روش تهیّه
تمام نوشیدنی های های معرفیّ شده دراین جزوه به این صورت آماده می شوند که ترکیبات آنها را به همراه دو لیوان آب سرد در یک قوری- که بهتر است چینی باشد- ریخته، روی حرارت کم قرار می دهیم تا به نقطه جوش برسد؛ سپس قوری را روی حرارت غیرمستقیم(کتری یاسماور) می گذاریم تا درمدّت ۳۰ دقیقه به آرامی دم بکشد؛ پس ازآن، چای راصاف نموده، مصرف می کنیم. این نوشیدنی های گوارا، برخلاف چای معمولی، تا چند روز قابل مصرف می باشند. بدیهی است، بر خلاف چای سیاه، هـرقـدر زمان دم کشیدن چای بیشتر باشد، کیفیت آن، مطلوب تر خواهد بود. در صورت تمایل می توانید از همان ابتدا از آب جوش استفاده نمایید و نوشیدنی را مشابه چای معمولی دم کنید یا آن که بگذارید چای به مدّت ۱۵ تا ۲۰ دقیقه روی شعله کم بجوشد. ترجیحا این چای ها را با عسل، خرما یا توت میل کنید. در صورت تمایل می توان چای را با چند قطره آب لیموترش تازه میل کرد.

۱- چای گـل گـاو زبـان- سنبل طیب :
ترکیبات :
گل گاوزبان، ۲ قاشق غذاخوری؛ سنبل طیب، ۱ قاشق مرّباخوری؛ لیموعمّانی،۱عدد.

خواص :
گل گاو زبان، طبیعتی گرم و تر و ضد ّسودا و صفرا دارد و آرام بخش اعصاب، خواب آور و مسکّن سردردهای عصبی و دردهای کلیوی و کاهش دهنده فشار خون است. سنبل طیب هم با طبیعت گرمی که دارد؛ ضدّ قولنج و اسپاسم های عضلانی و مفید در درمان تشنّج و صرع بوده؛ قوّه باه(میل جنسی) را نیز تقویت می کند

۲- چای به لیمو- زیرفون :
ترکیبات :
به لیمو،۱قاشق مربّاخوری و زیرفون،۱قاشق غذاخوری.

خواص :
طبیعت این چای گرم بوده؛ در درمان سرماخوردگی، تشنّج، نقرس، دردهای سیاتیکی، غلظت خون، روماتیسم، بی خوابی های شبانه، میگرن، اضطراب، طپش قلب، سردرد، آسم، فشارخون و اسهال موثراست؛ همچنین این چای، تقویت کننده حافظه، شستشودهنده کلیه و مقوی معده است. مصرف این چای به علّت دارا بودن زیرفون، برای خانم های باردار ممنوع است.

۳- چای بادرنجبویه- زیرفون :
ترکیبات :
بادرنجبویه،۱قاشق مربّاخوری و زیرفون،۱قاشق غذاخوری.

خواصّ :
این چای طبیعت بسیارگرمی داشته، مقوّی قلب و اعصاب، خون ساز، تـقـویـت کننده سلّولهای مغزی، فوق العاده آرام بخش و در بعضی مزاجها بالابرنده قوی فشارخون است. بادرنجبویه، خود، به تنهایی، مقوّی مغز، ضدّ صدای گوش، ضدّ بیماریهای کلیه، ضدّ خوابهای وحشتناک، ضدّ بوی بد دهان، خواب آور و نشاط آور است. این چای نیز به دلیل دارا بودن زیرفون برای خانم های باردار منع مصرف دارد.

۴- چای بابونه :
ترکیبات :
بابونه،۱قاشق غذاخوری.

خواصّ :
طبیعت آن، معتدل و در بابونه های صحرایی به سمت گرم و خشک است. ضدّ بلغم و صفرا و آرام بخش اعصاب، به ویژه اعصاب معده و روده و مقویّ آنها و شستشودهنده بسیارقوی کلیه ها و تقویت کننده کلّی سیستم عصبی است وعلاوه برآن، ضدّ تب، ضدّ انگل، ضدّ یبوست و اشتهاآور است.

