علل شیوع اختلالات هورمونی

به گزارش شفا آنلاین:این مشكلات در بین جوانان 20- 25 ساله شیوع بیشتری دارد. آنها در آینده در معرض ناباروری هستند و به همین جهت تحت درمان‌های دارویی مانند یاسمین، دویان، پروژسترون و .... قرار می‌گیرند كه این درمان‌ها، خود می‌توانند مزید بر علت شوند!

البته پرداختن به این موضوع نیاز به مجال دیگری دارد؛ ولی باید گفت كه نوع تغذیه كنونی، روش‌های دفع كشت‌های نباتی، آلودگی‌های هوا و غذا، پرورش حیوانات به روش‌های صنعتی، فشارهای عصبی و غیره در این امر دخیل هستند.

 چگونه فشار عصبی بر هورمون‌ها تاثیر می‌گذارد؟

بدیهی است كه استرس و فشار عصبی رابطه‌ای مستقیم با هورمون‌های زنانه دارد. شاید بارها تجربه كرده باشید كه مسافرت و یا استرس بر عادت ماهیانه‌تان تاثیر می‌گذارد. واقعا چه اتفاقی می‌‌افتد؟ 

داستان از این قرار است كه وقتی ما به مدت طولانی تحت فشار عصبی هستیم، مستعد سندرم جنرال آدابشن (General Adaption syn) می‌شویم. این روند سه مرحله دارد:

1- واكنش هشداری

اولین مواجهه با واكنش استرس‌زا را گویند؛ یعنی وقتی بدن پر از هورمون‌های تنشی، مانند كورتیزول می‌شود.

اگر دائم تحت فشار عصبی باشید، حتی ورزش، مراقبه و ... هم كارآمد نخواهد بود و كورتیزول همچنان در سطح بالا باقی می‌ماند و در این زمان كورتیزول از سلول‌های عصبی، ماهیچه‌ای و استخوان‌ها برای تولید انرژی استفاده می‌كند.

میزان بالای كورتیزول منجر به افزایش وزن، خستگی، عصبانیت و احتمالا پوكی استخوان می‌شود. 

اگر استرس ادامه یابد، بدن ممكن است حتی پروژسترون را هم به كورتیزول تبدیل كند! پروژسترون هورمونی است كه برای سلامت سلول‌های تناسلی (باروری) ضروری است و در عین حال بر خلق و خو و هماهنگی‌ جسمانی ما هم تاثیر می‌گذارد و كمبود آن باعث پوكی استخوان می‌شود. به هر حال بدن تحت فشار عصبی، پروژسترون از دست می‌دهد. 

2- مرحله مقاومت

اگر فشار عصبی برای مدت طولانی ادامه یابد، غدد فوق كلیه خسته می‌شوند و هورمون‌های تنشی (كورتیزول) افت می‌كنند. همان‌طور كه میزان بالای كورتیزول خوب نیست، میزان كم آن نیز عوارضی در پی دارد.

افرادی كه میزان كورتیزول خونشان پایین است، تمایل زیاد به شیرینی دارند، دچار افزایش وزن، حساسیت، تپش قلب، بی‌خوابی، افسردگی، خستگی، اشكال در حافظه، ناتوانی در تمركز، یائسگی زودرس و ناراحتی‌های عادت ماهیانه و ... می‌شوند. 

3- مرحله خستگی

وقتی هورمون‌‌های تنشی از غده فوق كلیه به مدت طولانی ترشح شوند، این غدد خسته شده و باید استراحت كنند؛ وگرنه دچار فرسودگی می‌شوند و بیماری‌هایی مثل افسردگی، ورم، ضعف سیستم ایمنی و . . . بروز می‌كند.

بنابراین در جامعه ما كه چالش‌های جسمی و روحی فراوانی وجود دارد (مشكلات مالی، ناامنی، چالش‌های عاطفی و استرس)، شیوع بالای اختلالات هورمونی امری بدیهی است. 

 چگونه با وجود چالش‌های عصبی، هورمون‌های زنانه خود را حفظ كنیم؟ 

هورمون‌های زنانه شامل استریول، استرول و استرادیول است كه كلا به آنها استروژن می‌گویند. استروژن روی رشد و اعمال بافت‌های متفاوت بدن تاثیر می‌گذارد (مثل اندام‌های تولیدمثل و بسیاری از اندام‌های دیگر)، استخوان‌ها را تقویت می‌كند، از قلب و سیستم قلبی و عروقی محافظت می‌كند و بر خلق و خو تاثیر می‌گذارد.

