» عمومی
روز گذشته حمزه شکیب به نمایندگی از کمیته تخصصی تشکیل‌شده توسط شورای شهر، گزارش ابعاد فنی، مدیریتی و حقوقی حادثه پلاسکو را در صحن شورای شهر تهران قرائت کرد.
شفا آنلاین:حمزه شکیب در ابتدا به تشکیل 6 کارگروه تخصصی ازجمله مهندسی سازه و تخصصی، تاسیسات برقی، مکانیکی و حریق، کارگروه مبحث بیست و دوم، کارگروه مدیریت بحران، کارگروه حقوقی و کارگروه ارزیابی آسیب‌پذیری و ارائه راهکارهای بهسازی اشاره کرد و گفت: «هدف دنبال شده توسط تیم 60 نفره تخصصی که در مدت 2 ماه و به‌صورت شبانه‌روزی انجام شد، آسیب‌شناسی از جنبه‌های فنی، مدیریتی و حقوقی بوده است و به‌هیچ‌عنوان به دنبال شناسایی مقصر نبودیم بلکه ارائه راهکارهای مناسب را دنبال می‌کردیم.
به گزارش شفا آنلاین:به نقل از سپید درنهایت گزارش اصلی به همراه جزئیات در حدود 380 صفحه در اختیار اعضاء قرار خواهد گرفت.»
این عضو کمیته هماهنگی و ویرایش متن نهایی گزارش حادثه ساختمان پلاسکو، تاکید کرد که بررسی ابعاد فنی، مدیریت و حقوقی ساختمان پلاسکو در 8 بخش شامل ارزیابی سازه و معماری ساختمان، ارزیابی تاسیسات برقی، ارزیابی تاسیسات مکانیکی، بررسی ضوابط حقوقی، ارزیابی نگهداری ساختمان پلاسکو بر اساس مبحث 22 مقررات ملی ساختمان، ارزیابی نحوه گسترش حریق ساختمان پلاسکو، ارزیابی مدیریت بحران و ارائه برنامه و راهکار انجام‌شده است.
شکیب در تشریح ارزیابی انجام‌شده در بخش سازه‌ای ساختمان پلاسکو گفت: «هدف از این بخش مطالعه و ارزیابی رفتار سازه‌ای ساختمان پلاسکو قبل از فروریزش و سپس بررسی محتمل‌ترین سناریوی فروریزش پیش‌رونده و همچنین بررسی ضعف‌های سیستم سازه‌ای در وقوع این حادثه است. با توجه به عدم وجود نقشه‌های ساخت و سازه‌ای و معماری از ساختمان پلاسکو، عدم اطلاع از مقاومت مصالح ساختمان و عدم اطلاع دقیق از درجه حرارت قسمت‌های مختلف ساختمان در طول حادثه و نامشخص بودن مکان و شدت خرابی‌های کوچک و بزرگ داخل ساختمان، باعث شد که مطالعات جامعی برای آگاهی از شرایط ساختمان قبل از فروریزش انجام شود.»
محتمل‌ترین سناریو
شکیب ادامه داد: «با توجه به تحلیل‌های انجام‌شده بر مدل سه‌بعدی سازه ساختمان پلاسکو که صحت آن در مقایسه با فیلم‌ها و عکس‌های حین فروریزش تائید شده است، محتمل‌ترین سناریوی فروریزش ساختمان پلاسکو شامل سه مرحله فروریزش جزئی، فروریزش پیش‌رونده محدود و فروریزش پیش‌رونده کلی ساختمان است.»
شکیب در تشریح هر یک از این سه مرحله تاکید کرد که فروریزش کلی ساختمان با تخریب یک تیر اصلی و بخشی از سقف طبقه یازدهم در چشمه جنوب شرقی شروع‌شده است. با تخریب این قسمت از سطح و افتادن آن با ضریب ضربه دینامیکی بر روی سقف طبقه دهم، اتصالات دو تیر اصلی این سقف که براثر حرارت دچار افت مقاومت شده بودند، در اطراف چشمه جنوب شرقی دچار شکست شده و درنتیجه دو تیر مرتبط با آنها و نهایتا سقف‌های متکی بر آنها تخریب می‌شود.
به گفته او، پس از گسیختگی 4 سقف ساختمان، تغییر شکل‌های بزرگی در اثر کمانش ستون‌هایی که تکیه‌گاه جانبی خود را ازدست‌داده بودند، ایجاد می‌گردد و درنتیجه سقف‌های طبقات بالای یازدهم هم در چشمه‌های اطراف این ستون‌ها تحت تاثیر قرارگرفته و شروع به فروریزش می‌کنند. با تخریب قسمت‌های شرقی، جنوبی و مرکزی ساختمان، در پلان و ارتفاع، ستون‌ها و سقف‌های اطراف ضلع غربی و ضلع شمالی هم به سمت داخل ساختمان کشیده شده و به دلیل این نیروهای زیاد به وجود آمده در اثر تغییر شکل‌های بزرگ، این قسمت‌ها هم ایستایی خود را ازدست‌داده و سرانجام کل ساختمان تخریب می‌شوند.
