» عمومی
در فصل بهار كیفیت مواد غذایی دچار دگرگونی می‌شود، بدین معنا كه بعضی از مواد غذایی كه در فصل زمستان با وفور آنها مواجه هستیم بتدریج كمیاب شده و دسترسی به آنها دشوار خواهد بود
شفا آنلاین>تغذیه>در فصل زیبا و شگفت‌انگیز بهار، تغییرات گسترده‌ای در شیوه زندگی ما انسان‌ها رخ می‌دهد، از جمله نحوه تغذیه و برنامه غذایی افراد نیز دستخوش دگرگونی‌های قابل توجهی می‌شود.به گزارش شفا آنلاین، در آغاز ماه دوم فصل بهار هستیم، فصلی كه دگرگونی شگرفی در طبیعت ایجاد می‌شود.
ممكن است این سوال در ذهن خوانندگان محترم مطرح شود كه تغذیه در فصل بهار چگونه می‌تواند دچار تغییر شود، زیرا افراد بطور معمول از الگوی غذایی پیروی می‌كنند كه آن را دوست دارند و به آن عادت كرده‌اند، بنابراین، فصل چگونه می‌تواند در برنامه غذایی تغییر حاصل كند؟
به عنوان مثال فردی كه یك عمر عادت به خوردن یك سری غذاهای خاص دارد و سال‌ها از این الگو پیروی كرده چگونه ممكن است با تغییر فصل، این الگوی چندین ساله را كنار گذارده و خود را به برنامه غذایی دیگری عادت دهد؟
البته این واقعیت را باید پذیرفت كه افراد معمولاً به دنبال الگوی غذایی می‌روند كه مورد علاقه آنها است و این علاقه هم به علت عادات غذایی خانواده در ابتدای زندگی، در آنها شكل گرفته است، ولی واقعیتی را كه این قبیل افراد در نظر نمی‌گیرند و به آن توجه نمی‌كنند آن است كه وفور برخی مواد غذایی در بازار و دسترسی اشخاص به پاره‌ای از مواد خوراكی كه دقیقاً مربوط به فصل است در شكل گرفتن الگوی غذایی جامعه، تأثیر بسزایی دارد.
پس از این مقدمه، لازم است در اینجا اشاره‌ای داشته باشیم بر تغییراتی كه در فصل بهار در وفور مواد غذایی مختلف ایجاد می‌شود.
در فصل بهار چه تغییراتی در تغذیه افراد رخ می‌دهد؟
در
فصل بهار كیفیت مواد غذایی دچار دگرگونی می‌شود، بدین معنا كه بعضی از
مواد غذایی كه در فصل زمستان با وفور آنها مواجه هستیم بتدریج كمیاب شده و
دسترسی به آنها دشوار خواهد بود. برعكس، برخی دیگر از مواد خوراكی بتدریج
وارد بازار می‌شوند و به فراوانی در دسترس قرار می‌گیرند.
موادی كه در فصل بهار كمتر در دسترس افراد قرار دارند
از بین میوه‌ها مركبات یعنی پرتقال، لیموشیرین، نارنگی، لیموترش، گریپ‌فروت و... در فصل بهار كم شده و دسترسی كمتری به آنها میسر است.
انار نیز از میوهایی است كه در فصل بهار نایاب خواهد شد. حال ببینیم آیا استفاده از میوه‌های كمیاب در غیر فصل از نظر تغذیه‌ای مناسب است یا خیر.
بهتر است در هر فصل، از میوه‌های موجود در آن فصل استفاده نماییم، زیرا میوه‌هایی كه كمیاب هستند معمولاً در انبار نگهداری می‌شوند.
موادی كه به هر طریقی نگهداری می‌شوند- بخصوص میوه‌ها و سبزی‌ها- از نظر تغذیه‌ای، مقدار زیادی از مواد مغذی خود را از دست می‌دهند به خصوص ویتامین‌ها و بیش از همه ویتامین C موجود در آنها كاهش قابل توجه می‌یابد.
نظر به اینكه ما از میوه‌ها و سبزی‌ها، عمدتاً به خاطر تأمین ویتامین‌های مورد نیاز بدن استفاده می‌كنیم، بنابراین میوه‌ها و سبزی‌های خارج از فصل به علت نگهداری طولانی، حاوی ارزش تغذیه‌ای بالایی نیستند.