۵- چای به لیمو :
ترکیبات :
به لیمو،۱قاشق غذاخوری.

خواصّ :
این چای آرام بخش، طبیعتی گرم دارد و مناسب برای درمان بی خوابی های شبانه، میگرن، سردرد، طپش قلب وآسم بوده؛ ضمن تقویت معده و آثار ضدّنفخ، حافظه را نیز بهبود می بخشد.

۶- چای دارچین :
ترکیبات :
دارچین، چندقلم آسیاب نشده.

خواصّ :
طبیعت گرم و خشک دارچین از آن یک محرّک عالی اعصاب ساخته است که ضمن دارا بودن خواصّ نشاط آوری و رفع دلهره، شستشودهنده کلیه، دفع کننده اخلاط رطوبتی، تقویت کننده قوه باه و موثر در درمان پادردهای رطوبتی است. دارچین علاوه بر تقویت کبد و معده، اشتهاآور نیز بوده، بوی بد دهان را برطرف می کند. جالب است که بدانید طبق نظر اطبّای قدیم، اثر مثبت دارچین براعصاب، تا ۱۵سال در بدن ماندگار است. زنان باردار بهتر است در مصرف دارچین کمی احتیاط کنند.

۷- چای زنجبیل :
ترکیبات :
زنجبیل قلم ( نکوبیده ) ، ۲قطعه متوسّط.

خواصّ :
زنجبیل، طبیعتی گرم و خشک دارد و ضدّ بلغم و صفرا، بالابرنده قوی فشارخون، مقوّی اعصاب، تقویت کننده حافظه، تنظیم کننده جریان ادرار، ضد ّرطوبت مزاج، خونساز، ضدّ درد مفاصل، تقویت کننده قوّه باه، مقوّی دستگاه گوارش، حل کننده سـنـگ هــای صـفراوی، ضدّ مسمومیت های غذایی، درمان کننده بسیار خوبِ تب مالت و ضدّ سرطان می باشد. نکته مهم در مصرف زنجبیل آن است که زیاده روی در مصرف آن می تواند باعث افزایش فشار خون و ضعف نیروی جنسی شود.

۸- چای میوه گل نسترن :
ترکیبات :
میوه گل نسترن، ۱۵عدد.

خواصّ :
این چای با طبیعتی معتدل و تا حدّی خشک؛ سرشار از ویتامین ث بوده، در پیشگیری و درمان سرماخوردگی موثراست. میوه گل نسترن، فشارخون را کم کرده؛ ورم و درد کلیه را التیام و آن را شستشو می دهد؛ معده را تقویت می نماید و اثرات ضدّ اسهالی دارد.

۹- چای زیرفون :
ترکیبات :
زیرفون،۱قاشق غذاخوری.

خواصّ :
طبیعت زیرفون، گرم است و مصرف زیاد آن می تواند فشارخون را کاهش دهد. این چای در درمان ناراحتی های عصبی وتشنّج ها، مـیـگـرن های مزمن، بی خوابی، سردرد، بیماری های ریوی و زکام، غلظت خون، استفراغ، روماتیسم، آرتروز، نقرس و دردهای سیاتیکی کاربرد دارد. باز هم باید یادآوری کنیم که مصرف زیرفون برای خانم های باردار ممنوع است.

۱۰- چای آویشن :
ترکیبات :
آویشن،۱قاشق غذاخوری.

خواصّ :
آویشن با طبیعتی معتدل، ضدّ صفرا، بالابرنده فشارخون، مقوّی اعصاب و افزاینده قدرت بینایی است و در رفع التهاب های مزمن روده بزرگ، دفع انگل های گوارشی، افزایش اشتها و تقویت کلی جهاز هاضمه مفید است.آویشن، کلیه را شستشومی دهد؛ رطوبت بدن را دفع می کند؛ غلظت خون را کاهش می دهد و در درمان زکام، سرفه و آسم موثر است.

