دیابت و راههای مقابله

به گزارش شفا آنلاین،آن دو پزشک هندی( دکتر ساسورتا ودکتر چاروکا) برای تشخیص بیماری قند به دستشویی ها میرفتند و اگر میدیدند که مورچه ها در انجا جمع شده اند میدانستند که که چون ادرار دیابتی(Diabetic) ها شیرین است مورچه ها برای ان جمع شده اند و لذا نتیجه میگرفتند که در ان خانه بیمار قندی وجود دارد.

چنانچه عرض شد پزشکان و دانشمندان بالاخره فهمیدند که مشکل در لوزالمعده (پانکراس) است.

لوزالمعده(Pancreas) که از مهمترین غده های گوارشی است بادامی شکل و به وزن تقریبی 70 گرم و در زیر و پشت معده به وضع افقی قرار گرفته و تولیدات زیادی دارد از جمله انسولین(Insulin) که وجودش برای تنظیم قند خون لازم است.

این ماده مهم و حیاتی از سلولهای بتای لوزالمعده ترشح میشود. این سلولها که تعدادشان به میلیاردها عدد میرسد اجتماعشان بصورت جزیره است که اطبا به آنها جزایر لانگرهانس میگویند( چون اولین کسی که پی به وجود آن برد دکتر لانگرهانس کانادایی بود)

چنانکه عرض شد انسولین مترشحه از لوزالمعده است که کار تنظیم قند را در بدن انجام میدهد. افرادی که دیابت یعنی بیماری قند دارند مشکلشان همینجاست . یعنی 1- یا سلول های لوزالمعده شان اصلا انسولین تولید نمی کند که پزشکان به ان دیابت نوع یک نوع(A) میگویندکه غالبا در نو جوانی اتفاق می افتد. 2- ویا اینکه انسولین تولیدی بدن مقدارش کم است و جوابگوی نیاز بدن برای تنظیم قند خون نیست که به آن قند نوع 2(B) میگویند. 3- ویا اینکه انسولین تولید شده کیفیتش مرغوب نیست و باز هم جواب گو نمی باشد. (باز هم دیابت نوع 2 یا نوع(B). دیابت نوع 2 اغلب از میانسالی شروع میشود.

حال انسولین چگونه قند را تنظیم میکند ؟

گفتیم وقتیکه انسولین توسط لوزالمعده تولید شد و مستقیما وارد خون گردید شروع به تنظیم قند خون میکند. مکانیزم عمل آن (طرزکار انسولین) بدین صورت است که می آید ودست قند را میگیرد و با خود به داخل سلول میبرد تا قند با چربی و پروتئین که داخل شده بودند و منتظر قند بودند با هم این سه عنصر اصلی و حیاتی مخلوط و ممزوج بشوند و با یک سری کارهایی که اصطلاحا سوخت وساز (بقول پزشکان متابولیسم) گفته میشود بسوزند و تبدیل به انرژی شوند یعنی بدن نیرو بگیرد و زندگی سلول تامین شود که چون بدن تشکیل شده از میلیاردها میلیارد سلول پس در واقع از این طریق ادامه زندگی برای موجود زنده میسر میگردد. مشکل دیابتی ها هم همیجاست که چون دیواره سلول ها شان نفوذ ناپذیر شده و سوراخها تنگ شده لذا قند نمیتواند وارد شود مگر در سایه انسولین. پس سه عنصر یا سه ماده حیاتی بشر که درون سلولهای ما سوخت و ساز میشوند عبارتند از 1- چربیها 2- قند 3-پروتئین یعنی گوشت .

وقتی که قند نتوانست وارد سلول شود برای شخص دو مشکل پیش میاید: 1- سلول بدون قند میماند و عمل سوخت وسازش مختل میگردد و کم کم چروکیده و لاغر میشود و چون بدن عبارت است از مجموعه این سلول ها پس کل بدن لاغر میشود (یعنی اولین علامت دیابت ظاهر میشود) ولذا شخص گرسنگی شدید پیدا میکند. 2- از طرفی قندها در خون شناور میمانند ولذا مقدار قند از حد و اندازه طبیعی (80) بالاتر می رود و بدن سعی میکند انرا از طریق ادرار دفع کند پس شخص دچار پرادراری نیز میگردد (یعنی دومین علامت مرض قند هم ظاهر می شود) خوب وقتیکه دفع آب بدن بصورت ادرار زیاد شد تشنگی شدید بوجود میاید. علایم دیگری نیز مانند خارش پوست و تاری دید و سایر علامتها بوجود میایند .لیکن تشخیص قطعی دیابت با پزشک است که معمولا با نوشتن ازمایش خون برسی میکند. اطبا معتقدند چنانچه کسی میزان قندش (قند ناشتا) سه روز پی در پی از 125 بالاتر باشد وجود دیابت در او ثابت میشود.

