پرداخت 40 درصد هزینه های سلامت از جیب مردم در دولت گذشته/تحولات اساسی نظام سلامت در دولت یازدهم

به گزارش شفاآنلاین،دکتر محمدرضا واعظ مهدوی، ضمن مقایسه ای بین وضعیت بهداشت و درمان کشور دولت یازدهم و دولت قبلی گفت: امروزه حوزه سلامت، دستخوش تغییرات جدی در جهان شده است.

وی در تشریح گفت: افزایش امید به زندگی، تغییر الگوی هرم جمعیتی به سمت سالمند شدن، تغییر الگوی بیماری ها و مهار بیماری های عفونی و جایگزین شدن بیماری های مزمن و همچنین پیدایش بیماری های جدید و نوپدید و بازپدید شدن بعضی از بیماری ها که تصور می شد، در گذشته کاملا مهار شده اند، چالش های مهم امروز حوزه سلامت در دنیا را تشکیل می دهند.

واعظ مهدوی افزود: علاوه براینها رشد تکنولوژی پزشکی و پیدایش داروهای جدید، تجهیزات جدید و روش های جدید که اکثرا پرهزینه هستند، منجر شده تا در اغلب کشورهای جهان هزینه ها از منابع پیشی بگیرد. به همین دلیل کشورها و نظام های سلامت در معرض انتخاب های جدیدی قرار گرفتند که باید روش هایی را برای کنترل هزینه ها و تعادل بخشیدن منابع و مصارف اتخاذ کنند.

وی ادامه داد: اگر کشورها از انتخاب این روش ها غفلت بکنند و خود را دستخوش روزمرگی قرار بدهند، با مشکلات جدی مواجه خواهند شد و عملا شرایطی رخ خواهد داد که هزینه های سلامت کفاف منابع را نمی دهد. در نتیجه منابع به سمت افرادی سوق پیدا می کند که قدرتمندتر و توانمندتر هستند و گروه های دور از مرکزشهر، فقیران، حاشیه نشینان و مردم مناطق محروم از دریافت خدمات سلامت محروم می شوند و در چنین شرایطی بی عدالتی در سلامت رخ می دهد.

دکتر واعظ مهدوی گفت: برهمین اساس، امروزه عدالت در سلامت مهم ترین چالش نظام های سلامت است و باید روش هایی را اتخاذ کرد که بتواند، خدمات سلامت به همگان اختصاص پیدا کند تا چتر این خدمات همگان را دربر گیرد. به همین دلیل universal coverageیا پوشش همگانی، عنصر مهم عدالت در سلامت و راهبرد مهم غلبه بر چالش عدم کفایت منابع بر هزینه ها و مصرف تلقی می شود.

در دولت های قبل 40 درصد صورتحساب ها از جیب مردم بود
وی گفت: در سال های 90 و 91 بیماران زیادی مشاهده می کردیم که برای بستری شدن در بیمارستان باید 5 یا 6 میلیون تومان و گاهی 10 میلیون تومان پیش پرداخت می دادند. هزینه های بستری افزایش یافته بود و تقریبا اغلب موارد بستری مبالغ زیاد میلیونی هزینه می کردند. بدیهی است بسیاری از بیماران که از اقشار حقوق بگیر، کارگران، کارمندان و گروه های کم درآمد شهری و روستایی بودند، قادر به تامین هزینه ها نبودند. بیمه ها که طبق قانون متعهد هستند، 90 درصد هزینه های بستری را پوشش بدهند، به دلیل عدم کفایت منابع هزینه های ناچیزی را پوشش می دادند و درصد قابل توجه ای از صورتحساب بیمارستان ها توسط مردم و از جیب آنها پرداخت می شد.