۱۱- چای اکلیل کوهی ( رُزماری ) :
ترکیبات :
اکلیل کوهی،۱قاشق غذاخوری.

خواصّ :
اکلیل کوهی که برخی آن را«گیاه معجزه گر» می نامند؛ طبیعتی معتدل تا گرم و ضدّ صفرا داشته؛ تقویت کننده کلی بدن و به ویژه اعصاب، شستشودهنده کلیه، ضدّ دلهره و اضـطراب، بـرطـرف کننده زکـام، آسـم و سیاه سرفه، مقوّی معده، ضدّ دردهای روماتیسمی، استخوانی وکمری و حل کننده سنگ های صفراوی است.

۱۲- چای گزنه :
ترکیبات :
گزنه ، ۱قاشق غذاخوری.

خواصّ :
گزنه، طبیعتی گرم و خشک دارد و اثر آن در کاهش قند خون، سال هاست که به اثبات رسیده است. این گیاه، ضدّ صفرا و سنگ کیسه صفرا بوده؛ غلظت خون را کاسته؛ چربی خون را پایین می آورد؛ و با شستشوی کلیه، بـسـیـاری از بـیماری هایش را بهبود می دهد.گزنه، همچنین، ضدّ سرطان، ضدّ خونریزی، زیادکننده شیرمادر، برطرف کننده خستگی، ضدّ ریزش موی سر و مفید در درمان بیماری های پروستات است.

۱۳- چای مرزنجوش :
ترکیبات :
مرزنجوش ، ۱قاشق غذاخوری.

خواصّ :
طبیعت گرم و اثرآرام بخش مرزنجوش براعصاب، آن را تبدیل به یکی از بهترین داروها در درمان میگرن کهنه، درد شقیقه ها و بسیاری از سردردهای دیگر و نیز، بی خوابی نموده است. این گیاه با اثر تـب بُر و خلط آورخود، در درمان انواع سرماخوردگی ها موثراست و در دستگاه گوارش به عنوان داروی ضدّ نفخ و ورم معده، ضدّ اسهال و اشتهاآور کاربرد دارد.

۱۴- چای اسطوخودّوس :
ترکیبات :
اسطوخودّوس،۱قاشق غذاخوری.

خواصّ :
طبیعت این گیاه مفید دارویی، گرم وخشک است و در درمان طیف وسیعی از بیماری ها ازجمله میگرن، زکام، آسم و برونشیت، انواع روماتیسم و اگزما کاربرد دارد. این گیاه، مُسکّن، آرام بخش اعصاب، تقویت کننده سلولهای مغز و شستشودهنده کلیه است

۱۵- چای فلوس :

ترکیبات :
مغز فلوس،۱قاشق غذاخوری.

خواصّ :
طبیعت فلوس، معتدل و ضدّ صفراست و به عنوان یک ملیّن ومسهل قوی(امّا با عملکردی ملایم و بی آزار)، یبوستهای مقاوم به درمان و مـزمـن را درمان می کند و بـه تـدریج، تورّم امعاء واحشاء را تـسـکیـن می دهد. فلوس، همچنین، پایین آورنده فشارخون و درمان کننده برفک دهان است.

۱۶- چای زعفران :
ترکیبات :
زعفران کوبیده ،۱قاشق مربّاخوری.

خواصّ :
زعفران، طبیعتی گرم و خشک دارد و مقوّی قلب، محرّک قوای مغزی، شادی بخش، خنده آور، ضّدکرم خوردگی دندان، شستشودهنده کلیه، مقوّی معده، ضدّسرفه، ضدّحسّاسیت و خلط آور است. در هنگام زایمان برای تسهیل و تسریع روند زایمان می توان یک مثقال آن را دم کرده میل نمود امّا در دوران بارداری بهتر است از مصرف زیاد آن خودداری کرد.

