بهار، سلطان فصل‌ها یا حساسیت‌ها؟

 

این افراد هر سال با نزدیک شدن به عید نوروز یا ورود به سال جدید بر اثر گرده‌افشانی گیاهان دچار عطسه‌های پی‌در‌پی، آبریزش بینی و خارش چشم و گلو می‌شوند. حساسیت فصلی به قدری آزاردهنده است که گاهی می‌تواند زندگی روزمره و خواب و بیداری را به‌کل مختل کند و باعث کاهش تمرکز در محیط کار و تحصیل شود. بنابراین آشنایی با عوامل حساسیت‌زا و راهکارهای مبارزه با آنها در اولین فصل سال از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

 

آلرژی یا حساسیت فصلی که تحت عنوان تب یونجه شناخته می‌شود، معمولا از اواسط فصل زمستان آغاز می‌شود و تا اوایل تابستان ادامه دارد. آبریزش چشم و بینی، قرمزی چشم، خارش گلو، عطسه و سرفه‌های مکرر از شایع‌ترین علائم حساسیت‌های فصلی هستند که به علت واکنش سیستم ایمنی بدن نسبت به گرده‌‌های گیاهان ایجاد می‌شوند. گرده‌ها دانه‌های بسیار ریزی هستند که گیاهان را بارور می‌کنند.

 

درخت‌ها اغلب قبل از بهار و اوایل آن شروع به گرده‌افشانی می‌کنند. گل‌ها و علف‌ها نیز معمولا در انتهای بهار و اوایل تابستان گرده‌های خود را در هوا پخش می‌کنند. بنابراین شدت و زمان ابتلا به آلرژی‌های فصلی می‌تواند با توجه به محل زندگی و نوع پوشش گیاهی آن و پاسخ سیستم ایمنی بدن هر فرد می‌تواند متفاوت باشد.

 

 

اندازه گرده‌ها در شدت بروز آلرژی تاثیرگذار است. گرده‌های خیلی ریز و سبک بیشترین مشکل را ایجاد می‌کنند. این دانه‌ها به راحتی در باد حرکت می‌کنند و تا کیلومترها جابجا می‌شوند. به همین دلیل است که افراد دچار آلرژی فصلی در روزهای پرباد دچار تشدید علائم می‌شوند. صرف‌نظر از اینکه چه نوع و چه میزان گرده شما را آزار می‌دهد، با چند راهکار ساده می‌توانید احتمال بروز آلرژی فصلی را به حداقل برسانید. برای این منظور باید:

1. از ساعات 10 صبح تا 4 بعدازظهر وارد محیط بیرون نشوید.

2. بعد از هر بار بیرون آمدن از خانه، دوش بگیرید تا گرده‌ها را از روی موها و بدن خود پاک کنید.

3. به جای باز کردن در و پنجره منزل و اتومبیل از سیستم‌های تهویه هوا استفاده کنید.

4. از دستگاه بخور سرد و دستگاه تصفیه هوا با فیلتر HEPA استفاده کنید.

5. زمان ورزش را به عصر منتقل کنید.

6. عصاره اکالیپتوس، رزماری، مورد و درخت چای را با یکدیگر مخلوط کرده و بخور آن را استنشاق کنید.

7. از لبنیات پروبیوتیک و عسل تولیدشده در نزدیکی محل زندگی خود استفاده کنید.

8. کراتین را در رژیم غذایی خود بگنجانید. این ماده خاصیت ضد آلرژی دارد و به‌طور طبیعی در پوست سیب، پیاز، انگور قرمز، مرکبات، کلم بروکلی و سبزیجات یافت می‌شود.

9. روزانه 3 بار از دمکرده گیاه گزنه بنوشید.

10. موهای حیوان خانگی خود را بعد از برگشت به خانه با برس ریز از گرده تمیز کنید.

11. قبل از ورود به خانه کفش‌هایتان را دربیاورید و آنها را بیرون قرار دهید.

12. لباس‌هایتان را پس از شستشو در خشک‌کن بیندازید و بیرون از منزل آویزان نکنید.

