نوروپاتی ديابتی چیست؟

شفا آنلاین:آسيب عصبي ناشي از ديابت، مي‏‌تواند سبب كاهش مشكلاتي در دستگاه گوارش، قلب و كاركرد جنسي شود و موجب سوء هاضمه، اسهال يا يبوست، عفونت مثانه، كاهش قدرت جنسي و تعرق بيش از حد گردد.

به گزارش شفا آنلاین: در بعضي افراد ممكن است ضعف و تحليل عضلات نيز مشاهده شود. افراد مبتلا به ديابت ممكن است در هر زماني به نوروپاتي دچار شوند اما علامت‏هاي آشكار نوروپاتي <Neuropathy>معمولاً در طول 10 سال پس از تشخيص ديابت، پديد مي‏آيند.

• حدود 60 درصد مبتلايان به ديابت به نوروپاتي مبتلا هستند اما علامتي ندارند.

• تقريباً در 30 تا 40 درصد بيماران ديابتي علامت‏هاي نوروپاتي پديدار مي‏شوند.

نوروپاتي ديابتي به طور معمول در افراد سيگاري، بالاي 40 سال و كساني كه در كنترل قندخون دچار مشكل بوده‏اند، رخ مي‏دهد.

عوامل مختلفي در ايجاد نوروپاتي ديابتي مؤثرند كه مي‏توان از قندخون و قشارخون بالا در افراد ديابتي نام برد. فشار خون بالا ممكن است از بين رفتن رگ‏هاي خوني كه اكسيژن و مواد غذايي را به اعصاب حمل مي‏كنند،شود. فشارخون بالا سبب تخريب اعصاب نيز مي‏گردد. همچنين قندخون بالا روي بعضي فعاليت‏هاي شيميايي اعصاب اثر مي‏گذارد.

علامت‏هاي نوروپاتي ديابتي گوناگون است. بي‏حسي و كرختي در پاها اغلب نخستين علامت مي‏باشد. گاهي افراد هيچ‏گونه علامتي ندارند در حالي كه بعضي ديگر به علت علامت‏هاي نوروپاتي به شدت ناتوان مي‏شوند. نوروپاتي ممكن است در عده‏اي موجب پيدايش درد و در گروهي ديگر سبب بي‏دردي (حس نكردن درد) گردد.

علامت‏هاي نوروپاتي در ابتدا اغلب خفيف هستند و تا مدت‏ها فرد متوجه اين عارضه نمي‏شود.

 

علامت‌‏هاي نوروپاتي با توجه به نوع اعصابي كه درگير مي‏شوند متفاوت است. ممكن است اعصاب متعددي درگير شوند و يا فقط يك چند عصب دچار اختلال گردند.

نوروپاتي منتشر حسي- حركتي

اين نوع نوروپاتي شايعترين نوع بيماري است كه سبب تخريب اعصاب محيطي در پاها، ساق پا و دست‏ها مي‏شود و علامت‏ها آن عبارتند از:

• بي‏حسي و كرختي يا عدم احساس درد و حرارت
• درد شديد و گرفتگي در اندام‏ها
• حساسيت بيش از حد به لمس
• از بين رفتن تعادل بدن

لازم به ذكر است كه اين علامت‏ها معمولاً بارزتر هستند. در اين نوع بيماري به علت از دست رفتن حس اندام‏ها ممكن است فرد دچار آسيب‏ها جدي گردد ولي متوجه آنها نشود.

نوروپاتي كانوني

اين نوع نوروپاتي معمولاً بصورت ناگهاني بروز مي‏كند و روي اعصاب خاصي اثر مي‏گذارد كه علامت‏هاي زير را ممكن است پديد آورد:

1. درد رانها
2. درد شديد در ناحيه لگن
3. درد قفسه سينه، معده يا پهلوها
4. ناتواني در ديدن اشياء
5. دوبيني
6. بي‏حسي يك طرفه صورت
7. مشكلات شنوايي

نوروپاتي خودكار يا اتونوم

اين نوع بيماري، اعصابي را كه قلب و اندام‏هاي دروني را عصب‏دهي مي‏كنند دچار اختلال مي‏كند و علامت‏هاي آن عبارتند از:

• اشكال در كاركرد مثانه (عدم تخليه كامل مثانه و تكرر ادرار و…)
• كاهش توان جنسي
• تخليه كند معده
• مشكلات گوارشي مانند احساس پري معده، از دست دادن اشت‏ها و…
• اختلال در بلع غذا
• اسهال يا يبوست
• كاهش وزن
• افت شديد فشار خون زماني كه فرد از حالت نشسته به وضعيت ايستاده بر مي‏گردد.(كاهش فشار خون وضعيتي)
• تعريق

تشخيص :

تشخيص نوروپاتي بر پاية علامت‏ها و معاينات باليني است كه توسط پزشك انجام مي‏گيرد. البته روش‏هاي تشخيصي ديگري مانند نوار عصب نيز وجود دارد.