۱۷- چای نعناع :
ترکیبات :
نعناع،۱قاشق غذاخوری.

خواصّ :
طبیعت نعناع، معتدل و دارای اندکی گرمی و یک ضدّ اسهال و استفراغ قوی است که مقوّی معده و ضدّ نفخ آن؛ خوشبوکننده دهان؛ آرام کـنـنده روده ها و رفع کننده ناراحتی های کیسه صفرا و نیز مفید در درمان ناراحتی های ریوی، تـنـگی نفس، آسم و سرفه و خستگی های جسمی است.

۱۸- چای پونه :
ترکیبات :
پونه،۱قاشق غذاخوری.

خواصّ :
پونه، به لحاظ طبیّ، «نعناع خودرو» محسوب می شود و خواصّ آن مشابه نعناع است.

۱۹- چای چلتوک برنج :
ترکیبات :
چلتوک برنج ،۱قاشق غذاخوری.

خواص :
چلتوک برنج، طبیعتی گرم دارد و سرشار از ویتامین هی گروه «ب» است، ازسفید شدن و ریزش موی سر پیشگیری می کند(به صورت خوراکی و ماساژ روی مو و پوست سر) و یبوسـت هـای مزمن را درمـان می کند. استفاده از این چای برای خانم های باردار ممنوع است.

۲۰- چای گلپر :
ترکیبات :
گلپر،۱قاشق غذاخوری.

خواصّ :
طبیعت گلپر، گرم و خشک بوده؛ تقویت کننده عالی حافظه و یک داروی ضـدّ صـرع قـوی است؛ برطرف کننده تنبلی معده، کـمـک کـنـنـده به هضم غذا، ضدّ انواع اسهال و اشتهاآوربوده؛ علاوه برتقویت میل جنسی، در درمان جوش و دمل نیز موثر است.

۲۱- چای زیره سیاه :
ترکیبات :
زیره سیاه،۱قاشق غذاخوری.

خواصّ :
طبیعت بسیار گرم زیره، چـربی اضافه بدن را می سوزاند و چاقی را برطرف می کند؛ فشارخون را افزایش می دهد وعلاوه برتصفیه خون، تقویت قلب وعروق وشـسـتـشـوی کـلـیـه، ضدّ زردی پوست، افزایش دهنده شیرمادر، ضدّنفخ و مقوّی معده می باشد.

۲۲- چای بادرنجبویه :
ترکیبات :
بادرنجبویه،۲قاشق غذاخوری.

خواصّ : طبع بادرنجبویه، بسیارگرم بوده؛ دربعضی مزاجها، بالابرنده قوی فشارخون است؛ همچنین، مقوّی قلب و اعـصـاب و فـوق العاده آرام بخش، خـون ساز، ضدّ صدای گوش، خواب آور، نشاط آور، ضد ّبیماری های کلیه، ضدّ خوابهای وحشتناک و برطرف کننده بوی بد دهان است.

۲۳- چای بهارنارنج :
ترکیبات :
بهارنارنج،۱قاشق غذاخوری.

خواصّ :
بهارنارنج، طبیعتی گرم دارد و آرام بخش، تقویت کننده مغز واعصاب، شادی بخش و اشتهاآور است.

۲۴- چای هوفاریقون :
ترکیبات :
هوفاریقون،۱قاشق غذاخوری.

خواصّ :
طبیعتی گرم وخشک دارد و مقوّی قلب واعصاب و درمان کننده میگرن می باشد.

۲۵- چای کوهی (چای پشمی) :
ترکیبات :
چای کوهی،۱قاشق غذاخوری.

خواصّ :
طبیعت آن، گرم بوده؛ ضدّ آلرژی و حسّاسیت، مقوّی اعصاب، آرام بخش، خواب آور و موثر در درمان اگزمای پوستی است.

۲۶ چای آلبالو :
ترکیبات :
آلبالوی بدون هسته، نصف لیوان.