شکیب ادامه داد: «در راستای درس‌آموزی و به‌منظور پیشگیری و کاهش چنین حوادثی در آینده، کمبودهایی در طراحی و مقاوم‌سازی ساختمان‌های موجود شهر تهران در برابر آتش‌سوزی و فروریزش همانند، نیاز به تدوین و ابلاغ دستورالعمل مقاوم‌سازی ساختمان‌های موجود در برابر آتش‌سوزی و فروریزش، تعیین و پیشنهاد ساختمان‌های مهمی که نیاز به تحویل و ارزیابی در برابر خرابی پیش‌رونده و آتش‌سوزی دارند، همچنین نیاز به تدوین و ابلاغ دستورالعمل‌های کاربردی به سازمان آتش‌نشانی و دیگر سازمان‌های مرتبط به‌منظور احصای شاخص‌های عملیاتی استانداردشده، برای تشخیص زمان بهینه جهت صدور فرمان تخلیه اضطراری قبل از ریزش ساختمان‌ها، ارائه‌شده است.»
او در تشریح ارزیابی تاسیسات برقی ساختمان پلاسکو گفت: «در بررسی تاسیسات برقی این ساختمان در پیش از حادثه و بررسی نقاط ضعف این سیستم در وقوع و گسترش احتمالی حریق، مواردی همچون تاسیسات برقی ساختمان، جمع‌بندی کاستی‌های ساختمان از منظر تاسیسات برقی موردتوجه کارگروه تخصصی قرار گرفت.»
او درباره کاستی‌های ساختمان پلاسکو از منظر تاسیسات برقی ادامه داد: «ساختمان پلاسکو درباره موارد اساسی مانند سیم‌کشی خارج از ضوابط افزایش مصرف‌کننده‌ها بدون در نظر گرفتن کلید و هادی متناسب، سیستم اعلام حریق، برق اضطراری مناسب و چراغ‌های خروجی ایمن دچار مشکل بوده است. همچنین افزایش ظرفیت ترانس‌ها مستلزم بازنگری کابل‌های اصلی بالارونده بوده است.» به گفته او، بخشی از مقررات در زمان اجرای ساختمان پلاسکو و در گذشته الزامی نبوده و بعدها ضرورت اجرای آن بروز کرده و در این زمینه ساختمان پلاسکو نیاز به بازنگری و انجام اصلاحات داشته است. همچنین استفاده احتمالی از لوازم و تجهیزات غیراستاندارد هم در تاسیسات برقی سبب حادتر شدن شرایط شده است.
عضو شورای شهر تهران تاکید کرد که در میان عوامل ذکرشده در زمینه تاسیسات برقی ساختمان پلاسکو مهم‌ترین موارد تاثیرگذار شامل سیم‌کشی‌های غیراستاندارد و خارج از ضوابط، عدم بازرسی و کنترل ساختمان، الزامات مبحث 22 مقررات ساختمان و فقدان سیستم اعلام حریق است.
شکیب در تشریح ارزیابی تاسیسات مکانیکی این ساختمان هم گفت: «در بررسی این تاسیسات در پیش از حادثه و بررسی نقاط ضعف این سیستم در وقوع و گسترش احتمالی حادثه حریق، مواردی احصاء شده است.»
وجود 14 هزار لیتر گازوئیل در مخازن
او ادامه داد: «بر اساس بررسی‌های انجام‌شده، ساختمان پلاسکو دارای یک موتورخانه مرکزی بوده که سوخت ورودی آن از نوع سوخت مایع و گازوئیل بوده و برای تغذیه دیگ‌های بخار و دیزل ژنراتور ساختمان در طبقه زیرزمین ذخیره می‌شده است. ساختمان در قبل از زمان حادثه، دارای دو مخزن ذخیره مکعبی و استوانه‌ای بوده که در زمان حادثه موجودی گازوئیل مخازن حدود 14 هزار لیتر بوده است. برق ورودی هم تامین‌کننده انرژی موردنیاز برای توربوماشین‌ها و تجهیزات کمکی دیگ بخار و فن مشعل این دیگ بوده است.»
