خودمراقبتی برای پیشگیری از ابتلا به اچ‌آی‌وی

به گزارش شفا آنلاین:دکتر کیانوش کمالی – متخصص بیماری‌های عفونی <infectious diseases>درباره خودمراقبتی برای پیشگیری از ابتلا به اچ آی وی می‌گوید که، خودمراقبتی یعنی مراقبت از خود. یعنی اینکه ما برای حفظ سلامت و شادابی خود کارهایی اگرچه کوچک انجام دهیم تا زندگی بهتری داشته باشیم. خودمراقبتی، رفتاری آموختنی، آگاهانه و هدفمند است که هر فردی برای خود، خانواده و دیگران انجام می‌دهد تا سالم بماند.

خودمراقبتی به ما می آموزد که مهم‌ترین راه‌های پیشگیری از ایدز،<AIDS prevention> به تصمیم‌گیری های ما وابسته‌اند و آنچه ما را در معرض خطر قرار می‌دهد رفتار پرخطر ماست، نه زندگی در کنار افراد مبتلا.

آنچه باید در خودمراقبتی از ایدز رعایت کرد

- از مصرف مواد مخدر، محرک و روان‌گردان پرهیز کرد، زیرا مصرف هر نوع مادهٔ‌مخدر، هر قدر کم، ممکن است فرد را در معرض انجام رفتارهای پرخطر مرتبط با ایدز قرار دهد.

- از حضور در موقعیت‌های خطرآفرین پرهیز کرد.

- مهارتِ نه‌گفتن را تقویت نمود. این حق انسان است تا به خواسته‌های نادرست دیگران جواب نه بدهد.

- مهارت رفتار قاطعانه را در خود افزایش داده و تقویت کرد.

- مهارت تفکر نقّاد را در خود رشد داده و هر مطلبی را بدون دلیل قبول نکرد. تفکر نقّاد کمک می‌کند تا نوجوانان و جوانان بتوانند پیش از انجام یک رفتار، پیامدهای ناگوار آن رفتار را دریابند.

- مهارت حل مسئله را تمرین کرد و بر آن مسلط شد. نوجوانان و جوانان هر چه در این زمینه مهارت بیشتری به دست آورند، ارتباط خانوادگی و اجتماعی بهتری خواهند داشت. افراد هر چه ارتباط خانوادگی قوی‌تری داشته باشند، سالم‌تر خواهند بود.

- به اصول اخلاقی خود پایبند بود. پایبندی به اصول اخلاقی و معنوی، کمک فراوانی به پیشگیری از ابتلا به اچ‌آی‌وی می‌کند.

چه عواملی احتمال انتقال اچ‌آی‌وی را افزایش می‌دهند؟

دکتر حمیرا فلاحی، متخصص بهداشت باروری و کارشناس در زمینه بیماری ایدز، درباره عوامل و رفتارهایی می‌گویند که احتمال انتقال ویروس اچ‌آی‌وی را افزایش می‌دهد. هم مبتلایان و هم غیرمبتلایان با پرهیز از این عوامل، احتمال گسترش بیماری را کاهش خواهند داد.

عواملی که خطر ابتلا به اچ‌آی‌وی را بیشتر می‌کند

- احتمال انتقال ویروس از مرد مبتلا به زن غیرمبتلا بیشتر از احتمال انتقال از زن مبتلا به مرد غیرمبتلاست.

- از آنجا که در دختران جوان و کم‌سن، هنوز دستگاه تناسلی رشد کافی نداشته، احتمال صدمه‌خوردن، خراشیدگی، خون‌ریزی و انتقال اچ‌آی‌وی و ابتلا به بیماری‌های آمیزشی در آنان بیشتر است.

- در تماس‌های جنسی از طریق مقعد، خطر انتقال ویروس بیشتر از تماس‌های جنسی معمول است. زیرا ناحیهٔ انتهایی روده، پیش از مقعد، شکننده بوده و در تماس‌های مقعدی احتمال آسیب‌پذیری، صدمه و پارگی آن بیشتر است.

- ناحیهٔ انتهایی روده بسیار آلوده است. تعداد زیادی از سلول‌های دفاعی بدن، لنفوسیت، در آن وجود دارد. این سلول‌های دفاعی گیرنده‌هایی دارند که ویروس‌ها، از جمله ویروس اچ‌آی‌وی، به آن می‌چسبند. بعد از چسبیدن ویروس به این سلول‌های دفاعی، آن‌ها به راحتی وارد سلول‌های فوق شده و به‌سرعت تکثیر می‌شوند و سلول‌های دفاعی را از بین می‌برند.

- وجود شرکای جنسی متعدد و روابط جنسی پرخطر، تغییر پی‌درپی شرکای جنسی و نیز تماس جنسی با افرادی که شرکای جنسی متعدد دارند، احتمال آلودگی را افزایش می‌دهد.

- در تماس جنسی با خشونت یا اجبار نیز احتمال انتقال افزایش می‌یابد.

- تماس‌های جنسی در دوران قاعدگی، خطر انتقال اچ‌آی‌وی و برخی از انواع بیماری‌های آمیزشی را بیشتر می‌کند.

- وجود عفونت‌های آمیزشی مثل سوزاک و کلامیدیا، احتمال آلودگی به اچ‌آی‌وی را در تماس جنسی ۳ الی ۵ برابر افزایش می‌دهد. این در حالی است که وجود عفونت‌های زخم‌دار در دستگاه تناسلی، خطر آلودگی را ۵ الی ۱۰ برابر افزایش می‌دهد.

- مصرف مواد مخدر، مثل هروئین و تریاک، مواد توهّم‌زا، مثل حشیش و علف، مشروبات الکلی، اکستاسی و مواد محرک آمفتامینی، مثل شیشه، باعث اختلال در درک و فهم شده، قدرت تصمیم‌گیری مناسب را از انسان می‌گیرند. هنگامی که عقل و درک انسان مختل شود و نتواند به درستی تصمیم بگیرد، ممکن است رفتارهای پرخطری مانند انجام یک رابطهٔ جنسی بی‌محابا و بدون کاندوم انجام دهد و در معرض ابتلا به اچ‌آی‌وی قرار گیرد.

- یکی از عوامل مهمی که در میزان انتقال ویروس به شریک جنسی بسیار تأثیرگذار است، مرحلهٔ بیماری در فرد مبتلاست. در مرحلهٔ حاد اولیه بیماری و همین طور در مرحلهٔ پیشرفته، مقدار ویروس در بدن مبتلا در بالاترین حد است. هر چه میزان ویروس در بدن بیشتر باشد، احتمال انتقال هم بیشتر می‌شود.