکات در ابتلا به سرطان است. این خودمراقبتی از خود خانواده شروع میشود. خانواده میتواند نوعی تصویر و روش زندگی خانواده را متناسب با این عوامل خطرزا تغییر بدهد. بچهها از همان کودکی میتوانند به رژیم غذایی عادت داده بشوند که عوارض دیررس مانند سرطان در سالهای آینده برایشان خطر ساز نباشد. خانواده در این امر، نقش بسیار مهمی دارد. میگویند تعلیم و تربیت و قوام و شخصیت افراد در خانواده شکل میگیرد. در مورد بیماری سرطان هم همین وضع است. توصیه ما این است که خانوادهها مطالعه کنند و ببینند که عوامل سرطانزا چه چیزهایی هستند. نو ع تغذیه و سفره خانوادگی خود را متناسب با غذاهایی بچینند که اثرات سرطانزایی بسیار کمی دارد. گذشته سفرههای ما سنتی بوده و الان تمایل مردم به فست فودها است.
مجری: بسیاری از خانوادهها به دلیل سبکی که امروزه بر زندگی مردم حاکم شده است، نمیتوانند کاملا از خوردن غذاهای فست فودی اجتناب کنند. به نظر شما یک خانواده یا یک فرد در هفته یا ماه چند بار میتواند فست فود بخورد؟ اگر لازم به استفاده از غذاهای آماده شد، چه غذایی بخوریم؟ در میان فست فودها کدام یک خطر کمتری دارد؟
فضلعلی زاده: من فکر میکنم به شرط اینکه فست فودها از مواد اولیه سالم و قابل اعتماد درست شود، یکی دو بار خوردن آن در ماه اشکالی ندارد. اما بحث بسیار مهمی که در اینجا باید به آن توجه شود، میزان و نحوه نظارت مسئولین حافظ سلامت بر تولید مواد غذایی و به خصوص فست فودها است. این مسئله جزو وظایف خدمتگذاران نظام سلامت است که این نوع غذاها را از همان مبدا کنترل کنند. به هرحال خانوادهها که نمیتواند کارخانه کنسروسازی را کنترل کند.
سمیعی: من قبل از اینکه به بحث نظارت بر مواد غذایی و فست فودها بپردازم، از مجموعه سپید تشکر میکنم و عرض میکنم که همه اساتید و گروههای پزشکی روزنامه سپید را یکی از خادمین مخلص جامعه سلامت کشور میدانند. اما در مورد فست فود و مشکلات تغذیهای که سرطان را دامن میزند باید بررسی کنیم که اینها از کجا نشات میگیرند. قطعا از سوسیس و کالباس و روغن و سسی که در این غذاها به کار برده میشود. وگرنه متاسفانه من تابحال ندیدهام که کسی بیاید و یک نان و پنیر و سبزی و گردو را با نظافت و تر و تمیز درست کرده و به من و شما ارائه بدهد. شما دیدهاید؟ من اگر پزشک نبودم، واقعا خودم این کار را میکردم. یعنی می رفتم غذای سنتی سالم ایرانی را به صورت فست فود آماده میکردم و دراختیار کسانی قرار میدادم که فرصت نشستن بر سر سفره سنتی غذای ایرانی را ندارند. درصورتی که جای غذاهای سنتی ما خالی است. به خوبی میشود با کمی نان و پنیر و خرما، یک ساندویچ ویتامینه، سالم و طبیعی درست کرد. کجای مملکت این را دیدهاید؟ بنابراین من مشکل اصلی را در همان غذاهای پروسس شده که پر از سوسیس و سس و غیره درست میشوند، میدانم. وقتی که نان و جگر و روده مرغ و گاو و گوسفند را چرخ میکنند و به صورت سوسیس و کالباس عرضه میکنند، خانوادهها که از ماهیت آن خبر ندارند. مسئولیت کنترل این غذاها بر عهده سیستم سلامت و دستگاههایی است که بر غذا و دارو مایحتاج مردم نظارت میکنند. البته ابعاد این ماجرا، بسیار وسیعتر از این است. از وزارت کشاورزی و محیط زیست و کودهای ممنوع و هورمونهایی که در مواد کشاورزی استفاده میشود، گرفته تا میوههای درشت و خوش آب و رنگی که طبیعی رشد نکرده و برای سلامتی مضر است.