به گفته شکیب، ساختمان دارای دو دیگ بخار فایرتیوب بوده که انرژی گرمایشی را برای گرمایش و آب گرم بهداشتی تامین می‌کرده است. سیستم انرژی سرمایشی در ابتدای ساخت ساختمان بر اساس تفکر سیستم‌های تمام هوا در سرمایش طراحی‌شده و پکیج‌هایی یکپارچه در پاگرد راهروها نصب‌شده است اما در سال‌های بعد و در تابستان ساکنان عمدتا از کولرهای گازی به‌عنوان تجهیزات اصلی استفاده کرده‌اند؛ بنابراین ساختمان در قبل از حادثه مجهز به سیستم تولید سرمایش عمومی نبوده است.
او تاکید کرد که برابر الزامات مبحث 22 مقررات ملی ساختمان، بازرسی سالانه از تاسیسات مکانیکی و برقی ساختمان توسط بازرس حقوقی ذیصلاح الزامی است و عدم انجام بازرسی‌های موردنظر و تغییرات گسترده در تاسیسات مکانیکی و برقی ساختمان باعث تشدید خطرپذیری ساختمان در برابر حادثه حریق شده است.
شکیب در تشریح ارزیابی چگونگی مراقبت و نگهداری این ساختمان بر اساس مبحث 22 مقررات ملی ساختمان هم گفت: «با توجه به اینکه ریشه اصلی ریزش ساختمان پلاسکو عدم مراقبت و نگهداری اصولی از این ساختمان در طول دوره 54 ساله بهره‌برداری بوده است، لذا علل عدم اجرای سازوکار مقررات مبحث 22 ساختمان با عنوان مراقبت نگهداری ساختمان‌ها در ساختمان پلاسکو و سایر ساختمان‌های کشور موردبررسی قرارگرفته است. رعایت مقررات این مبحث در نگهداری اجزا و قطعات معماری، سازه، تاسیسات برقی و تاسیسات مکانیکی و گازرسانی و سیستم محافظت از حریق برای کلیه ساختمان‌های مشمول مجموعه مباحث مقررات ملی ساختمان اعم از ساختمان‌های موجود و ساختمان‌هایی که در آینده احداث خواهند شد، الزامی است.»
شکیب تاکید کرد که بر اساس مقررات این مبحث مسئولیت مراقبت و نگهداری ساختمان بر عهده مالک، مسئول نگهداری ساختمان و بازرس ساختمان است. متاسفانه علی‌رغم ابلاغ مبحث 22 در سال 1392 تاکنون سازوکار عملیاتی شدن الزامات این مبحث جهت مراقبت و نگهداری از ساختمان‌ها در قالب مبحث 22 به دلایلی مانند تغییرات مدیریتی در ساختار وزارت راه و شهرسازی انجام‌نشده است و لذا ابهاماتی در روند تعیین مسئولیت‌ها در حوادث ناشی از عدم تعمیر و نگهداری صحیح ساختمان‌هایی مانند پلاسکو وجود دارد. بر اساس بررسی‌های انجام‌شده هرچند روند اجرایی تعریف‌شده‌ای در مبحث 22 مقررات ملی ساختمان خالی از اشکال نیست، اما ایجاد سازوکار اجرایی برای عملیاتی شدن الزامات این مبحث می‌توانست از فاجعه ساختمان پلاسکو جلوگیری کند.
چرایی گسترش سریع حریق در پلاسکو
او در بخش دیگری از گزارش کمیته فنی و حقوقی شورای اسلامی شهر تهران درباره حادثه ساختمان پلاسکو در بخش ارزیابی نحوه گسترش حریق در این ساختمان گفت: «نحوه گسترش حریق و دود در حادثه آتش‌سوزی ساختمان پلاسکو باهدف بررسی علل گسترش حادثه انجام شد. نتایج این مطالعات نشان می‌دهد که آتش‌سوزی ساختمان پلاسکو به‌واسطه وضعیت نادرست ناشی از بهره‌برداری و عدم رعایت روابط مبحث سوم مقررات ملی ساختمان پس از شروع، به‌سرعت توسعه‌یافته است. در زمان رسیدن نیروهای آتش‌نشانی به محل حادثه 4 واحد صنفی در ضلع شمال غربی طبقه دهم ساختمان کاملا درگیر حریق بوده‌اند که به علت عدم وجود فضای باز در ضلع شمال غربی ساختمان، ناپیوسته بودن راه‌پله ساختمان، عدم وجود سیستم حفاظت سازه فلزی در برابر حریق و دپوی محصولات قابل اشتعال و کپسول‌های گاز و مشتقات نفتی، گسترش آتش به کلیه طبقات در طول زمان و ساعت ایستایی ساختمان رخ‌داده است.»
نظرشما
آخرین اخبار