برخی افراد سودجو این داروها را وارد می‌کنند و نه تنها مساله مجوز خود داروها مطرح است، بلکه اگر تعداد معدودی از این داروها وارد شده مجوزدار هم باشند نحوه نگهداری آنها در فرایند انتقال به هیچ‌وجه قابل اعتماد نیست، چرا که عموما این داروها در شرایط غیر استاندارد و غیر بهداشتی نگهداری و حمل و نقل می‌شوند و استفاده از آنها جای آنکه سلامتی به بار بیاورد، ایجاد بیماری می‌کند. از این نظر استفاده از آنها خطرناک است. از آنجا که نظارتی در رابطه با ورود داروهای قاچاق به کشور صورت نگرفته است، بنابراین استفاده از داروهای قاچاق مانند استفاده از سم می‌ماند و جای اینکه سلامتی را به ارمغان بیاورد، ایجاد بیماری می‌کند. به عبارت دیگر عده‌ای از قاچاقچیان نیازهای مصنوعی در بیماران ایجاد می‌کنند، در حالی که اکنون در کشور ما داروهای مورد نیاز وجود دارند و داروی مورد نیازی نیست که از طریق مجاری رسمی قابل دسترسی نباشد.
تبلیغات گمراه‌کننده و غیراستاندارد قاچاقچیان
قاچاقچیان برای ایجاد بازار مصنوعی چند کار انجام می‌دهند. برخی قاچاقچیان تبلیغاتی را به صورت چهره به چهره انجام می‌دهند و برخی از آنها تبلیغاتی را از طریق شبکه‌های غیر مجاز شکل می‌دهند. از سوی دیگر، برخی داروهایی هم که به سیستم دارویی وارد می‌شوند جزو داروها نیستند و در طبقه بندی مکمل‌ها یا چیزهای دیگر قرار می‌گیرند. برای مثال داروی ترک اعتیاد که در بازار سیاه به فروش می‌رسد سموم شدیدا خطرناکی دارد و عوارضش از ماده مخدری که توسط مصرف‌کننده مورد استفاده قرار میگیرد، شدیدتر است. از سوی دیگر، تبلیغاتی که در شبکه‌های اجتماعی راجع به مکمل‌ها صورت میگیرد نوعا گمراه‌کننده است. بنابراین فردی که از این کانال‌ها دارو تهیه می‌کند در واقع به مرگ خود کمک می‌کند. باید تاکید کرد تمامی داروهای مورد نیاز در کشور از طریق مجاری قانونی قابل تهیه هستند و اصلا نیازی به قاچاق دارو نیست. در واقع برخی سودجویان با تبلیغات غیر واقعی و گمراه‌کننده به دنبال منافع خودشان هستند.
قاچاق تجهیزات پزشکی دست دوم
در مورد تجهیزاتی پزشکی که وارد کشور می‌شوند باید گفت که بسیاری از آنها دست دوم هستند که تاریخ مصرفشان تمام شده است. اصلا بسیاری از تجهیزات قاچاق مجوز کاربری ندارند و ممکن است برای بیماران خطرناک باشد. همچنین چون سیستم حمایت و پشتیبانی آنها توسط هیچ‌شرکتی در داخل کشور انجام نمی‌شود تهیه آنها مشکلات را بیشتر می‌کند. این وسایل معمولا سرقتی و غیراستاندارد هستند. وزارت بهداشت و درمان از نظر تجهیزات پزشکی در چند سال اخیر اقداماتی را انجام داده است، از جمله اینکه تولید را در کشور افزایش داده و محصولاتی را که لازم است از خارج وارد کشور شوند از طریق کانال‌های قانونی به کشور وارد می‌کند. عده‌ای سودجو و موسسات درمانی برای اینکه نمی‌خواهند تجهیزات واقعی را از کانال‌های رسمی تهیه کنند به سراغ کانال‌های غیر قانونی می‌روند که محصولات آنها واقعا به سلامت بیماران لطمه می‌زند، چون استانداردهای لازم را ندارند و مورد تایید هیچ‌شرکت رسمی قرار نمی‌گیرند. از سوی دیگر، مهم‌تر از خرید دستگاه، تطبیق آن با شرایط محیطی و آموزش نحوه کاربری صحیح است که در رابطه با قاچاق چه صورت کولبری و چه به صورت چمدانی هیچ‌کدام از این خدمات ارائه نمی‌شود.