مجری: در بحث سرطان پیشگیری اهمیت بسیار زیادی دارد. اما به هرحال ممکن است به دلایل مختلف برخی به این بیماری مبتلا شوند. تشخیص زودهنگام و به موقع بیماری چقدر اهمیت دارد و چگونه میشود ابتلا به سرطان را زود تشخیص داد؟
پارسا: من هم از مجموعه روزنامه سپید صمیمانه تشکر میکنم که از طریق کار خود، اطلاعات به روز را با زبانی ساده و قابل فهم در اختیار افراد و کادر پزشکی میگذارید. در پاسخ به این سوال باید عرض کنم که در محیط زیست ما، بیش از 33.000 نوع بیماری وجود دارد که اکثر آنها بیماری عفونی هستند. این براساس گزارش سازمان بهداشت جهانی است. ولی ما با برخی از آنها بیشتر سروکار داریم از جمله سرطان، دیابت، بیماری قلب و عروق، پوکی استخوان و ... در شیوع این بیماریها، ترکیبات اولیه که در غذاها استفاده میشود حرف اول را میزند. ما باید از زمین کشاورزی شروع کنیم که ببینیم چه اتفاقاتی در این مسیر میافتد تا موقعی که این غذا وارد سفره غذایی میشود. اینجاست که کمبود بازرس و متخصص احساس میشود که این را کنترل و بررسی کند. مطالبی که آقای دکتر فرمودند کاملا صحیح است. فست فود، یکی از عواملی است که باعث ازدیاد انواع سرطان شده است. اما ما بیش از 270 نوع سرطان داریم که ده ها عامل مخنلف باعث آن میشود. تغذیه یکی از آنها است؛ از تغذیه مهمتر، استعمال و استفاده از دخانیات است؛ همین سیگار و قلیان بیش از 12 نوع سرطان بافتی ایجاد میکنند که مهمترین آنها سرطان ریه است. اگر 9 نفر مبتلا به سرطان ریه در بیمارستان باشند و با آنها صحبت کنید، میبینید که 8 نفر از آنها دخانیات مصرف میکردند. کسی که سیگار بکشد شانس ابتلا سرطان ریه در او تا 35درصد بالا میرود. اما کسانی که با او زندگی میکنند 5درصد برای آنها خطر دارد. من اخیرا ً مصاحبهای با روزنامه آفتاب یزد داشتم که میتوانید مطالعه کنید تمام آمار و اتفاقاتی که میافتد چه از نظر فیزیولوژی که نیکوتین چه اثراتی روی مغز دارد و چرا یک انسانی تفریحی شروع میکند و بعد از چند سال معتاد میشود را در آن مصاحبه به طور کامل توضیح دادهام. در دود سیگار 4 هزار نوع مواد شیمایی وجود دارد که هفتاد نوع آن ثابت شده که به صورت علمی و آزمایشی سرطانزا هستند. درواقع 70 عنصر در دود سیگار وجود دارد که سرطانزا هستند.. چرا ما سرمایه گذاری نمیکنیم روی پیشگیری از سرطان؟ چرا مردم را از طریق آموزش و ارتقا و آگاهی آماده نمیکنیم که سطح زندگی خود را اصلاح کنند و یاد بگیرند که چگونه زندگی کنند و چه غذاهایی را بخورند و چه غذاهایی را نخورند و حتما روزی یک ساعت ورزش کنند؟ باید کمک کنیم میزان سرطان را پایین بیاوریم. ما سرطان را نمیتوانیم از بین ببریم. بالاخره محیط زندگی آلوده است و باعث این آلودگی خود انسانها میشود.
از یک طرف جمعیت بالا رفته و توجه مسوولین به نوع زندگی و بهداشت و سلامت به اندازهای پایین آمده است و افرادی که آگاهی زیادی ندارند از طبقه کارگرها و حاشیه نشینها که حتی سواد خواندن ندارند را فقط از طریق رادیو و تلویزیون میتوانیم آگاه کنیم. بهر حال این آگاهی دادنها میتواند 40درصد از بروز سرطانها جلوگیری بکند.