علاوه بر آن، نگهداری میوه‌ها و سبزی‌ها موجب می‌شود كه كیفیت بافتی آنها نیز تغییر كند، به این ترتیب كه بافت میوه و سبزی شل شده و قوام طبیعی خود را از دست می‌دهد، ضمناً از نظر طعم، بو و رنگ نیز تغییرات گسترده‌ای در آنها به وجود می‌آید و دیگر مطلوب، خوشمزه و خوش‌عطر و بو نخواهند بود. ضمناً از نظر اقتصادی نیز مصرف مواد غذایی خارج از فصل، به صرفه نیست، زیرا این مواد خوراكی خیلی گران‌تر از سایر میوه‌ها و سبزی‌ها می‌باشند.
حال این سوال پیش می‌آید كه در فصل بهار با وفور كدامیك از مواد غذایی مواجه هستیم و این مواد چه نقشی در تغذیه ما دارند.
مواد خوراكی كه در فصل بهار بیشتر در دسترس همگان قرار دارند
از میوه‌ها: میوه‌هایی كه تولید آنها اختصاص به فصل بهار دارد عبارتند از: توت‌فرنگی، شاه‌توت، توت سفید، سیب گلاب، هندوانه، طالبی، گرمك، آلو، هلو، شلیل و زردآلو.
از بین این میوه‌ها، برخی از آنها منبع خوبی از نظر ویتامین C هستند مانند شاه‌توت و توت‌فرنگی. برخی دیگر منابع غنی كاروتنوییدها (پیش‌ساز ویتامین A) محسوب می‌شوند مانند طالبی، زردآلو، آلو، هلو و شلیل.
سیب گلاب به علت آنكه با پوست مصرف می‌شود منبع خوبی از فیبر غذایی و پكتین است كه در حفظ سلامت انسان و پیشگیری از یبوست نقش مهمی دارد.
هندوانه علاوه بر آنكه دارای مقدار زیادی آب است و می‌تواند به تأمین آب مورد نیاز بدن كمك كند، حاوی ماده‌ای به نام پلی‌فنل است كه جزء آنتی‌اكسیدان‌ها محسوب شده و در پیشگیری از بسیاری از بیماری‌های شایع قرن مؤثر و مفید است.
از سبزی‌ها: انواع سبزی خوردن مانند نعنا، ریحان، مرزه، جعفری، ترخون، شوید، پیازچه و سایر سبزی‌ها مانند سیر تازه، كنگر، ریواس و كرفس در فصل بهار به وفور در دسترس افراد قرار دارند. این سبزی‌ها به علت آنكه تازه هستند حاوی ارزش تغذیه‌ای بالایی می‌باشند و بخصوص از نظر ویتامین‌ها بسیار غنی هستند.
علاوه بر آن از نظر عطر، طعم، رنگ، بو و كیفیت بافتی نیز سبزی‌های تازه بسیار بهتر از سبزی‌های كهنه و نگهداری شده در انبار هستند.
كاروتنوییدها یا پیش‌سازهای ویتامین A كه در سبزی‌ها و بسیاری از میوه‌ها به مقدار قابل توجه وجود دارند در رشد كودكان و نوجوانان و همچنین در سلامت پوست و مخاط‌ها، قدرت بینایی و افزایش مقاومت در برابر بیماری‌ها بسیار مؤثر هستند.
ویتامین C كه سبزی‌ها از بهترین منابع آن محسوب می‌شوند و نیز در برخی میوه‌ها به میزان زیاد وجود دارد، در سلامت لثه‌ها، دندان‌ها و استخوان‌ها، بهبود زخم‌ها، سلامت پوست و افزایش قدرت ایمنی بدن تأثیر دارد، ولی مهم‌تر از همه مواد خاصی است كه در سبزی‌ها و میوه‌ها بخصوص با پوست به مقدار قابل توجه موجود است.
این مواد فیبر غذایی و آنتی‌اكسیدان‌ها نام دارند كه در كاهش چربی‌های نامطلوب خون، متعادل نگاه داشتن فشار خون، حفظ سلامت قلب و عروق و پیشگیری از بسیاری از بیماری‌ها از قبیل اختلالات قلبی- عروقی و سكته‌های قلبی و مغزی، برخی از انواع سرطان، به خصوص سرطان(Cancer) دستگاه گوارش، پرفشاری خون، دیابت(Diabetes) و بعضی بیماری‌های دیگر بسیار مفید و مؤثرند.
