کلیه در بدن چندین کار انجام می‌دهد، ازجمله: تصفیه خون از سموم و مواد زاید، تنظیم میزان آب و املاح بدن، ترشح هورمون خون ساز و کمک به انعقاد خون با ساختن فاکتورهای انعقادی
شفاآنلاین>سلامت> پیوند کلیه کار مهمی است که به تداوم و بهبود کیفیت زندگی کمک می‌کند. کلیه در بدن چندین کار انجام می‌دهد، ازجمله: تصفیه خون از سموم و مواد زاید، تنظیم میزان آب و املاح بدن، ترشح هورمون خون ساز و کمک به انعقاد خون با ساختن فاکتورهای انعقادی.
باید توجه داشت که بهترین درمان(Treatment) نارسایی مزمن کلیه پیوند است. بیماران پیوندشده درمقایسه با بیماران دیالیزی طول عمر بیشتر و کیفیت زندگی بهتری خواهند داشت.
قبل از پیوند
ابتدا پزشک بیمار را به متخصص پیوند کلیه(Kidney) معرفی می‌کند. پس از آن ارزیابی‌های لازم برای پیوند کلیه انجام می‌گیرد. دراین مرحله تیم پیوند با ارزیابی‌های مختلف مشخص می‌کنند که آیا پیوند کلیه به فرد کمک خواهد کرد یا خیر. انجام آزمایش‌های متعدد در این مرحله گاه چند روز یا هفته به‌طول می‌انجامد.
در این مرحله بیمار توسط متخصص کلیه، جراح پیوند و پزشکان دیگر مورد معاینه قرار می‌گیرد و آزمایش‌های خونی و عکس برداری‌های مختلفی برای بیمار درخواست می‌شود.
بیمار ازنظر عفونت‌های قبلی به‌ویژه سل مورد ارزیابی قرار خواهد گرفت. بر اساس جواب این آزمایش‌ها گاه لازم است که متخصص عفونی نیز وی را ببیند. همچنین واکسن‌های مختلفی به بیمار تزریق خواهد شد. از آنجا که عمل پیوند کلیه، یک جراحی بزرگ است، بیمار ازلحاظ قلبی و ریوی نیز مورد ارزیابی قرار خواهد گرفت.
بیمار پیش از پیوند کلیه مورد ارزیابی‌های روانی، ارزیابی‌های تغذیه‌ای و همین طور ارزیابی‌های بیمه‌ای نیز قرار خواهد گرفت. پیوند کلیه عملی پرهزینه است که هزینه‌های اولیه آن توسط دولت پرداخت خواهد شد. ولی هزینه داروها و مشکلات بعدی نیز هست.بعد از اینکه تمامی این مراحل و ارزیابی‌ها مطرح می‌شود، کمیته پیوند کلیه تصمیم می‌گیرد که آیا بیمار شرایط پیوند را دارد یا خیر. در صورت احراز شرایط فرد در لیست پیوند کلیه قرار خواهد گرفت. گاهی بیماری فرد هنوز درحدی نیست که نیاز به پیوند داشته باشد. در این صورت بیمار در لیست قرار نخواهد گرفت ولی توسط تیم پیوند به‌طور مداوم پیگیری می‌شود که در صورت بدتر شدن، بیمار در لیست قرار می‌گیرد.
لیست پیوند کلیه
بعد از تمام ارزیابی‌ها و تأیید کمیته پیوند، فرد در لیست پیوند قرار خواهد گرفت. وضعیت و ترتیب بیمار در این لیست به زمان انتظار در لیست پیوند بستگی دارد. مسائل مالی، اقتصادی و موقعیت شغلی و اجتماعی بیمار در جایگاه وی در این لیست نقشی ندارد. لازم است فرد بیمار در زمانی که در لیست منتظر پیوند است، به‌طور مرتب با پزشک خود در تماس باشد، داروهای خود را مصرف و رژیم غذایی را مراعات کند و هر تغییری را به پزشکان در مرکز پیوند اطلاع دهد. وقتی که کلیه مناسبی پیدا شد، تیم پیوند به بیمار اطلاع خواهد داد. باید از قبل مطمئن شد که تیم پیوند تمامی شماره‌های تماس بیمار را در اختیار دارد تا سریعاً بتوانند با وی تماس بگیرند.