مجری: لطفا درباره تشخیص زودهنگام سرطان هم صحبت کنید. چگونه دریابیم که یک شخص مبتلا به سرطان شده است؟
پارسا: ما برای همه 270 نوع سرطانی که عرض کردم، روش تشخیص زود رسی نداریم اما این روشها به تدریج رو به افزایش هستند. اول اینکه ما در خون و ادرار یا بافتهای بیمار به دنبال یک سری بیومارکرهایی میگریدم که به ما نشان دهد یک سرطان تازه شروع شده است. بالاخره سرطان ناگهانی شروع نمیشود. از موقعی که سلول اولین تغییرات ژنتیکی را پیدا میکند تا موقعی که سرطان کامل بشود 7 سال طول میکشد. الان خود ما به احتمال زیاد سلول سرطانی در بدن خود داریم ولی سیستم ایمنی ما آنقدر قوی میباشد که آن را نابود میکند و خودمان متوجه نمیشویم. ولی در افرادی رشد میکند که به طور معمول و مکرر مواد شیمیایی وارد بدن خود میکنند یا آشامیدنی یا مایعات یا هوا یا تغذیه . از سه طریق. و وقتی تراکم این عناصر در بدن به حدی رسید، میتواند وارد عرصه سلول بشود و جهشزایی ژنها بشود و ما بین 5 تا هفت سلول ژن ناقص احتیاج داریم که سلول سرطانزا میشود. حالا سرطان چیست؟ خود سلول شروع میکند به ساختن بیومارکرها که به صورت پروتئین آنزیم در خون ما هست. میدانید PSA پروتینی است که توسط پروستات ساخته میشود. وقتی PSA کسی را اندازه گیری میکنید، به طور نرمال باید بین یک تا 4 باشد و اگر کسی آزمایش داد و بالای 10 تا 30 بود، این نشان دهنده بزرگ شدن پروستات است. ولی این هنوز دلیل سرطان نیست. چون شاید خوش خیم باشد. اگر خوش خیم باشد، بالا میرود اگر بدخیم و سرطان باشد باز هم بالا میرود. ولی حداقل یک پیش آگاهی به ما میدهد که این فرد مشکل پروستات دارد و باید عکسبرداری و آزمایشات بعدی را انجام بدهد.
مجری: این آزمایشات باید انجام بشود؟ یا اینکه ما با سمپتومهایی که خودمان مشاهده میکنیم، درمان را شروع کنیم؟ درواقع نظر شما این است که ساین باید ملاک تشخیص ما باشد یا سمپتوم؟
پارسا: هر دو، مکمل هم هستند. ما باید از هر دو استفاده کنیم..
مجری: سوال من درمورد خانوادهها است. سوال من این است که خانوادهها و افراد عادی چگونه میتوانند تشخیص دهند نه یک پزشک.
پارسا: اولین چیزی که بخانوادهها باید بدانند، این است که آیا کسی مثل پدرو پدربزرگ در خانواده سرطان پروستات داشته یا خیر؟ اگر وجود داشته، شما هم جزو لیست خطر هستید. خانمها باید ببینند مادر یا مادربزرگ یا خاله آنها سابقه سرطان پستان داشته است؟ اگر بوده، این خانم جزو لیست خطر هستند و حتما باید بعد از 30 یا 35 سالگی ماموگرافی انجام گیرد و این مورد با پزشک در میان گذاشته شود و در پرونده درج گردد که تحت مراقبتهای ویژه قرار بگیرید و راهنماییهای مناسب و به موقع از شما انجام گرفته شود.
مجری: آیا میتوانیم از صحبتهای شما نتیجه بگیریم که سابقه فامیلی مهمترین اصل در تشخیص سرطان است؟
پارسا: نه. مهمترین عامل نیست. 8درصد بیماریهای سرطانی، وراثتی هستند و 92درصد درصد، اسپورادیک میباشد که عوامل محیطی باعث آن میشود. مانند دخانیات، مشروبات الکلی، بیماریهای که از طریق ویروسها و باکتریها منتقل میشوند، رادیو اکتیو، عناصر شیمیایی و ... به هرحال ما در طبیعتی زندگی میکنیم که در معرض یکصد هزار مواد شیمیایی قرار داریم و حدود 600 مورد از آنها هم سرطانزا هستند. ضمن اینکه بنزین و مشتقات نفت و نیترات موجود در آب و هوای آلوده به ازدیاد سرطان کمک میکند.