خواصّ :
آلـبـالـو بـا طبیعت سرد و خشکی که دارد، ضدّ صفرا، ضدّ اسهال، کاهش دهنده فشار خون، موثر در برطرف نمودن حالت تهوّع، ضدّ خارش های پوستی، ضدّ سنگ کلیه و یک اشتها آور بسیار عالی است امّا مبتلایان به زخم های گوارشی نباید از آن استفاده کنند.

۲۷- چای ترش ( چای مکّه یا چای گُجرات ) :
ترکیبات :
چای ترش، ۱ قاشق غذاخوری.

خواصّ :
مصرف این چای، باعث کاهش تدریجی فشار و چربی خون خواهد شد. مصرف این چای در بعضی افراد؛ ممکن است باعث کاهش شدید فشار خون و عوارضی مثل سرگیجه شود؛ لذا این چای را با مقادیر بیشتری نبات؛ یا همراه با نوشیدنی هایی که باعث افزایش فشار خون می شوند؛ مصرف نمایید.

۲۸- چای گل سرخ ( گل محمّدی) :
ترکیبات :
گل سرخ(تازه یا خشک شده)، ۲ قاشق غذاخوری.

خواصّ :
این چای، طبیعتی معتدل با گرایش به سمت سرما و خشکی دارد و بسیار شادی بخش، مقوّی قلب و ضد ّصفرا و بلغم می باشد.گل سرخ، ملیّن بسیار خوبی بوده؛ در درمان یبوست های تازه و کهنه ، تقویت لثه و ترمیم زخم های آن مفید است.

۲۹- چای زرشک :
ترکیبات :
زرشک آبگیری ، ۲ قاشق غذاخوری.

خواصّ :
زرشک، طبیعتی سرد و خشک دارد و ضدّ صفرا، تقویت کننده معده، کبد و قلب، خنثی کننده سموم، برطرف کننده عطش و گرمازدگی(و تهوّع و استفراغ ناشی از آن) و بی اشتهایی است. زرشک، ضمن تصفیه خون، درمان بـسـیار خوبی برای فـشـار خـون بـالا(در افراد گرم مزاج) می باشد.

۳۰- چای قره قات ( قراقات ) :
ترکیبات :
قره قات، ۱ قاشق غذاخوری.

خواصّ :
قره قات، میوه درختی است که در جنگل های شمال ایران می روید و به لحاظ خواصّ دارویی، بسیار شبیه زرشک می باشد. این میوه یکی از بهترین داروها در تصفیه خون و کاهش فشار آن می باشد و علاوه بر درمان اسهال، در کاهش میزان قند خون نیز موثّر است.

۳۱- چای غوره:
ترکیبات :
غوره، ۲ قاشق غذاخوری.

خواصّ :
غوره با طبع سرد و خشک خود، ضدّ صفرا و بلغم، برطرف کننده تشنگی و مقوّی کبد است و باعث کاهش فشار خون در افراد گرم مزاج می شود؛ امّا برای زخم های معده و اثنی عشر مضرّ است.

۳۲- چای عنّاب :
ترکیبات :
عنّاب، ۱۵ عدد.

خواصّ :
عنّاب، طبیعتی معتدل دارد وملیّن، تصفیه کننده خون، ضدّ سرفه و تنگی نفس، کاهش دهنده فشار خون، مفید در درمان بواسیر و برطرف کننده خشونت سینه، حلق و گرفتگی صداست .

۳۳- چای گل پنیرک :
ترکیبات :
گل پنیرک، ۲ قاشق غذاخوری.

خواصّ :
این چـای، دارای طبیعتی سـرد و تر، ملیّن، خلط آور، شستشو دهنده کلیه، ضدّ درد کلیه و سوزش مثانه، درمان کننده زخم های گوارشی و یکی از بهترین داروها در درمان سینه درد ها و ورم حلق و گلو است.

پزشک آنلاین

دکتر اکرم صالحی [ طب سنتی ]