پیوند کلیه
پیوند کلیه به دو صورت انجام می‌شود. در کشور ما نیز سالانه ۲۵۰۰ پیوند کلیه انجام می‌شود که بیش از نیمی از آن از دهنده مرگ مغزی و بقیه از دهنده زنده است.
وقتی پیوند از جسد صورت می‌گیرد، کلیه از بدن فردی که دچار مرگ مغزی شده است خارج می‌شود و تا زمان پیوند روی یخ قرار می‌گیرد. اندازه کلیه و گروه خونی دهنده و گیرنده باید باهم متناسب باشند.
وقتی که کلیه مناسبی پیدا شد، بیمار باید از خوردن و آشامیدن امتناع و سریعا به مرکز پیوند مراجعه کند. گاهی ممکن است که کیفیت کلیه مناسب نباشد و عمل پیوند انجام نشود.
بیمار به اتاق عمل منتقل خواهد شد و بعد از بیهوشی عمومی لوله‌های متعددی به بدن وی وصل خواهد شد. این عمل ۲ تا ۳ ساعت طول خواهد کشید. باید توجه داشت که در این عمل کلیه‌های خود بیمار در جای خود باقی خواهند ماند، اما کلیه جدید در لگن بیمار قرار گرفته و به عروق اندام تحتانی و مثانه متصل می‌شود.
گاهی کلیه جدید بلافاصله شروع به کار نمی‌کند، در این صورت ممکن است بیمار به‌طور موقت نیاز به دیالیز داشته باشد تا کلیه جدید به‌کار افتد. این وضعیت در کلیه‌های به‌دست‌آمده از دهنده‌های دچار مرگ مغزی شایع‌تر است، علت این است که این کلیه‌ها گاهی ساعت‌ها بیرون از بدن انسان هستند و تا زمانی که پیوند انجام شود، جریان خونی ندارند.
بعد از عمل
بعد از عمل بیمار به بخش مراقبت‌های ویژه یا بخش پیوند منتقل خواهد شد و وضعیت وی مرتب کنترل می‌شود. پس از به‌هوش‌آمدن، لوله تنفسی از دهان بیمار خارج می‌شود تا خود به خود نفس بکشد. فرد با بهبود وضعیت، به بخش منتقل خواهد شد و به‌تدریج غذا خواهد خورد و راه خواهد رفت. هرروز از بیمار برای آزمایش‌های لازم خون گیری خواهد شد. گاه به عکس برداری و نمونه گیری از کلیه نیز نیاز است. در روزهای اولیه بعد از عمل بیمار داروهای بسیاری مصرف خواهد کرد. گاهی به‌علت خونریزی یا لخته شدن خون در کلیه نیاز به عمل جراحی مجدد است.
ترخیص از بیمارستان
وقتی که حال بیمار به‌تدریج خوب شد، یعنی کلیه کارکرد مطلوبی داشت و فرد قادر به غذاخوردن و راه رفتن بود، از بیمارستان مرخص خواهد شد. به‌طور متوسط بیمار پیوند کلیه بین ۸ تا ۱۴ روز در بیمارستان بستری خواهد بود. قبل از ترخیص از بیمارستان تیم پیوند آموزش‌های لازم برای مصرف داروها، تعویض پانسمان و علائم عفونت را به بیمار خواهد داد. درصورت هرگونه سؤال لازم است فوراً با تیم پزشکی تماس گرفته شود. شماره‌های تماس در اختیار بیمار قرار خواهند گرفت.