دامنه بحث بسیار وسیع است و بنده به همین مقدار بسنده میکنم. لیکن جهت تکمیل عرایض در این مقاله بطور خیلی موجز و خلاصه به بعضی از مسایلی که بیماران قندی باید رعایت کنند اشاره میکنم:

1-بعضا قند خون ناگهان پایین میاید و اگر شدید باشد ممکن است شوک بدهد که در این باره باید مرتب با پزشک معالج صحبت کنیم و دستورات لازم را بگیریم.این حالت معمولا بعلت مصرف زیادی دارو یا انسولین و یا بعلت کم خوردن غذا یا دیر خوردن غذا ویا ورزش سنگین پیش میاید و علایم اولیه آن عبارت است از گیجی- عرق- دوبینی- افت دید چشمها-وغیره... و چاره اولیه ان عبارت از این است که دو یا سه عدد قند(سه حبه) میل کنیم تا قند کمی بالا برود و بعد شروع به خوردن غذا بکنیم(بجای قند میتوان کمی شربت یا آب میوه شیرین یا نوشابه مصرف کرد).

2- افراد دیابتی باید قبل از شروع به ورزش از وضعیت خود اطلاع داشته باشند و اگر قندشان پایین بود(زیر100بود) ابتدا قدری مواد قندی یعنی کربوهیدرات مصرف کنند و چنانچه قندشان بالا بود (مثلا 250) هرگز شروع به ورزش نکنند.

3-دیابتی ها باید همیشه از کفش راحت یعنی نه تنگ ونه گشاد استفاده کنند.

4-باید هر شب پا ها را با آب گرم(نه داغ) بشویند و بعد از خشک کردن آنها را با وازلین چرب نمایند(تمام پا تا قوزک به غیر از لای انگشتان)

5- بعضی مواقع لازم است که قند خون خود را بیش از اندازه امتحان و اندازه گیری کنیم مانند زمانهای بیماری و سرماخوردگی و زمانهای تغییر دارو های مصرفی ومسافرت ها و تغییر شغل و تغییر رژیم غذایی و پیش از رانندگی و در دیدو بازدید ها و غیره.

6-یکی از مصادیق کفش راحت پنجه پهن بودن آن است.

7-در شستشوی شبانه پاها و وازلین مالیدن آن (منظور کف پا و روی پا ست تا قوزک نه ساق پا) .

8- افراد دیابتی قبل از شروع به ورزش بایدکمی هیدرو کربور مصرف کنند( مانند نان و بیسکویت و یا مواد نشاسته ای دیگر...)

9-همیشه 5 اصل مهم را باید به خاطر داشته باشیم: رژیم غذایی -ورزش-یاد گیری مداوم و کسب اطلاعات بیشتر در باره مرض قند-کنترل توسط بیمار-درمان توسط پزشک.

10-هیپرگلیسمی یا افزایش زیاد قند خون زمانی است که قند خون از کنترل خارج شده است و طی آن یا قند بتدریج و یا یکدفعه بالا رفته . علل آن: کاهش دارو یا انسولین تزریقی-بیماری یا استرس -خوردن بیش از حد غذا- کاهش یا حذف ورزشهای برنامه ای بیمار دیابتی. علایم آن(علایم افزایش قند در بدن): تشنگی زیاد-گرسنگی غیر معمولی-پوست خشک همراه با خارش- تکرر ادرار( افزایش تعداد ادرار)- خستگی و خواب الودگی غیر عادی-تار شدن دید-پیدایش عفونت. علاج: ابتدا خودداری شدید از مصرف هرگونه مواد قندی و نشاسته ای و سپس مراجعه به پزشک خود و اگر در دسترس نبود مراجعه سریع به نزدیکترین مرکز پزشکی ممکن.

11-.علائم افت قند(یا بقول اطبای محترم هیپوگلیسمی): گرسنگی-لرزیدن - سرگیجه- بیقراری-تندخویی-بیخوابی- فراموشی - اغتشاش شعور- منگی- گیجی- گاهی تهوع و استفراغ- حواس پرتی یا عدم تمکز حواس- آشفتگی -افزایش ناگهانی ضربان قلب-افت دمای بدن- رنگ پریدگی-سستی زانوها- اختلال در بیان-عرق کردن. توجه داشته باشید که همه اینها لازم نیست اتفاق بیفتد تا بدانیم قندمان افت کرده است

12- دیابتی ها هرگز انباید ادرار خودشان را نگهدارند و به محض احساس پری مثانه باید آن را خالی کنند.

13- بیماران قندی باید حد اقل با 5 پزشک سروکار داشته باشند 1- متخصص غدد 2-متخصص چشم(شبکیه) 3-متخصص قلب و عروق 4- متصص اورولوژی 5-متخصص داخلی