درمان :

هدف از درمان ديابت رهايي از مشكلات ايجاد شده و همچنين پيشگيري از تخريب بيشتر اعصاب است. نخستين گام كنترل قندخون است زيرا كنترل خوب قندخون از پيدايش مشكلات جديد و بدتر شدن عوارض قلبي پيشگيري مي‏كند.

براي كاهش يا دفع مشكلات مختلفي كه افراد مبتلا به نوروپاتي ديابتي دارند، روش‏هاي گوناگوني وجود دارد كه به برخي از آنها اشاره مي‏شود.

رهايي از درد اندام‏ها

درمان درد ناشي از نوروپاتي، پشتكار و مداومت مي‏خواهد. مهمترين مسأله پيگيري منظم درمان است حتي در مواقعي كه درد فراموش شده باشد. پيشگيري از درد بسيار آسانتر از آن است كه منتظر شويم تا درد را مي‏توان به روش‏هاي زير كنترل كرد:

• بهبود در نحوه كنترل ديابت: در مواردي كه قرص‏ها نمي‏توانند قندخون را به خوبي كنترل كنند، ممكن است تزريق انسولين يكي از راه‏هاي درمان باشد.
• مسكن‏هاي ساده مانند استامينوفن به طور منظم استفاده شوند
• مسكن‏هاي قوي شب‏ها مورد استفاده قرار گيرند.
• برخي از قرص‏هايي كه براي درمان نوروپاتي ناشي از ديابت به كار مي‏روند. اين داروها همچنين داراي اثر مضاعف در بهبود كيفيت خواب هستند.
• استفاده از پمادهاي مسكن موضعي بر روي پاها گاهي كمك كننده است.
• يك محرك الكتريكي عصب نيز ممكن است كمك كننده باشد.

روش‏هاي درماني ديگر مانند بلوك عصب (كه در درمانگاه درد انجام مي‏شود) يا مصرف ويتامين‏ها ممكن است به صورت آزمايشي به كار برده شوند ولي اغلب چندان كمك‏ كننده نيستند. روغن گل پامچال نيز ممكن است اثر محافظت كننده اندكي بر نوروپاتي داشته باشد ولي درد را تسكين نمي‏دهد.

اگر شما استفاده از يك درمان مكمل را انتخاب مي‏كنيد، به خاطر داشته باشيد كه بايد در كنار ساير درمان‏ها بكار برده شود نه به عنوان درمان جايگزيني براي درمان‏هايي كه پزشك به شما توصيه كرده است.

مشكلات گوارشي

جهت بهبود علامت‏هاي گوارشي مختلف. پزشك درمان‏هاي گوناگوني ممكن است پيشنهاد نمايد. به طور مثال به افرادي كه دچار كندي هضم غذا هستند پيشنهاد مي‏شود كه تعداد وعده‏هاي غذايي را افزايش دهند و ميزان غذاي مصرفي در هر وعده را كم كنند، همچنين از مصرف غذاهاي پرچربي و پرفيبر اجتباب نمايند.

سرگيجه و ضعف

ايستادن و نشستن آهسته مي‏تواند از سرگيجه جلوگيري كند. همچنين براي بهبود ضعف اندام‏ها بهتر است از فيزيوتراپي استفاده نمود.

مشكلات مثانه

به دليل استعداد ابتلا به عفونت ادراري در مبتلايان به نوروپاتي ديابتي ، لازم است مبتلايان به ديابت آب و مايعات بيشتر بنوشيد و اگر دچار تكرر ادرار هستند، سعي كنند به فواصل منظم مثلاً هر 3 ساعت يك‏بار ادرار كنند تا به يك الگوي صحيح دفع ادرار دست يابند.

دليل اهميت مراقبت از پاها در مبتلايان به نوروپاتي ديابتي چيست؟

لازم است افراد ديابتي مراقبت‏هاي ويژه‏اي از پاهاي خود انجام دهند. مشكلات عروقي و عصبي در ديابت مي‏تواند سبب ايجاد زخم پا شود. مهم‏ترين عامل در پيشگيري از مشكلات پا كنترل صحيح قندخون و رعايت نكات بهداشتي در مراقبت از پاها است كه به گوشه‏اي از آنها اشاره مي‏شود:

• پاهاي خود را مرتب بشوييد و خشك نماييد.
• كفش‏هاي مناسب و اندازه بپوشيد.
• درجه حرارت آب را پيش از قرار دادن پاها در آب بررسي كنيد.
• ناخن‏ها را به صورت عرضي كوتاه نماييد.
• سيگار نكشيد.