فرد پس از پیوند کلیه باید نکات زیر را رعایت کند:
۱- از بیماران دوری کند، به‌ویژه کسانی که تب دارند یا سرفه می‌کنند
۲- دست‌های خود را مرتب بشوید و بهداشت را رعایت کند
۳- در صورت بروز هرگونه علامت غیر طبیعی همچون تب، سرفه، سوزش ادرار، استفراغ، اسهال، تاول و آفت سریعاً تیم پزشکی را مطلع سازد
۴- به‌تدریج راه برود
۵- غذاهای نپخته مصرف نکند
۶- داروهای خود را سروقت مصرف کند و سر خود داروها را تغییر ندهد. هرگونه تغییر در داروها باید زیر نظر تیم پزشکی باشد و نباید هیچ‌گونه داروی جدید یا گیاهی بدون نظر پزشکان مصرف شود
۷- از آنجا که درصورت بروز استفراغ یا اسهال شدید، جذب داروها در بدن مختل خواهد شد، باید سریعاً به تیم پزشکی اطلاع داده شود.
عوارض پیوند
برای تشخیص و درمان سریع عوارض پیوند، آزمایش‌های هفتگی و بعد ماهانه به‌عمل خواهد آمد. نتایج آزمایش‌ها باید فوراً به تیم پیوند اطلاع داده شود. عوارض مهم بعد از پیوند کلیه عبارتند از: رد پیوند (به دلیل وجود یک جسم خارجی در بدن که اغلب با دارو قابل درمان است)، بروز عفونت (در اثر مصرف داروهای ضد رد پیوند که ضعیف کننده سیستم دفاعی بدن هستند)، سرطان (در اثر مصرف داروهای ضد رد پیوند، به‌ویژه بروز سرطان پوست شایع است) و عوارض دارویی (مصرف داروهای ضد رد پیوند بیمار را مستعد عفونت، فشار خون، قند، افزایش کلسترول و چربی‌های خون، پوکی استخوان و چاقی می‌کند).
مراقبت از کلیه پیوندی
پیوند کلیه شانس مجدد زندگی را به بیمار می‌دهد لذا باید از عضو پیوندی مراقبت کرد. از عادات غذایی ناسالم نظیر مصرف بیش از حد مواد قندی و چربی پرهیز کنید. فعالیت بدنی داشته باشید. مرتب با تیم پزشکی و پرستاری در تماس باشید. هرگونه علامت غیر طبیعی را سریعاً اطلاع دهید. داروهای خود را مرتب و منظم مصرف کنید.
به گزارش شفاآنلاین، دکتر رضا سعیدی فیروزآبادی ـ متخصص جراحی پیوند و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران گفت: شایع‌ترین علل نارسایی مزمن کلیه در کشور ما نیز همانند سایر کشورهای دنیا دیابت، فشارخون بالا و عفونت‌های مزمن کلیه است. برخی از بیماری‌های ارثی نیز منجر به نارسایی مزمن کلیه می‌شوند. در کودکان نیز بیماری‌های ارثی و اختلالات مجاری ادراری می‌تواند منجر به نارسایی مزمن کلیه شود. نارسایی مزمن کلیه درنهایت منجر به وابستگی فرد به دیالیز خواهد شد.
باید توجه داشت که بهترین درمان(Treatment) نارسایی مزمن کلیه پیوند است. بیماران پیوندشده درمقایسه با بیماران دیالیزی طول عمر بیشتر و کیفیت زندگی بهتری خواهند داشت.
قبل از پیوند
ابتدا پزشک بیمار را به متخصص پیوند کلیه(Kidney) معرفی می‌کند. پس از آن ارزیابی‌های لازم برای پیوند کلیه انجام می‌گیرد. دراین مرحله تیم پیوند با ارزیابی‌های مختلف مشخص می‌کنند که آیا پیوند کلیه به فرد کمک خواهد کرد یا خیر. انجام آزمایش‌های متعدد در این مرحله گاه چند روز یا هفته به‌طول می‌انجامد.
در این مرحله بیمار توسط متخصص کلیه، جراح پیوند و پزشکان دیگر مورد معاینه قرار می‌گیرد و آزمایش‌های خونی و عکس برداری‌های مختلفی برای بیمار درخواست می‌شود.
بیمار ازنظر عفونت‌های قبلی به‌ویژه سل مورد ارزیابی قرار خواهد گرفت. بر اساس جواب این آزمایش‌ها گاه لازم است که متخصص عفونی نیز وی را ببیند. همچنین واکسن‌های مختلفی به بیمار تزریق خواهد شد. از آنجا که عمل پیوند کلیه، یک جراحی بزرگ است، بیمار ازلحاظ قلبی و ریوی نیز مورد ارزیابی قرار خواهد گرفت.