مجری: فرض کنید که تشخیص زودهنگام انجام شد. به کجا باید مراجعه کنیم؟ یکی از مسائلی که مردم می خواهند بدانند این است که اگر احساس کردند که علائم بیماری سرطان را دارند، به چه پزشکی با چه تخصصی باید مراجعه کنند؟
سمیعی: در مورد خانوادهها، موارد خیلی ساده ای وجود دارد که نباید هرگز فراموش شود. سیصد علامت وجود دارد که خانوادهها میتوانند آن را تشخیص دهند و به درمان کمک میکند. زخمی که روی پوست یا روی مخاط دهان یا واژن خوب نمیشود. معمولا زخمها در بازه زمانی 10 روزه بهبود مییابند اما اگر زخمی در این مدت بهبود نیافت این حتما باید مشاوره پزشکی شود. دیگر اینکه هر کسی گرفتگی صدا پیدا کند غیر از این که شما ممکن است با سر و صدا یا غیره صدایتان گرفته باشد، اگر گرفتگی صدا همیشگی باشد، این نشان دهنده وجود تومور در حنجره است. قورت دادن غذا؛ کسی که احساس میکند که غذایش را به راحتی نمیتواند قورت بدهد، باید به پزشک مراجعه کند. بلع غذا علامت اول میتواند باشد. دیدن خون در ترشحات بدن یک علامت دیگر است. به این معنی که یعنی اگر در ترشح بینی یا دهان یا ادرار یا در مدفوع خون دیده شد، این طبیعی نیست و باید بررسی شود. تودههایی که در هر جای بدن به طور غیرمعمول باشند، باید بررسی شود. 5 مدل سرطان، 80درصد از سرطانهای جامعه را به خود اختصاص میدهد. در خانمها شایعترین سرطان، سرطان پستان است. خانمها باید یاد بگیرند از 20سالگی به بعد خودشان را معاینه بکنند و از 30 سالگی به بعد ماموگرافی و سونوگرافی را انجام دهند. یکی دیگر از علائم، کاهش وزن غیرقابل توجیه است. اگر شخصی به طور غیرعادی - نه با ورزش و خودخواسته - بیش از 5 کیلو وزن کم کند، این هم میتواند علامت سرطان گوارشی یا غیره در بدن باشد. اما اینکه اگر کسی این علائم مشکوک را دید، به چه کسی باید مراجعه کند؟ در کشورهای مختلفی که وضعیت پیشرفتهای در عرصه سلامت مردم دارند، پزشک خانواده یا سیستم ارجاع وجود دارد. یعنی هر شخصی در یک کشور اروپایی مثل انگلیس، یک پزشک خانواده دارد که به او مراجعه و مشورت میکند و او، بیمار را به متخصص ارجاع میدهد. در ایران یکی از سیستمهای پزشکی بسیار خوب ما در عرصه روستاها خانههای بهداشت روستایی است. این خانه دارای متخصص سرطان و غیره نیست. افرادی با حداقل اطلاعات حضور دارند که بسیار مسئولانه اشخاص را به بخش یا شهر نزدیک یا بیمارستان مربوطه معرفی میکنند . در شهرهای بزرگ و شهرهای بیش از یک میلیون نفر، متاسفانه سیستم ارجاع نداریم و امیدواریم که این سیستم راه اندازی شود. در حال حاضر در شهر تهران چون سیستم ارجاع نداریم، اگر مشکلی در یک خانواده به وجود بیاید، از دوست و آشنا خبر میگیرند که به چه کسی باید مراجعه کنند؟ اولین توصیه من به شما این است که در این مواقع اصلا فکر تخصصی نکنید. مثلا اگر احتمال سرطان پستان میدهید، نیازی نیست حتما به متخصص سرطان یا آنکولوژیست مراجعه کنید. شما میتوانید به یک پزشک عمومی یا پزشک داخلی یا زنان مراجعه کنید. او شما راهنمایی می کند، معاینه میکند، درصورت لزوم به ماموگرافی و سونوگرافی میفرستند و در نهایت بر اساس جواب آزمایشات، شما را به متخصص مربوطه معرفی میکند.