13. محل زندگی خود را به‌طور مرتب جارو بکشید و از گرد و خاک تمیز کنید.

14. از مصرف دخانیات بپرهیزید و در آلودگی هوا از منزل خارج نشوید.

15. ملحفه‌ها را به‌طور مرتب تعویض کنید و آنها را با آب گرم شستشو دهید.

16. مصرف مایعات را افزایش دهید.

17. هنگام راه رفتن روی چمن و برگ‌ درختان از ماسک ضدآلرژی با فیلتر HEPA استفاده کنید.

18. بینی خود را با سرم نمکی شستشو دهید.

19. از 1 ماه قبل از شروع فصل حساسیت، طب سوزنی را آغاز کنید و تا 3 ماه ادامه دهید.

20. برای ورزش به ارتفاعات بروید و کوهنوردی کنید زیرا در این مناطق گیاهان کمتری رشد می‌کنند و احتمال حساسیت کاهش پیدا می‌کند.

اگر دوری از عوامل حساسیت‌زا برای جلوگیری از علائم حساسیت کافی نبود، می‌توانید از آنتی‌هیستامین‌های بدون نیاز به نسخه پزشک استفاده کنید. هر زمان که بدن فرد دچار حساسیت در تماس با عوامل حساسیت‌زا قرار می‌گیرد، هیستامین ‌ترشح می‌کند. این ماده با چسبیدن به سلول‌های بدن باعث ایجاد علائم حساسیت می‌شود. داروهای آنتی‌هیستامین با سرکوب عملکرد هیستامین در بدن از علائم حساسیت مثل خارش بینی و گلو و آبریزش بینی جلوگیری می‌کنند. برای رفع خارش چشم نیز می‌توانید از قطره‌های بدون نیاز به نسخه پزشک کمک بگیرید.

‌آنتی‌هیستامین‌های دکونژستانت (خوراکی یا اسپرس بینی) هم به رفع گرفتگی بینی بر اثر حساسیت کمک می‌کنند. این داروها عروق داخل بینی را تنگ می‌کنند و تورم را کاهش می‌دهند. البته از آنجایی که دکونژستانت ممکن است باعث بالا رفتن فشار خون شود، افراد مبتلا به بیماری‌های قلبی یا فشار خون بالا باید قبل از مصرف آنها با پزشک مشورت داشته باشند. مبتلایان به دیابت، بیماری‌های تیرویید و بزرگی پروستات نیز باید این داروها را با نظر پزشک مصرف کنند.

 

دکونژستانت‌های خوراکی بدون نیاز به نسخه را می‌توان تا 1 هفته استفاده کرد، اما اسپری دکونژستانت نباید بیشتر از 3 روز مصرف شود زیرا مصرف طولانی‌مدت آن می‌تواند باعث افزایش گرفتگی بینی شود. اسپری کرومولین از دیگر داروهایی است که به کاهش علائم حساسیت و ترشح هیستامین در ناحیه بینی کمک می‌کند. البته این دارو باید روزی 3 تا 4 بار مصرف شود. قبل از مصرف هر دارویی، برگه اطلاعات آن را بخوانید تا از عوارض جانبی دارو آگاه شوید.

اگر با راهکارهای خانگی و مصرف داروهای بدون نیاز به نسخه موفق به کاهش علائم آلرژی نشدید باید به متخصص آلرژی مراجعه کنید و تست آلرژی بدهید. برای این منظور می‌توان از تست پوستی یا آزمایش خون استفاده کرد. البته تست پوستی در تشخیص عوامل حساسیت‌زای قابل‌تنفس دقت بالاتری دارد. در این آزمایش، پزشک مقدار ناچیزی از عوامل حساسیت‌زا را به نوبت زیر سطح پوست وارد می‌کند تا عکس‌العمل بدن را ببیند. اگر به هر یک از این مواد حساسیت داشته باشید، پوست آن ناحیه طی چند دقیقه دچار قرمزی و تورم می‌شود. آزمایش خون نیز آنتی‌بادی‌های گرده گیاهان را در بدن تشخیص می‌دهد. این آزمایش بیشتر برای کسانی مناسب است که تحمل تست پوستی را ندارند.