رئیس انجمن علمی اقتصاد سلامت تصریح کرد: متاسفانه در دولت گذشته به دلیل سوء سیاستگذاری، با افزایش دادن حامل های انرژی که تحت عنوان هدفمندی یارانه ها انجام شد، هزینه واحدهای بیمارستانی و همچنین کارخانجات داروسازی و علاوه برآن شرکت های تولیدکننده تجهیزات پزشکی به شدت افزایش پیدا کرد. افزایش هزینه نیروی انسانی هم در مجموعه های بیمارستانی و هم در مجموعه های تولید خدمات، مضاعف شد. یعنی هزینه های مضاعفی را برسیستم بهداشت درمانی تحمیل کرد. به نحوی که هزینه خدمات بیمارستانی 30 تا 40 درصد افزایش پیدا کرد. بدون اینکه در قانون هدفمند کردن قیمت حامل های انرژی، پیش بینی برای جبران این هزینه ها صورت گرفته باشد.
وی افزود: از سال 1390 افزایش قیمت ارز ضربه بسیار شدیدی را بر پیکر بهداشت و درمان وارد کرد و عملا قیمت داروها و تجهیزات پزشکی و بسیاری از نیازهای بخش بهداشت و درمان سه برابر افزایش پیدا کرد.
دکتر واعظ مهدوی خاطرنشان کرد: این بحران مالی و اقتصادی باعث شد، تا هزینه بیمارستان ها و واحدهای درمانی به شدت افزایش پیدا کند و بیمه ها قادر به پوشش این هزینه ها نشوند. در نتیجه شرایطی پیش آمد که در دولت قبل بیمارستان ها تمام هزینه های افزایش یافته را از مردم اخذ می کردند. این شرایط باعث افزایش پرداخت از جیب مردم شد.

داروهایی که در بازار وجود داشت، اغلب مکمل و ویتامین بود!

دکتر واعظ مهدوی همچنین به بیان فضای دارویی کشور در آن برهه از زمان پرداخت و گفت: حاکم شدن فضای رانتی و تمایل به واردات و رشد شرکت های واردکننده دارویی، شرایطی را ایجاد کرده بود که بیش از دوهزار میلیارد تومان از داروهایی که مشابه تولید داخل داشت، هرسال وارد می شدند و چون منابع موردنیاز برای واردات دارو بسیار بیشتر از منابع برای تولید دارو است، منابع موجود کفایت نیازها در امر دارو و تجهیزات پزشکی را نمی کرد و درنتیجه شرایطی رخ داده بود که با کمبودهای شدید دارویی هم مواجه بودند.
وی افزود: با توجه به اینکه حوزه دارو بعضا دارای کنترل های نسبتا منضبطی در کشور است، بسیاری از واردکنندگان دارو به واردات مکمل های دارویی روی آورده بودند و منابع خود را برای واردات ویتامین ها و مکمل های دارویی و غذایی اختصاص داده بودند. انبار اکثر شرکت های هواپیمایی و گمرکات پراز داروهای مکمل بود. درحالیکه داروهای ضروری در جامعه نایاب و کمیاب بود.
دکتر واعظ مهدوی ادامه داد: شبکه بهداشتی که جزو دستاوردهای مهم کشور در سال های بعداز پیروزی انقلاب اسلامی بود، به دلیل عدم رسیدگی و عدم تخصیص منابع، به صورت مخروبه ای درآمده بود. مراکز بهداشتی هزینه تعمیرات نداشتند و بسیاری از این مراکز دچار تخریب و آسیب های ساختمانی شده بودند. اختلافات وزیر وقت بهداشت و درمان با رییس جمهور وقت، منجر به این شده بود که برخلاف منافع مردم، بودجه بهداشت و درمان به شدت کاهش پیدا کرده و صدمات عمدی و غیرعمدی متعددی براین بخش حاکم شد.

