کارشناس ها ودست اندرکاران مربوطه معتقدند، اهدای
عضو باید با توجه به کرامت انسانی صورت گیرد، بنابراین حقوق شهروندی را
باید رعایت کرد، به‌ویژه نباید شرایطی ایجاد شود که اهدای عضو موجب ظلم به اهداء کنندگان اعضا شود، به‌ویژه توجه به وضعیت شرایط اقشار ضعیف جامعه بسیار مهم است تا هنگام اهدای عضو مورد سوءاستفاده قرار نگیرند، چراکه تجارت عضو ازلحاظ اخلاق
پزشکی محکوم است.
متأسفانه در برخی از نقاط دنیا شبکه‌هایی وجود دارد که اغنیا با سوءاستفاده از فقرا از اعضای آنها برای پیوند استفاده میکنند. گاهی افراد ثروتمند و متمول به این کشورها برای پیوند مسافرت میکنند، یعنی پدیده‌ای که به نام توریسم پیوند مشهور است. سازمان جهانی بهداشت و انجمن‌های پیوند در سطح جهان از دولت‌ها درخواست کرده‌اند که با این پدیده برخورد و متخلفان را مجازات کنند.
اهدای عضو باید عملی کاملاً داوطلبانه باشد و باید از هرگونه فشار و اجبار به فرد دهنده باید جلوگیری کرد.
مسئله توزیع و تخصیص اعضای اهدایی به بیماران نیازمند نیز از دیگر مسائل قابل‌بحث ازنظر اخلاق پزشکی است. برخی عقیده دارند اعضای پیوند باید به روشی به بیماران تخصیص یابد که به طول عمر بیشتر بیماران منجر شود، به‌عنوان‌مثال بر اساس این دیدگاه به کودکان در مقابل بزرگ‌سالان اولویت داده می‌شود.
برخی معتقد هستند باید به بیماران بر اساس شدت بیماری‌شان و خطر مرگی که آنان را تهدید می‌کند، اولویت داد، به‌عنوان‌مثال هر چه بیمار بدحال‌تر باشد و احتمال مرگ او بدون پیوند بیشتر باشد،
سازمان جهانی بهداشت درزمینهٔ رعایت اصول اخلاق پزشکی در پیوند به کشورهای عضو توصیه‌هایی کرده است. ۱۹۳ کشور عضو این پیمان سازمان جهانی بهداشت هستند. بر اساس این پیمان:
۱- افراد جامعه به‌ویژه اقشار آسیب‌پذیر باید در برابر توریسم پیوند، قاچاق و تجارت عضو حمایت شوند تا مورد سوءاستفاده قرار نگیرند.
۲- هرگونه توریسم پیوند، قاچاق و تجارت عضو ممنوع است و با متخلفین باید برخورد شود.
باید این فرد را در اولویت بالاتری نسبت به فردی که شدت بیمارش کمتر است، قرار داد. این مدل به‌ویژه در بیمارانی که نیاز به پویند کبد، قلب و ریه دارند، کاربرد دارد.
گروهی از نخبگان پیوند اعضا در سال ۲۰۰۸ در استانبول ترکیه گرد هم آمدند تا قواعدی کلی درزمینهٔ تجارت عضو و توریسم پیوند تدوین کنند. این قواعد را امروزه به نام «بیانیه استانبول» می‌شناسیم. بیش از ۱۰۰ کشور این اصول را پذیرفته‌اند.
بر طبق این بیانیه، اساس بر احترام به کرامت انسانی است و هر گوه تجارت عضو، قاچاق عضو و توریسم پیوند در کشورها باید ممنوع شود. دولت‌ها با همکاری مجامع بین‌المللی مانند سازمان جهانی بهداشت باید برنامه مدونی برای تشخیص و درمان نارسایی اعضا داشته باشند. بر اساس این بیانیه کشورها باید قوانین مدونی برای اهدای عضو از فرد زنده و جسد و پیوند اعضا داشته باشند.
آموزش افراد جامعه و کار درمان باید به‌دقت دنبال شود. اهدای عضو باید با رعایت عدالت و شفافیت در دسترس افراد نیازمند جامعه قرار گیرد. مسائل مالی و اقتصادی نباید معیاری برای پیوند باشد.