استروژن از كلسترول موجود در تخمدان تولید می‌شود كه ناشی از واكنش شیمیایی غده هیپوفیز است. این هورمون از استروئید موجود در سلول‌های چربی، پوست، استخوان و سایر بافت‌ها هم ساخته می‌شود

بعد از یائسگی، تولید استروژن در تخمدان به شدت كاهش می‌یابد؛ ولی به هر حال تا حدودی از چربی بدن ترشح می‌گردد. استروژن هورمونی قوی است و كاهش آن باعث می‌شود فرد در معرض خشكی رحم، كاهش میل جنسی، اضافه وزن، افزایش كلسترول و مشكلات گردش خون و بیماری‌های قلبی قرار گیرد.

همچنین موجبات كدری پوست، ریزش مو، خستگی مفرط، پوكی استخوان و افسردگی می‌شود. اما استروژن زیاد ناراحتی‌های دیگری به دنبال دارد؛ مثل عادت ماهیانه زودهنگام، یائسگی درازمدت، سندرم پیش از عادت ماهیانه، عادت ماهیانه نامرتب، شدید و دردناك، میل به شوری و چربی و شیرینی، دمدمی مزاج شدن، فیبروم رحم، خونریزی رحم، اندومتریوز، ایجاد غده در پستان، سل پوستی، سرطان سینه و تیروئید، مخاط رحم و ... استروژن زیاد باعث تحریك بیش از حد غده تیروئید می‌شود و تنش جسمانی مداوم ایجاد می‌كند...

دلایل افزایش هورمون استروژن عبارتند از

1- بدن این هورمون را بیش از حد تولید می‌كند

زنان بسیار چاق و زنانی كه كلسترول بالا دارند، مستعد این عارضه هستند؛ زیرا استروژن از كلسترول و چربی بدن تولید می‌شود. مصرف بالای الكل، قرص‌های ضدبارداری، هورمون‌هایی كه به خورد حیوانات می‌دهند،

حشره‌كش‌ها و محلول‌های صنعتی دیگر، مواد پلاستیكی و خنك‌كننده‌‌ها كه ساختارشان شبیه استروژن است نیز باعث افزایش تاثیر استروژن می‌شوند. همچنین وراثت در این امر دخیل است (افرادی كه سابقه خانوادگی فیبروم، سرطان تخمدان، رحم و سینه دارند، بدنشان به طور ارثی استروژن زیاد تولید می‌كند). 

2- وقتی كه سوخت و ساز استروژنی درست عمل نكند

میزان استروژن افزایش می‌یابد. اگر همه‌چیز درست باشد، بدن ما به طور مداوم از كلسترول و چربی و اندوروستندیون موجود در خون استروژن می‌سازد.

وقتی استروژن جدید وارد دستگاه گردش خون می‌شود، كبد استروژن قدیمی را می‌گیرد و سرانجام از طریق ادرار و مدفوع دفع می‌كند؛

اما كبد بیمار نمی‌تواند استروژن قدیمی را از بدن دفع كند و استروژن جدید هم به آن اضافه و منجر به بیماری می‌شود. البته جای خوشبختی است كه استروژن اضافه می‌تواند به فیبر موجود در حبوبات، دانه‌ها، پادزنگ‌ها و سایر خوراكی‌های حاوی استروژن گیاهی بپیوندد و دفع شود. پس سه عامل: سلامت كبد، مصرف پادزنگ‌ها و هماهنگی انسولین (وزن بدن) بسیار مهم هستند.

3-‌ اگر تعادل بین استروژن و پروژسترون به هم بخورد

مثلا استروژن بالا برود و پروژسترون كم شود، مشكلات باروری،(تخمدان پلی‌كیستیك) PMS، خستگی، افسردگی و ... به وجود می‌آید.

فشار عصبی یكی از عواملی است كه ترشح پروژسترون را كاهش می‌دهد. بدن در شرایط استرس، پر از هورمون‌های آدرنالین (مثل كورتیزول) شده و این هورمون‌ها باعث تحریك غده‌های تیروئید و پاراتیروئید می‌شوند.

پس وقتی به مدت طولانی تحت فشار عصبی هستیم، اول غده تیروئید پركار می‌شود و بعد تحلیل می‌رود. استروژن بیش از حد و همچنین عدم تعادل استروژن و پروژسترون باعث پركاری تیروئید می‌شود.

غده تیروئید نیز روی پاراتیروئید اثر گذاشته و باعث پوكی استخوان می‌شود. همان‌طوری كه می‌بینید، هورمون‌ها روی یكدیگر تاثیر می‌گذارند؛ بنابراین می‌توان دلیل شیوع بالای پركاری تیروئید، فیبروم رحم، كیست تخمدان و ... را در شرایطی كه وضعیت بهداشت روانی و تغذیه ما در سطح پایین قرار دارد، دانست. 