حفاظت مالی اولویت نخست دولت یازدهم در حوزه سلامت بود
دکتر واعظ مهدوی با بیان اینکه درچنین شرایطی دولت یازدهم با بحران ها و مشکلات جدی در عرصه سلامت و بهداشت و درمان مواجه شد، گفت: دولت یازدهم، حفاظت مالی از مردم در برابر هزینه های بهداشت و درمان را اولویت نخست خود قرار داد. رویکرد تامین عدالت و حمایت از گروه های فقیر و اقشار آسیب پذیر و افراد دارای درآمد ثابت و حقوق بگیران که توان پرداخت هزینه های افزایش یافته بخش بهداشت و درمان را نداشتند، محور سیاست های دولت قرار گرفت و طرح تحول سلامت به عنوان اولویت نخست اجرایی و یکی از سه اولویت اصلی دولت درنظر گرفته شد. (درکنار پیگیری خروج از انزوای سیاست خارجی و برجام، کنترل تورم و بازسازی اقتصادی کشور)
وی ادامه داد: دولت اعتبارات ویژه ای برای تحقق طرح تحول سلامت اختصاص داد و در همان گام های نخست، بیمارستان ها مکلف شدند، کلیه داروها و تجهیزات موردنیاز بیماران را خود تهیه کرده و از تحویل نسخه و گسیل بیماران به ناصرخسرو و شرکت های مجاز و غیرمجاز تامین تجهیزات خودداری کنند.
وی گفت: در وهله بعد کلیه بیمه ها مکلف شدند، تعهدات قانونی خود را در حد 90 درصد صورتحساب ها به اجرا بگذارند و به این ترتیب بیماران بدون اینکه ناگزیر باشند، بخشی از تجهیزات و ملزومات موردنیاز خود را از واحدهای تجاری در سطح شهر تهیه کنند، تمام نیازهای دارویی و تجهیزاتی آنها در بیمارستان برآورده شد و سهم پرداختی آنها نیز به 10 درصد صورتحساب ها کاهش پیدا کرد.

سیاست های تکمیلی استقرار طرح تحول سلامت را تضمین می کند

700 میلیارد تومان به بازسازی بیمارستان ها اختصاص پیدا کرد
رئیس انجمن علمی اقتصاد سلامت اشاره ای به فضای فرسوده بیمارستان ها و مراکز درمانی کرد و گفت: علاوه براین با توجه به استهلاک و تخریبی که در بخش ساختمانی بیمارستان ها رخ داده بود، نزدیک به 700 میلیارد تومان به بازسازی بیمارستان ها اختصاص پیدا کرد و این بازسازی به صورت مرحله ای برنامه ریزی شد تا اولویت های ساختمانی در این بازسازی مورد توجه قرار گیرد. همزمان با این اقدامات پوشش بیمه ای برای 10 میلیون نفر از جمعیت کشور که فاقد بیمه بودند، فراهم شد و بیمه ایرانیان دفاتر بیمه تامین و در اختیار آنها قرار داد.
دکتر واعظ مهدوی افزود: مجموعه اقدامات فوق منجر به این شد که پوشش هزینه های بهداشت و درمان بسیار گسترده و کارآمد بشود و شرایط نابسامان و نامساعد قبلی به شرایط باثبات و پایدار و با جهت گیری هزینه های بهداشتی و درمانی مردم تغییر پیدا کند.
وی خاطرنشان کرد: امروزه درکمتر استان و شهرستانی، شکایتی از وضعیت هزینه های بهداشت و درمان وجود دارد. مردم در مراجعه به واحدهای بهداشتی و درمانی از آرامشی در زمینه هزینه ها برخوردار هستند و دغدغه مردم، خود بیماری و کیفیت خدمات بهداشت و درمانی و نحوه بازیافت سلامت بیمارانشان است. درحقیقت دولت با اجرای طرح تحول سلامت قادر گردیده تا هزینه های سنگین کمرشکن بیماران را به شدت کاهش دهد و پوشش عمومی خدمات بهداشتی درمانی را تامین و فراهم کند. در اغلب نظرسنجی هایی که در سطح کشور انجام شده، بخش بهداشت و درمان بعداز بخش سیاست خارجی دارای بیشترین رضایتمندی از طرف مردم بوده است.