اگر شخصی به سرطان پروستات مشکوک میشود؟ باید به چه تخصصی مراجعه کند؟ که افراد بتوانند در هزینهها صرفه جویی کنند و به همین دلیل تمایل دارند که به متخصص اصلی مراجعه کنند؟
مجری: آقای دکتر! جامعه ما امروز به سمتی رفته که مردم برای درمان هر بیماری، میخواهند به بهترین متخصص موجود مراجعه کنند. البته این الزاما چیز بدی هم نیست و فهم بالای عمومی جامعه را میرساند. یعنی با تجربه به مردم ثابت شده که حالا که چیزی به اسم نظام ارجاع در کشور ما وجود ندارد، اگر میخواهند بهترین درمان را دریافت کنند و در وقت و هزینه هم صرفهجویی کنند، راهش این است که بگردند و بهترین متخصص را پیدا کنند. ولی سوالی که برای مردم به وجود می آید این است که مثلا اگر سرطان پروستات دارند، به چه تخصصی مراجعه کنند؟ از کجا باید این اطلاعات را به دست بیاورند؟ آقای دکتر پارسا با توجه به اینکه شما در ایالات متحده متخصص ژنتیک هستید، نظرتان در این مورد چیست؟
پارسا: در حال حاضر جهان در درمان سرطان گامهای بزرگی برداشته است. در دنیا، درمان سرطان به صورت تیمی انجام میشود. مثلا یک تیم پزشکی وجود دارد برای درمان سرطان که متشکل از 7 نفر است. پرونده سرطان که روی میز میآید، متخصص داخلی حضور دارد، جراح، آنکولوژیست، شیمی درمان و رادیوتراپیست حضور دارند. ضمن اینکه در این تیم، حتما یک متخصص روانشناس باید حضور داشته باشد که هم با بیمار صحبت کند و هم با خانواده بیمار و از همه مهمتر به دلیل اینکه بیمار شیمی درمانی میشود متخصص تغذیه حضور دارد و حتی کسی که متخصص تسکینی است. چون که شما تشخیص میدهید درمان میکنید و بیمار را رها میکنید. این باید دنبال بشود. بیماران باید تحت مراقبتهای ویژه باشند و درمان بیماران توسط یک متخصص قدیمی شده و سنتی شده است. چون که سرطان یک بیماری پیچیده است و یک بیماری ساده مثل سرماخوردگی نیست که با یک آنتیبیوتیک درمان شود. این تیم 7 نفره حضور دارند، پرونده بیمار را مطالعه میکنند و هر متخصصی به نوبه خود، روشهای درمانی خود را اعمال میکند. و فراموش نکنیم که محور همه این مداخلات درمانی، بیمار است. اگر بیمار به نصایح پزشکی متخصصان عمل نکند، این تیم به هم میخورد. پس همه باید با هم همکاری کنند.
فضلعلی زاده: بیش از 40 نوع از سرطانها قابل پیشگیری است. خانواده نقش بسیار مهمی در امر پیشگیری را دارد. خانمها خوشحال نباشد که با تغذیه بچههای آنها یا خود آنها روز به روز چاقتر میشوند . افزایش وزن یکی از علل زمینهساز ابتلا به سرطان در همه زمینهها است. بیماری قلبی و دیابت در افراد چاق، زمینه را برای این بیماری مساعد میکند. سفرهمان پر از شیرینی و کیک و نان خامهای نباشد. کیفهای بچههای مدرسهای را پر از چپس و غیره نکنیم. تکهای نان و پنیر و خرما و خیار بهترین نوع تغذیه برای فرزند شما است که شما با این کار آینده فرزندتان را تامین کردهاید. مطلب دوم، درمورد افزایش وزن است. باید با پیادهروی که اصلا هم هزینهای ندارد، وزن خود را کاهش دهید. نگه داشتن وزن در حد ثابت مهمترین مساله است.