دکتر رضا سعیدی فیروزآبادی- جراح پیوند وعضو هیئت‌علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران
به نظر بنده "پیوند دادن" و ارتباط هر چیز و عملی با "اخلاق" نتیجه آن چیزی خواهد بود که در ماندگاری آن هیچ شکی نیست.این مساله مختص قوم و مردم و یا کشور خاصی نیست و در هر صنف و شغلی مصداق دارد حتی شغل مقدس پزشکی.
در مساله "پیوند عضو" و "اخلاق پزشکی" نیز مساله همینگونه است بطوریکه پزشک در لبه تیغ قرار دارد و هر اقدام نادرستی از او می تواند هم وجهه جامعه پزشکی را مخدوش نماید و هم بدعت و فرهنگی نادرست را رواج دهد و عکس این مساله هم می تواند درست باشد که دکتر سعیدی بدرستی بدان اشاره نمودند.
با امید که با حمایت های افراد توانمند و با اخلاقیات مانند شما بزرگوار روند اهدا عضو در ایران تصحیح شود و مانع تجارت اعضا در ایران و ترویج بیشتر اهدا عضو در کشور عزیزمان باشیم.
امید که با پیگیری اساتیدی چون جناب دکتر سعیدی ،هرچه زودتر قانونی در منع خرید وفروش اعضا در ایران ،وضع شده ودست عده ای سودجو را که به نام انسانیت وکمک به بیماران ،این تجارت را توجیه میکنند کوتاه شود.
انسان موجودي است كه تمام هستي در او ادغام شده، به گونه اي كه مرحوم صدرالمتألهين در اسفار مي فرمايند كه انسان، نمونه اي از مجموعه اسفل السافلين تا اعلي عليّين است؛ در حالي كه موجودات ديگر، هر يك تنها در محدوده خاصي قرار دارند(صدر المتألهين).در سورة اسراء، تكريم خداوند نسبت به بني آدم و برتري آنها بر بسياري از مخلوقات مطرح مي شود: و لقد كرمنا بني آدم و حملنا هم في البر و البحر و رزقناهم من الطّيبات و فضّلنا هم علي كثيرٍ ممّن خلقنا تفضيلا؛ فرزندان آدم را حقيقتاً گرامي داشتيم و آنان را در خشكي و دريا بر نشانديم و از چيزهاي پاك به ايشان روزي داديم و بر بسياري از آفريده هاي خود، آنان را به گونه اي برجسته برتري داديم .
در سورة تين و مؤمنون نيز از اين كه انسان در بهترين نوع خلق شده، سخن گفته شده است: لقد خلقنا الانسان في احسن تقويم؛ حقيقتاً ما انسان را در بهترين بنيان آفريديم، و :
فتبارك الله احسن الخالقين؛ خجسته و پر بركت باد بر خداوند كه بهترين آفريننده است.
همچنين در آيات ديگري بر اين مسئله تأكيد شده كه آن چه در آسمان و زمين است، براي انسان مسخر گشته و يا اين كه براي او خلق شده است: الم تروا ان الله سخر لكم ما في السموات و ما في الارض و اسبغَ عليكم نعَمَهُ ظاهرهً و باطنه؛ آيا مشاهده نكرده و نيانديشيدند كه به راستي خداوند آن چه را در آسمان ها و زمين است براي شما مسخر ساخته و نعمت هاي آشكار و پنهان خود را به طور كامل بر شما فرو ريخت .
حق کرامت همانند حق آزادي و حق حيات به معناي معمول در علم حقوق از نوع حکم است نه حق.زيرا حق قابل نقل و انتقال و اسقاط است اما اين حق انساني از نوع حکم است و بنا بر اين هيچ انساني حق ندارد اين موهبت الهي را نقل ؛اسقاط يا سلب کند مثلا کسي حق ندارد از حق حيات در برابر مقداري پول بگذرد و نيز حق ندارد در مقابل مبلغي پول حق کرامت و احترام خود را اسقاط کند. قرآن در عالي ترين تعبير خود راجع به انسان او را خليفه خدا در زمين معرفي مي كند: اني جاعلٌ في الارض خليفه؛ من در زمين خليفه خواهم گماشت .
با این اشارات مختصر به حق کرامت انسان فروختن عضو است ؟
در پایان بار دیگر مراتب سپاس خود را از جناب دکتر سعیدی عرض مینمایم