جراحی قطع اندام چیست؟

قطع اندام نوعی عمل جراحی است که انجام آن نه برای بیمار خوشایند است و نه برای پزشک معالج ولی وقتی جان بیمار در خطر باشد یا وقتی بیمار بدون اندام بتواند راحت‌تر زندگی کند انجام آن به نفع بیمار خواهد بود. پس دقت می‌کنید که تنها علت انجام قطع عضو حفظ جان بیمار نیست. گاهی اوقات بیمار بدنبال آسیب‌های وارده دچار صدمات شدیدی در اندام می‌شود که بارها برای حفظ آن اندام تحت عمل جراحی قرار می‌گیرد و در نهایت گرچه اندام حفظ می‌شود، کارآیی آن در حدی افت می‌کند که عملا مزاحم زندگی است تا کمکی برای آن.
در سال‌های اخیر پیشرفت‌های بسیاری در زمینه ساخت اندام‌های مصنوعی به‌وجود آمده و به‌خصوص پاهای مصنوعی اگر خوب ساخته شوند، می‌توانند بهخوبی از عهده جابه‌جا کردن فرد برآمده و یک راه رفتن طبیعی را به او هدیه بدهند.
تصمیم به قطع عضو هم برای پزشک سخت است و هم برای بیمار مشکل. اکثر بیماران بعد از قطع اندام دچار افسردگی می‌شوند. ولی آیا قطع اندام پایان یک زندگی فعال است؟
اسکار پیستوریوس Oscar Pistorius یک دونده اهل آفریقای جنوبی است که هر دو پای خود را از زیر زانو از دست داده است. او سریع‌ترین مرد بدون پای جهان است. پیستوریوس سریع‌ترین مرد جهان در دو 100 متر و 200 متر و 400 متر است. به او Blade runner هم می‌گویند چون با دو تیغه از جنس فیبر کربن می‌دود.
تام وایتکر Tom Whittaker اولین فرد با نقص عضو بود که توانست قله اورست را فتح کند. امثال این دو فرد بسیارند. زندگی این انسان‌ها نشان می‌دهد، در صورتی که خود فرد بخواهد می‌تواند بدون اندام زندگی قابل قبولی داشته باشد و حتی از بسیاری آدم‌های به ظاهر کامل بهتر باشد. آیا شما مسابقات پاراالمپیک را که در آنها افراد به ظاهر معلول برای خود و کشورشان افتخار و سربلندی می‌آفرینند، دیده‌اید؟
قطع عضو بیشتر در مردان انجام می‌شود و بیشتر در اندام تحتانی است.
مهم‌ترین علل انجام آمپوتاسیون یا قطع اندام بیمار عبارتند از:
آترواسکلروز: آترواسکلروز یا سخت شدن عروق یا تصلب شرایین از شایع‌ترین علل انجام عمل جراحی قطع عضو است. آترواسکلروز بیشتر در سنین بالا ایجاد شده و موجب کاهش خون‌رسانی به قسمتی از اندام می‌شود. جریان خون اندام ممکن است به حدی کم شود که موجب مرگ بافت‌ها و به دنبال آن سیاه شدن قسمتی از اندام شود. باقی ماندن این اندام مرده خطرناک است چون میکروب‌ها در درون آن رشد کرده و سپس از آن طریق به جریان خون بیمار راه پیدا کرده و می‌توانند موجب مرگ بیمار شوند. یکی از شایع‌ترین علل اختلال عروقی اندام دیابت یا مرض قند است
آسیب شدید اندام: گاهی اوقات قسمتی از اندام در حین حادثه قطع شده است. گاهی اوقات قسمتی از اندام در حادثه له شده یا به شدت آسیب دیده است. اگر پزشک معالج ببیند ترمیم بافت‌های آسیب‌دیده عملا امکانپذیر نیست یا پیوند مجدد اندام قطع شده یا حفظ باقیمانده اندام آسیب‌دیده منتج به اندامی بی‌استفاده می‌شود چاره‌ای جز قطع قسمت باقیمانده و آسیب‌دیده اندام ندارد.
به‌طور مثال، ممکن است پزشک معالج بتواند اندام قطع شده را پیوند بزند ولی ترمیم عصب قطع شده اندام نتیجه خوبی بدنبال نداشته باشد و اندام عملا بدون حس و حرکت باشد. این اندام زنده ولی بی‌فایده است و بیشتر از اینکه مفید به حال فرد باشد یک سربار است. در این موارد پزشک معالج تلاشی در جهت پیوند اندام نمی‌کند. یا ممکن است برای حفظ اندام به‌شدت صدمه‌دیده نیاز به چند باز عمل جراحی باشد که بیمار نتواند به خاطر سن بالا یا وجود بیماری‌های زمینه‌ای آن اعمال جراحی را تحمل کند. در این موارد پزشک ترجیح می‌دهد اندام را قطع کند.سپید

مهرداد منصوری
ارتوپد