اختلال هویت جنسی به چشم قانون

باید توجه کرد که این مشکل، یک اختلال مادرزادیست. این در حالی‌است که افراد ترنس ـ سکشوال، از لحاظ بدنی به‌طور مشخص مرد یا زن هستند، اما از نظر روانی، فکری، ذهنی، احساسی و عواطف مانند جنس مخالف‌شان هستند. یعنی در حالی که بدنشان کاملا مردانه است،احساسات، طرز رفتار، میل جنسی و حالت‌هایشان زنانه است و یا برعکس.

هویت جنسی (Sexual Identity)بخش مهمی از هویت افراد را تشکیل می‌دهد. یعنی وقتی افراد را در جامعه با عنوان خانم یا آقای فلان شناسایی می‌کنیم. بنابراین هرچند که ممکن است بحث جنسیت در وهله‌اول روابط اجتماعی مطرح نباشد، اما یکی از وجوه بسیار مهم برای شناخت افراد، شخصیت و هویت آنهاست. حال این افراد به این دلیل که هویت جنسیشان، با ظاهر جنسیشان متفاوت است، در جامعه دچار مشکل می‌شوند و این مشکل از خانواده شروع می‌شود. چراکه خانواده نمی‌تواند بپذیرد پسرش، رفتارهای دخترانه داشته باشد و برعکس. در نتیجه این افراد در مدرسه، در جمع دوستان و همسالانشان، در سطح جامعه و محیط‌های بزرگتری مانند کار و خدمت وظیفه و... دچار مشکل می‌شوند.

باید توجه کرد که موضوع تغییر جنسیت در قانون حمایت از خانواده آمده است. اما به طور خاص و روشن راجع به این افراد و مسائل آنها مطلب خاصی در قانون وجود ندارد. در واقع دادگاه‌ها در مواجهه با این مساله و با توجه به برداشت‌هایی که از فتواهای فقهی وجود دارد و بر اساس یک رویه واحد عمل می‌کنند. در عین حال این افراد برای انجام عمل تغییر جنسیت نیازمند مجوز پزشکی قانونی هستند. به طوری‌که دادگاه از پزشکی قانونی استعلام می‌گیرد و هر زمان پزشکی قانونی لزوم تغییر جنسیت را تشخیص داد، دادگاه بر مبنای تشخیص کارشناسی اقدامات لازم را برای تغییر هویت و تغییر اوراق شناسایی انجام می‌دهد.

براساس مطالعاتی که وجود دارد عده‌ای از این افراد بعد از تغییر جنسیت در جامعه موفقند و زندگی می‌کنند که نمونه‌های مختلفی از آنها را در جامعه خودمان داریم. البته عده‌ای هم دچار مشکل شده و به عبارتی در جامعه پذیرفته نمی‌شوند و حتی از خانواده نیز طرد می‌شوند. حتی ممکن است در اثر مشکلات جراحی، دچار عوارض متعددی شوند. همچنین عواملی چون عدم‌حمایت موثر خانواده، مشکلات مالی و... می‌تواند این افراد را با مشکلاتی مواجه کند.

حال ضرورت دارد که در جامعه ما آموزش و اطلاع‌رسانی لازم درباره این مساله برای خانواده‌ها ایجاد شود. به‌طوری که به محض این‌که خانواده‌ای چنین رفتارهایی را در سنین پایین در فرزندش دید، هرچه زودتر با روانپزشک تماس گرفته و موضوع را مطرح کنند تا کودک در جریان مشاوره و بررسی‌های روانشناسی قرار گیرد و بتوانیم در سنین پایین تغییرات مثبتی را در او ایجاد کرد. چرا که هر چه زودتر این کودکان شناخته شوند، احتمال این‌که بتوانیم آنها را تغییر دهیم یا شرایط ذهنیشان را برای پذیرش جنسیت واقعیشان آماده کنیم، بیشتر است.

سیدمهدی صابری

دانشیار مرکز تحقیقات پزشکی قانونی