میوه‌های نوبرانه
توجه داشته باشیم كه از میوه‌های نوبرانه یعنی میوه‌هایی كه تازه به بازار عرضه می‌شوند و مدت زمان كوتاهی از تولید آنها گذشته استفاده نكنیم، زیرا این قبیل میوه‌ها (میوه‌های نوبرانه) اشكالاتی به شرح زیر در بردارند:
1- میوه‌های نوبرانه به علت آنكه هنوز به خوبی و بطور كامل نرسیده‌اند، از ارزش تغذیه‌ای كمتری نسبت به میوه‌های رسیده برخوردارند. به خصوص ویتامین‌های موجود در آنها كمتر از میوه‌های رسیده است.
2- از نظر طعم، رنگ و بو و كیفیت بافتی، چندان مناسب نیستند و در مقایسه با میوه‌های رسیده از این نظر در سطح پایین‌تری قرار دارند.
3- قیمت میوه‌های نوبرانه بطور معمول خیلی گران‌تر از میوه‌هایی است كه در فصل مربوطه به وفور در اختیار همگان قرار دارند.
بنابراین بهتر است میوه‌ها و سبزی‌ها را زمانی خریداری نماییم كه تازه و رسیده باشند و به مقداركافی در مراكز فروش سبزی و میوه وجود داشته باشند، زیرا چنین میوه‌ها و سبزی‌هایی از هر نظر مفیدتر و مناسب‌ترند.
میوه‌ها و سبزی‌های بهاری
استفاده از سبزی‌های تازه و شاداب فصل بهار، علاوه بر آنكه می‌تواند به سلامت و شادابی ما كمك كند، قادر است در تغذیه ما تنوع فراوان ایجاد نماید. ما می‌توانیم از سبزی‌های بهاری در تهیه غذاهای مختلف استفاده كنیم.
انواع خورش‌ها، پلوها، كوكوهای مختلف، دلمه، انواع آش و سوپ چنانچه با سبزی‌های تازه طبخ شوند علاوه بر مفید بودن، بسیار خوش‌عطر و بو و خوشمزه و لذیذ می‌باشند، بنابراین از فرصت طلایی بهار جهت مصرف انواع میوه‌ها و سبزی‌های خوشمزه و مفید به صورت خام یا در غذاهای مختلف بهره برده و به سلامت خود و خانواده كمك كنیم.
شیرینی‌ها
در آغاز فصل بهار، یعنی ایام نوروز، تمام خانواده‌های ایرانی، برای برگزاری جشن نوروزی، از انواع شیرینی‌ها از قبیل باقلوا، قطاب، نان برنجی، شیرینی‌های خامه‌ای و سایر انواع شیرینی به مقدار قابل توجه استفاده می‌نمایند، بنابراین هموطنان‌مان در آغاز فصل بهار با وفور چشمگیر شیرینی مواجه هستند، حتی برخی افراد در تعطیلات عید، شیرینی را جانشین بعضی وعده‌های غذایی اصلی می‌كنند و این وضعیت معمولاً در دو، سه هفته اول بهار ادامه دارد.
این وضعیت تغذیه‌ای- یعنی افراط در مصرف انواع شیرینی- اشكالاتی به شرح زیر در بر دارد:
1- موجب افزایش وزن و چاقی(Overweight) می‌شود كه اثرات آن ممكن است تا ماه‌های بعد گریبانگیر شخص باشد.
2- افزایش چربی‌های نامطلوب خون از پیامدهای افراط در مصرف شیرینی است.
3- افزایش فشار خون(blood pressure) از دیگر عوارض آن است.
4- اختلال در سلامت قلب و عروق و مشكلات قلبی- عروقی ارمغان مصرف شیرینی زیاد و مكرر می‌باشد.
5- افراط در مصرف انواع شیرینی در اوایل بهار و ایام نوروز می‌تواند موجب برقراری عادت غلط در فرد بشود.
بنابراین لازم است از افراط در مصرف شیرینی‌ها خودداری كنیم و میوه‌های تازه فصل را جانشین شیرینی بنماییم.
از بین میوه‌ها مركبات یعنی پرتقال، لیموشیرین، نارنگی، لیموترش، گریپ‌فروت و... در فصل بهار كم شده و دسترسی كمتری به آنها میسر است.
انار نیز از میوهایی است كه در فصل بهار نایاب خواهد شد. حال ببینیم آیا استفاده از میوه‌های كمیاب در غیر فصل از نظر تغذیه‌ای مناسب است یا خیر.
بهتر است در هر فصل، از میوه‌های موجود در آن فصل استفاده نماییم، زیرا میوه‌هایی كه كمیاب هستند معمولاً در انبار نگهداری می‌شوند.
