سیزده بدر روزی نحس یا زمانی برای شکرگذاری و دعا

شفاآنلاین :ایران کشوری باستانی است با تاریخ کهن که شاید بزرگترین و اولین مهدگاه تمدن،دین،علم،دانش،فرهنگ و تاریخ بشری در جهان می باشد که در طول هزاران سال بر اثر عوامل طبیعی و انسانی صاحب کهن ترین میراثهای طبیعی ، تاریخی و فرهنگی شده ایم .که بسیاری از این میراثها از نظر سازمانهای و نهاد های جهانی و بین المللی منحصر بفرد می باشند. ضمن اینکه برای خلق واحیای این میراث ها هزاران سال زمان لازم است و انسانهای زیادی جانشان را برای آفرینش و نگهداری این میراث ها فدا کرده اند که نوروز و جشن نوروز ،دو میراث طبیعی و فرهنگی نیاکان ما هستند.

در این مقاله می خواهم به دو میراثی اشاره کنم یکی از آنها فرهنگی است و فقط منحصر بفرد برای ما ایرانیان است که را آن از نیاکان خود به ارث برده ایم که همان مراسم و آیین بزرگداشت جشن نوروز است و خوشبختانه میراثی دیگری که نیاکانمان برای ما به ارث گذشته اند حفظ میراثهای طبیعی و محیط زیست است.
از عهد باستان تا کنون در تقویم سالانه کشور ایران روزهای مناسبتی و جشن های مختلف فرهنگی زیادی وجود دارند که منشا و نام گذاری این روزها و جشنها به مناسبت های خاص و رخ دادهای عوامل طبیعی مرتبط می باشد مانند عید نوروز یا جشن نوروز که که یکی از عوامل پیدایش آن بمناسبت گردش انتقالی زمین به دور خورشید وبیداری طبیعت است و در ادامه آن روز سیزده بدر(یا همان روز طبیعت)و جشنهای تیرگان، مهرگان و یلدا و یا جشن درختکاری که همگی از جنس جشنهای ایرانی و به طریقی برای بزرگداشت طبیعت هستند.

در آستانه سیزدهمین روز از سال جدید هستیم آخرین روز پر خاطره از پایان تعطیلات نوروزی که برای هر هموطن ایرانی مخصوصا کودکان و نوجوانان سرشار از شادی و تجربیات گوناگون می باشد. روز سیزده بدر که به تعداد سالهای سن هر ایرانی این روز برایش تکرار شده است و پر از تجربه و خاطراتی است که همیشه در ذهن ما نقش بسته است.

اما طی  چند دهه اخیر متاسفانه اتفاق بدی برای میراثهای طبیعی در حال وقوع است و بر عکس آنکه هرچه میراث فرهنگی مان مانند آیین جشنها و مراسمهای نوروزی متحول و به روز رسانی شده است متاسفانه تخریب میراثهای طبیعی مانند محیط زیست و منابع طبیعی بسیار شدت گرفته است.
همانطوریکه اشاره شد میراث طبیعی ما که همان محیط زیست و منابع هستند چند سالی است مورد کم لطفی و بی مهری بعضی از ما قرار گرفته و از آن بدتر این تخریب و صدمات زمانی بیشتر می شود که ما در حال برگزاری میراث فرهنگی مانند جشن نوروز هستیم که خودش الهام گرفته از طبیعت است .

سیزده بدر
همانطوریکه اشاره شد در تاریخ رسمی کشورمان و از زمان ایران باستان تا حال حاضر هر وقتی سیزدهمین روز از سال جدید فرا می رسیده توسط ایرانیان به مناسبت پایان جشن نوروز جشن مراسم ویژه ای در دامان طبیعت برگزار می شده و روز طبیعت یا همان سیزده بدر خودمانی یک روز معمولی در تقویم کشور نیست. بلکه روزی است که برای برگزاری مراسمش دو نظریه وجود دارد .برای عده ای مردم و بنا به عقیده بعضی از افراد خرافاتی،این روز، روزی نحس و نامیمون است که برای بر طرف کردن این نحسی و بدی باید همگی افراد خانواده های ایرانی به دامن طبیعت بروند و با شادی و پایکوبی این نحسی را از زندگی خود به در کنند. ولی عده دیگر به نحس بودن هیچ اعتقادی ندارند بلکه حضور در طبیعت در این روزرا نوعی عبادت و شکر گزاری از لطف خداوند مهربان وبخشنده می دانند.
به یاد می آورم در دوران کودکی و نوجوانی که ساکن روستا بودم  بخش زیادی از ایام سال را در دشت و صحرا سپری می کردیم ولی چقدر در دلمان برای آمدن روز سیزده بدر لحظه شماری می کردیم .چون می دانستیم آخرین روز شادی تعطیلات نوروزی در راه است و قرار است در روز سیزده بدر به همراه همسن و سالان و بزرگترها و اقوامی که از شهرهای دیگر میهمانن ما بودند بدون امرو نهی های همیشگی والدین و با بازیگوشی و شیطنهای کودکانه در خارج از منزل  به دامان طبیعت پناه ببریم و نحسی و بدیهای یک ساله را در این روز از تن و زندگی خود بیرون کنیم و وای به حالمان اگر روز سیزده بدر بارانی بود.

راستی در آن سالها که از این"پدیده تغییرات اقلیم" خبری نبود اگر روز سیزده بدر بارانی می شد میزان شدت بارش باران بقدری زیاد بود که همه افراد روستا مجبور می شدند در خانه های خود بمانند. بارانهای سیل آسایی که گویی در اثر رعد و برق، شکم آسمان پاره می شد و آب باران با شدت روی زمین فرو می ریخت.به راستی بارش باران  چقدر برای ما کشاورزان درنخستین روزهای سال امیدوارکننده بود.
اگر در گذشته مادران و پدران ما، سبزه های نوروزی خود را در این روز به صحرا می بردند و برای احترام به زمین و گیاه، آن را در آغوش زمین می کاشته اند، امروزه ما آن را به سوی یکدیگر پرتاب می کنیم و تکه تکه اش می کنیم. این درحالی است که سیزده بدرِ  روزی برای ستایش و دعا و طلب باران فراوان در سال پیشرو و  گرامیداشت و پاکیزگی طبیعت و مظاهر آن و زیست بوم مان بوده است. در حالیکه امروزه روز ویرانی و تباهی طبیعت است!
حسین عبیری گلپایگانی: فعال محیط زیست