استعلام تجهیزات پزشکی شرکتی میسر است
کسی برای خانه تجهیزات پزشکی نمی‌خرد، بلکه مراکز درمانی مصرف‌کننده هستند. اسامی شرکت‌های مجاز واردکننده تجهیزات پزشکی دائما توسط وزارت بهداشت اعلام می‌شود. از سوی دیگر، مشخصات تجهیزات پزشکی که مجوز کاربرد دارند در سایت‌های تخصصی وزارت بهداشت درج می‌شود. بنابراین گرفتن یک استعلام از وزارت بهداشت در مورد هر وسیله‌ای که از شرکت جدید خریداری می‌شود امکانپذیر است. همچنین شرکت‌هایی که مجوز فروش تجهیزات پزشکی دارند مشخص هستند و دارای پروانه و شماره ثبتند. از این رو اگر موسسات درمانی الزاما خود را به خرید از کانال‌های رسمی محدود کنند، هیچ‌مشکلی در مورد تجهیزات برایشان پیش نمی‌آید. فقط برخی تجهیزات ساده مانند دستگاه فشار خون که ممکن است در خانه مورد استفاده قرار بگیرند در داروخانه‌ها و مراکز مجاز عرضه می‌شوند که مردم می‌توانند با مراجعه به آنها این تجهیزات پزشکی ابتدایی را تهیه کنند.
مسئولیت وزارت بهداشت درباره قاچاق
مسئولیت مقابله با قاچاق دارو و تجهیزات پزشکی فقط با وزارت بهداشت و درمان و سازمان غذا و دارو نیست. باید مانند سایر کالاهای قاچاق در مبادی قاچاق دارو و تجهیزات پزشکی برخورد شود. مسئولیت سازمان غذا و دارو در سطح مصرف‌کننده هاست. این سازمان در بازرسی‌هایی که از بیمارستان‌ها و داروخانه‌ها دارد، همیشه تجهیزات پزشکی و داروها را ردیابی می‌کند و چنانچه متوجه شود برخی از آنها از روش‌های غیر استاندارد وغیر‌قانونی تهیه شده اند با افراد خاطی واردکننده برخورد می‌کند. منتها بیشتر داروها و تجهیزات پزشکی قاچاق در مکان‌هایی عرضه می‌شوند که از نظر قانونی تحت پوشش سازمان غذا و دارو و وزارت بهداشت و درمان نیستند. برای مثال در خیابان به فروش می‌رسند یا داروهای مکمل بدنسازی هستند که به صورت زیر زمینی در اختیار متقاضیان قرار میگیرد. بنابراین امکان ردیابی آنها به راحتی میسر نیست. مهم‌ترین مساله برای مبارزه با قاچاق دارو و تجهیزات(Trafficking in drugs and equipment) آموزش و بالا بردن سطح فرهنگ است تا بازار قاچاق دارو و تجهیزات پزشکی از بین برود، وگرنه در ابعاد کلان در راستای مبارزه با قاچاق هیچ‌کالایی در کشورمان چندان موفق نبوده‌ایم. در مورد تجهیزات پزشکی هم تا جایی که با سلامتی مردم سر و کار دارد باید به آنها آموزش داده شود. همچنین تعداد معدودی از پزشکان داروهای گران‌تر و جدیدی را که به بازار عرضه می‌شوند، بهتر می‌‌دانند. این از نظر علم پزشکی اصلا قابل قبول نیست. در علم پزشکی همیشه اولویت با داروهایی است که مدت زیادی است شناخته شده اند و عوارض مشخص و اثربخشی دارند. بنابراین داروهایی که تازه وارد عرصه پزشکی می‌شوند باید مراحل تحقیقاتی را پشت سر بگذارند. از این رو برخی شرکت‌های دارویی کشورهای جهان سوم را مورد آزمایش خود قرار می‌دهند و این داروها را از طریق قاچاق وارد می‌کنند.
سیامک مره صدق / عضو کمیسیون بهداشت در مجلس