بیمار پیش از پیوند کلیه مورد ارزیابی‌های روانی، ارزیابی‌های تغذیه‌ای و همین طور ارزیابی‌های بیمه‌ای نیز قرار خواهد گرفت. پیوند کلیه عملی پرهزینه است که هزینه‌های اولیه آن توسط دولت پرداخت خواهد شد. ولی هزینه داروها و مشکلات بعدی نیز هست.بعد از اینکه تمامی این مراحل و ارزیابی‌ها مطرح می‌شود، کمیته پیوند کلیه تصمیم می‌گیرد که آیا بیمار شرایط پیوند را دارد یا خیر. در صورت احراز شرایط فرد در لیست پیوند کلیه قرار خواهد گرفت. گاهی بیماری فرد هنوز درحدی نیست که نیاز به پیوند داشته باشد. در این صورت بیمار در لیست قرار نخواهد گرفت ولی توسط تیم پیوند به‌طور مداوم پیگیری می‌شود که در صورت بدتر شدن، بیمار در لیست قرار می‌گیرد.
لیست پیوند کلیه
بعد از تمام ارزیابی‌ها و تأیید کمیته پیوند، فرد در لیست پیوند قرار خواهد گرفت. وضعیت و ترتیب بیمار در این لیست به زمان انتظار در لیست پیوند بستگی دارد. مسائل مالی، اقتصادی و موقعیت شغلی و اجتماعی بیمار در جایگاه وی در این لیست نقشی ندارد. لازم است فرد بیمار در زمانی که در لیست منتظر پیوند است، به‌طور مرتب با پزشک خود در تماس باشد، داروهای خود را مصرف و رژیم غذایی را مراعات کند و هر تغییری را به پزشکان در مرکز پیوند اطلاع دهد. وقتی که کلیه مناسبی پیدا شد، تیم پیوند به بیمار اطلاع خواهد داد. باید از قبل مطمئن شد که تیم پیوند تمامی شماره‌های تماس بیمار را در اختیار دارد تا سریعاً بتوانند با وی تماس بگیرند.
پیوند کلیه
پیوند کلیه به دو صورت انجام می‌شود. در کشور ما نیز سالانه ۲۵۰۰ پیوند کلیه انجام می‌شود که بیش از نیمی از آن از دهنده مرگ مغزی و بقیه از دهنده زنده است.
وقتی پیوند از جسد صورت می‌گیرد، کلیه از بدن فردی که دچار مرگ مغزی شده است خارج می‌شود و تا زمان پیوند روی یخ قرار می‌گیرد. اندازه کلیه و گروه خونی دهنده و گیرنده باید باهم متناسب باشند.
وقتی که کلیه مناسبی پیدا شد، بیمار باید از خوردن و آشامیدن امتناع و سریعا به مرکز پیوند مراجعه کند. گاهی ممکن است که کیفیت کلیه مناسب نباشد و عمل پیوند انجام نشود.
بیمار به اتاق عمل منتقل خواهد شد و بعد از بیهوشی عمومی لوله‌های متعددی به بدن وی وصل خواهد شد. این عمل ۲ تا ۳ ساعت طول خواهد کشید. باید توجه داشت که در این عمل کلیه‌های خود بیمار در جای خود باقی خواهند ماند، اما کلیه جدید در لگن بیمار قرار گرفته و به عروق اندام تحتانی و مثانه متصل می‌شود.
گاهی کلیه جدید بلافاصله شروع به کار نمی‌کند، در این صورت ممکن است بیمار به‌طور موقت نیاز به دیالیز داشته باشد تا کلیه جدید به‌کار افتد. این وضعیت در کلیه‌های به‌دست‌آمده از دهنده‌های دچار مرگ مغزی شایع‌تر است، علت این است که این کلیه‌ها گاهی ساعت‌ها بیرون از بدن انسان هستند و تا زمانی که پیوند انجام شود، جریان خونی ندارند.