موادی كه به هر طریقی نگهداری می‌شوند- بخصوص میوه‌ها و سبزی‌ها- از نظر تغذیه‌ای، مقدار زیادی از مواد مغذی خود را از دست می‌دهند به خصوص ویتامین‌ها و بیش از همه ویتامین C موجود در آنها كاهش قابل توجه می‌یابد.
نظر به اینكه ما از میوه‌ها و سبزی‌ها، عمدتاً به خاطر تأمین ویتامین‌های مورد نیاز بدن استفاده می‌كنیم، بنابراین میوه‌ها و سبزی‌های خارج از فصل به علت نگهداری طولانی، حاوی ارزش تغذیه‌ای بالایی نیستند.
علاوه بر آن، نگهداری میوه‌ها و سبزی‌ها موجب می‌شود كه كیفیت بافتی آنها نیز تغییر كند، به این ترتیب كه بافت میوه و سبزی شل شده و قوام طبیعی خود را از دست می‌دهد، ضمناً از نظر طعم، بو و رنگ نیز تغییرات گسترده‌ای در آنها به وجود می‌آید و دیگر مطلوب، خوشمزه و خوش‌عطر و بو نخواهند بود. ضمناً از نظر اقتصادی نیز مصرف مواد غذایی خارج از فصل، به صرفه نیست، زیرا این مواد خوراكی خیلی گران‌تر از سایر میوه‌ها و سبزی‌ها می‌باشند.
حال این سوال پیش می‌آید كه در فصل بهار با وفور كدامیك از مواد غذایی مواجه هستیم و این مواد چه نقشی در تغذیه ما دارند.
مواد خوراكی كه در فصل بهار بیشتر در دسترس همگان قرار دارند
از میوه‌ها: میوه‌هایی كه تولید آنها اختصاص به فصل بهار دارد عبارتند از: توت‌فرنگی، شاه‌توت، توت سفید، سیب گلاب، هندوانه، طالبی، گرمك، آلو، هلو، شلیل و زردآلو.
از بین این میوه‌ها، برخی از آنها منبع خوبی از نظر ویتامین C هستند مانند شاه‌توت و توت‌فرنگی. برخی دیگر منابع غنی كاروتنوییدها (پیش‌ساز ویتامین A) محسوب می‌شوند مانند طالبی، زردآلو، آلو، هلو و شلیل.
سیب گلاب به علت آنكه با پوست مصرف می‌شود منبع خوبی از فیبر غذایی و پكتین است كه در حفظ سلامت انسان و پیشگیری از یبوست نقش مهمی دارد.
هندوانه علاوه بر آنكه دارای مقدار زیادی آب است و می‌تواند به تأمین آب مورد نیاز بدن كمك كند، حاوی ماده‌ای به نام پلی‌فنل است كه جزء آنتی‌اكسیدان‌ها محسوب شده و در پیشگیری از بسیاری از بیماری‌های شایع قرن مؤثر و مفید است.
از سبزی‌ها: انواع سبزی خوردن مانند نعنا، ریحان، مرزه، جعفری، ترخون، شوید، پیازچه و سایر سبزی‌ها مانند سیر تازه، كنگر، ریواس و كرفس در فصل بهار به وفور در دسترس افراد قرار دارند. این سبزی‌ها به علت آنكه تازه هستند حاوی ارزش تغذیه‌ای بالایی می‌باشند و بخصوص از نظر ویتامین‌ها بسیار غنی هستند.
علاوه بر آن از نظر عطر، طعم، رنگ، بو و كیفیت بافتی نیز سبزی‌های تازه بسیار بهتر از سبزی‌های كهنه و نگهداری شده در انبار هستند.
كاروتنوییدها یا پیش‌سازهای ویتامین A كه در سبزی‌ها و بسیاری از میوه‌ها به مقدار قابل توجه وجود دارند در رشد كودكان و نوجوانان و همچنین در سلامت پوست و مخاط‌ها، قدرت بینایی و افزایش مقاومت در برابر بیماری‌ها بسیار مؤثر هستند.
ویتامین C كه سبزی‌ها از بهترین منابع آن محسوب می‌شوند و نیز در برخی میوه‌ها به میزان زیاد وجود دارد، در سلامت لثه‌ها، دندان‌ها و استخوان‌ها، بهبود زخم‌ها، سلامت پوست و افزایش قدرت ایمنی بدن تأثیر دارد، ولی مهم‌تر از همه مواد خاصی است كه در سبزی‌ها و میوه‌ها بخصوص با پوست به مقدار قابل توجه موجود است.