نکته دیگری که میخواهم اینجا به آن اشاره کنم، این است که در آیندهای نزدیک ما یک کنفرانس منطقهای داریم که از تمام کشورهای جهان در آن شرکت میکنند و مهمترین مساله مورد بحث، پیشگیری از سرطان است. روش زندگی، آلودگی هوا، نقش خانواده در این کنفرانس مورد بحث و بررسی قرار میگیرد. اینجا فرصت زیادی برای شکافتن مسائل به صورت دقیق را نداریم. اما عرض میکنم کهاگر آگاهی جامعه و خانواده از این بیماری به میزان اکتفا برسد، خود به خود میزان ابتلا به سرطان کاهش خواهد یافت.
مجری: مسئله مهم دیگری که باید به آن توجه کرد، هزینههای بسیار بالای بیماری سرطان است. وقتی یک نفر در یک خانواده مبتلا به سرطان می شود، همه افراد آن خانواده تحتالشعاع این بیماری قرار می گیرند. گاهی یک دوره شیمی درمانی به قیمت تمام هست و نیست و اندوخته یک خانواده تمام میشود. چگونه میتوان این هزینهها را کاهش داد؟ یک خانواده تا کجا باید پیش برود و تا کجا از همه اندوخته و دارو ندار خانواده برای درمان بیمار، بزند؟
فضلعلی زاده: سرطان هر چه زودتر تشخیص داده بشود، احتمال نجات زندگی فرد بالا میرود. سرطان مراحل مختلفی دارد. توجه به علائم هشدار دهنده، عامل بسیار مهمی در کاهش هزینهها است. به عنوان مثال اگر به علائم سرطان دقت کرده و به موقع مورد درمان قرار گیرد و قبل از آن پیشگیری شود، میتواند تاثیر گذارتر باشد و شانس درمان بالای 90 درصد است. نگذاریم بیماری که با یک علامت ساده شروع شده، روز به روز بیشتر شود و اگر زمینه سرطانی باشد، وسعت پیدا کند. سرطان هر چه بیشتر پیشرفت کند، درمان آن مشکلتر و هزینه آن هم بالاتر خواهد رفت. البته همه داروها آنچه که باید و شاید موثر نیستند که اگر موثر بودند ما این همه مرگ و میر از این بیماران نداشتیم. هنوز علم انکولوژی ما به نقطه خودش نرسیده است.پس ما به شما توصیه پیشگیری و پیگیری علائم سرطانزا را داریم.
سمیعی: من میخواهم چیزی بگویم که امیدوارم باعث نگرانی شما نشود. بر اساس آمار رسمی دنیا از هر سه نفر، یکی از آنها در طول عمرشان سرطان میگیرند و از هر چهار نفر آدم بالغ به دور از حوادث طبیعی، یک نفر با سرطان میمیرد. این موضوع یک موضوع خیلی جدی است و ا صلا شوخی نیست. هیچ کس دوست ندارد زودتر از موعد معمول یا پیری که در ذهن ما است از بین برود . وقتی شخصی در خانواده مبتلا به سرطان است همه اشخاص اعم از مسوول پزشکی اعم از خانواده دنبال یک کمک از لحاظ مالی، عاطفی و درمانی و اجتماعی و کاری است، به بیمار هستند. واقعا این است که چون هزینههای درمان سرطان هزینههای بالایی است. تمام مسوولین تلاش دارند که تمام پوششهای بیمه و اجتماعی را روز به روز بیشتر و بیشتر کنند.
پارسا: من در پایان، به یک موضوع دیگر اشاره کن. موضوعی که دارای اهمیت به سزایی است، بحث خیریهها است. ما 72 موسسه خیریه داریم که به خانوادههای بی بضاعت دارای بیماران سرطانی کمک به سزایی کردهاند و اگر کمکهای آنها نبود، مشکلات زیادی برای این خانوادهها بوجود میآمد که اکثرا زیر خط فقر هستند. امیدوارم اینگونه فعالیتهای خیریه در جامعه بیشتر شود.سپید