بعد از عمل
بعد از عمل بیمار به بخش مراقبت‌های ویژه یا بخش پیوند منتقل خواهد شد و وضعیت وی مرتب کنترل می‌شود. پس از به‌هوش‌آمدن، لوله تنفسی از دهان بیمار خارج می‌شود تا خود به خود نفس بکشد. فرد با بهبود وضعیت، به بخش منتقل خواهد شد و به‌تدریج غذا خواهد خورد و راه خواهد رفت. هرروز از بیمار برای آزمایش‌های لازم خون گیری خواهد شد. گاه به عکس برداری و نمونه گیری از کلیه نیز نیاز است. در روزهای اولیه بعد از عمل بیمار داروهای بسیاری مصرف خواهد کرد. گاهی به‌علت خونریزی یا لخته شدن خون در کلیه نیاز به عمل جراحی مجدد است.
ترخیص از بیمارستان
وقتی که حال بیمار به‌تدریج خوب شد، یعنی کلیه کارکرد مطلوبی داشت و فرد قادر به غذاخوردن و راه رفتن بود، از بیمارستان مرخص خواهد شد. به‌طور متوسط بیمار پیوند کلیه بین ۸ تا ۱۴ روز در بیمارستان بستری خواهد بود. قبل از ترخیص از بیمارستان تیم پیوند آموزش‌های لازم برای مصرف داروها، تعویض پانسمان و علائم عفونت را به بیمار خواهد داد. درصورت هرگونه سؤال لازم است فوراً با تیم پزشکی تماس گرفته شود. شماره‌های تماس در اختیار بیمار قرار خواهند گرفت.
فرد پس از پیوند کلیه باید نکات زیر را رعایت کند:
۱- از بیماران دوری کند، به‌ویژه کسانی که تب دارند یا سرفه می‌کنند
۲- دست‌های خود را مرتب بشوید و بهداشت را رعایت کند
۳- در صورت بروز هرگونه علامت غیر طبیعی همچون تب، سرفه، سوزش ادرار، استفراغ، اسهال، تاول و آفت سریعاً تیم پزشکی را مطلع سازد
۴- به‌تدریج راه برود
۵- غذاهای نپخته مصرف نکند
۶- داروهای خود را سروقت مصرف کند و سر خود داروها را تغییر ندهد. هرگونه تغییر در داروها باید زیر نظر تیم پزشکی باشد و نباید هیچ‌گونه داروی جدید یا گیاهی بدون نظر پزشکان مصرف شود
۷- از آنجا که درصورت بروز استفراغ یا اسهال شدید، جذب داروها در بدن مختل خواهد شد، باید سریعاً به تیم پزشکی اطلاع داده شود.
عوارض پیوند
برای تشخیص و درمان سریع عوارض پیوند، آزمایش‌های هفتگی و بعد ماهانه به‌عمل خواهد آمد. نتایج آزمایش‌ها باید فوراً به تیم پیوند اطلاع داده شود. عوارض مهم بعد از پیوند کلیه عبارتند از: رد پیوند (به دلیل وجود یک جسم خارجی در بدن که اغلب با دارو قابل درمان است)، بروز عفونت (در اثر مصرف داروهای ضد رد پیوند که ضعیف کننده سیستم دفاعی بدن هستند)، سرطان (در اثر مصرف داروهای ضد رد پیوند، به‌ویژه بروز سرطان پوست شایع است) و عوارض دارویی (مصرف داروهای ضد رد پیوند بیمار را مستعد عفونت، فشار خون، قند، افزایش کلسترول و چربی‌های خون، پوکی استخوان و چاقی می‌کند).
مراقبت از کلیه پیوندی
پیوند کلیه شانس مجدد زندگی را به بیمار می‌دهد لذا باید از عضو پیوندی مراقبت کرد. از عادات غذایی ناسالم نظیر مصرف بیش از حد مواد قندی و چربی پرهیز کنید. فعالیت بدنی داشته باشید. مرتب با تیم پزشکی و پرستاری در تماس باشید. هرگونه علامت غیر طبیعی را سریعاً اطلاع دهید. داروهای خود را مرتب و منظم مصرف کنید.
نظرشما
آخرین اخبار