این مواد فیبر غذایی و آنتی‌اكسیدان‌ها نام دارند كه در كاهش چربی‌های نامطلوب خون، متعادل نگاه داشتن فشار خون، حفظ سلامت قلب و عروق و پیشگیری از بسیاری از بیماری‌ها از قبیل اختلالات قلبی- عروقی و سكته‌های قلبی و مغزی، برخی از انواع سرطان، به خصوص سرطان(Cancer) دستگاه گوارش، پرفشاری خون، دیابت(Diabetes) و بعضی بیماری‌های دیگر بسیار مفید و مؤثرند.
میوه‌های نوبرانه
توجه داشته باشیم كه از میوه‌های نوبرانه یعنی میوه‌هایی كه تازه به بازار عرضه می‌شوند و مدت زمان كوتاهی از تولید آنها گذشته استفاده نكنیم، زیرا این قبیل میوه‌ها (میوه‌های نوبرانه) اشكالاتی به شرح زیر در بردارند:
1- میوه‌های نوبرانه به علت آنكه هنوز به خوبی و بطور كامل نرسیده‌اند، از ارزش تغذیه‌ای كمتری نسبت به میوه‌های رسیده برخوردارند. به خصوص ویتامین‌های موجود در آنها كمتر از میوه‌های رسیده است.
2- از نظر طعم، رنگ و بو و كیفیت بافتی، چندان مناسب نیستند و در مقایسه با میوه‌های رسیده از این نظر در سطح پایین‌تری قرار دارند.
3- قیمت میوه‌های نوبرانه بطور معمول خیلی گران‌تر از میوه‌هایی است كه در فصل مربوطه به وفور در اختیار همگان قرار دارند.
بنابراین بهتر است میوه‌ها و سبزی‌ها را زمانی خریداری نماییم كه تازه و رسیده باشند و به مقداركافی در مراكز فروش سبزی و میوه وجود داشته باشند، زیرا چنین میوه‌ها و سبزی‌هایی از هر نظر مفیدتر و مناسب‌ترند.
میوه‌ها و سبزی‌های بهاری
استفاده از سبزی‌های تازه و شاداب فصل بهار، علاوه بر آنكه می‌تواند به سلامت و شادابی ما كمك كند، قادر است در تغذیه ما تنوع فراوان ایجاد نماید. ما می‌توانیم از سبزی‌های بهاری در تهیه غذاهای مختلف استفاده كنیم.
انواع خورش‌ها، پلوها، كوكوهای مختلف، دلمه، انواع آش و سوپ چنانچه با سبزی‌های تازه طبخ شوند علاوه بر مفید بودن، بسیار خوش‌عطر و بو و خوشمزه و لذیذ می‌باشند، بنابراین از فرصت طلایی بهار جهت مصرف انواع میوه‌ها و سبزی‌های خوشمزه و مفید به صورت خام یا در غذاهای مختلف بهره برده و به سلامت خود و خانواده كمك كنیم.
شیرینی‌ها
در آغاز فصل بهار، یعنی ایام نوروز، تمام خانواده‌های ایرانی، برای برگزاری جشن نوروزی، از انواع شیرینی‌ها از قبیل باقلوا، قطاب، نان برنجی، شیرینی‌های خامه‌ای و سایر انواع شیرینی به مقدار قابل توجه استفاده می‌نمایند، بنابراین هموطنان‌مان در آغاز فصل بهار با وفور چشمگیر شیرینی مواجه هستند، حتی برخی افراد در تعطیلات عید، شیرینی را جانشین بعضی وعده‌های غذایی اصلی می‌كنند و این وضعیت معمولاً در دو، سه هفته اول بهار ادامه دارد.
این وضعیت تغذیه‌ای- یعنی افراط در مصرف انواع شیرینی- اشكالاتی به شرح زیر در بر دارد:
1- موجب افزایش وزن و چاقی(Overweight) می‌شود كه اثرات آن ممكن است تا ماه‌های بعد گریبانگیر شخص باشد.
2- افزایش چربی‌های نامطلوب خون از پیامدهای افراط در مصرف شیرینی است.
3- افزایش فشار خون(blood pressure) از دیگر عوارض آن است.
4- اختلال در سلامت قلب و عروق و مشكلات قلبی- عروقی ارمغان مصرف شیرینی زیاد و مكرر می‌باشد.
5- افراط در مصرف انواع شیرینی در اوایل بهار و ایام نوروز می‌تواند موجب برقراری عادت غلط در فرد بشود.
بنابراین لازم است از افراط در مصرف شیرینی‌ها خودداری كنیم و میوه‌های تازه فصل را جانشین شیرینی بنماییم.
نظرشما
آخرین اخبار