مواردی كه به تعادل هورمونی شما كمك می‌كند

بورون: آنتی‌اكسیدانی است كه به حفظ استروژن و كلسیم كمك می‌كند. چغندر، تربچه، آلو، گلابی، هلو، توت، به، قاصدك، جین‌سینگ، كشمش قرمز، آلبالو، كلم، گوجه‌فرنگی، انجیر، مریم گلی و گندم سیاه. 

 بیوفلاون: كشمش سیاه، آلو، انگور و مریم گلی. 

ایزوفلاونوئیدها: نخود، شیر سویا و ترفو(پنیر سویا).

پادزنگ(آنتی اكسیدان): آلو، گوجه برغانی، كشمش، انگور، توت، تمشك، زرشك، شاه‌توت، چغندر، فلفل دلمه‌ای قرمز، اسفناج، سبزی‌های برگ‌دار، كوهاش سیاه، شلغم، تربچه، شیرین‌بیان و زردچوبه.

لینگن: تخم برزك، عدس و گردو. 

بیوفلاونوئیدها حاوی ویتامین E و منیزیوم هستند كه در خوراك‌های رنگدانه‌ای وجود دارند و مشكلات مربوط به كاهش و یا افزایش هورمون را كاهش می‌دهند. 

 با رعایت پنج اصل زیر می‌توانید به تعادل هورمونی خود كمك كنید

 1-به مغزتان پادزنگ بزنیدپادزنگ‌ها می‌توانند میزان استروژن را متعادل كنند

پادزنگ‌ها (آنتی‌اكسیدان‌ها) موادی هستند كه روند اكسیداسیون را مختل می‌كنند و میزان انرژی را در سلول بالا می‌برند.

خوراكی‌های گیاهی، انواع سبزی، انگور بنفش و قرمز، پیاز سفید و قرمز، گریپ فروت صورتی، هویج، سیب‌زمینی شیرین، كدو، میوه‌های خشك، گل گاو زبان، برگ گل رز، گیلاس، زرشك، چغندر، فلفل دلمه‌ای قرمز، كلم برگ و براكلی، گل كلم، زردچوبه، چای سبز، كوهوش سیاه (Black cohosh) رویال ژلی (غذای ملكه زنبور عسل)، شلغم، تربچه، گلابی، آلو، گوجه برغانی، هلو، توت، گوجه‌فرنگی، جین‌‌سینگ و شیرین بیان جریان استروژن را در زنان دو برابر می‌كنند

و دفع كلسیم را 40 درصد كاهش می‌دهند. همچنین مریم گلی، كشمش سیاه، آلبالو، انگور، جوانه شبدر و گندم سیاه و مركبات چون رنگدانه‌‌ای هستند، سرشار از ریبوفلاونوئید و در واقع حاوی ویتامین E و منیزیوم می‌باشند و مشكلات مربوط به كاهش و افزایش هورمون، گر گرفتگی، خشكی رحم، اضطراب و بی‌قراری و دمدمی مزاج بودن را كم می‌كند. 

2- با وارهیدگی (ریلكسیشن) و تنفس آگاهانه فشار عصبی را از زندگی خود دور كنید 

از انرژی شفابخش مراقبه، چی‌گانگ، ریلكسیشن و اكسیژن درمانی كمك بگیرید. اكسیژن را فراموش نكنید و یادتان باشد خنثی كردن تنش‌های عصبی بهترین كاری است كه می‌توانید برای هورمون‌ها و غدد بدن‌‌تان انجام دهید. 

3- استروژن‌های گیاهی بخورید!

استروژن‌های گیاهی عملكردی دوگانه دارند؛ یعنی هم استروژن اضافه را كاهش می‌دهند و هم كمبود استروژن را جبران می‌كنند! زنان در هر سنی باید به مقدار زیاد استروژن گیاهی مصرف كنند.

براساس آخرین پژوهش‌ها، استروژن گیاهی سندرم پیش از عادت ماهیانه و یائسگی را برطرف و از بروز چند نوع سرطان پیشگیری می‌كند (مانند سرطان سینه و پروستات) همچنین از بیماری‌های قلبی- عروقی و پوكی استخوان هم جلوگیری به عمل می‌آورد

دو نوع استروژن گیاهی وجود دارد: ایزوفلاونوئیدها كه در دستگاه گوارش به استروژن ضعیف تبدیل می‌شوند و لینگن‌ها كه با اسیدهای چرب ضروری تركیب و باعث شفابخشی و تعادل انرژی می‌گردند. ایزوفلاونوئیدها در سویا، سویای سیاه، نخود آبگوشتی، لپه، جوانه شبدر، یونجه، شیرین بیان، نعنا، سیب‌زمینی شیرین، زرشك و توت به وفور یافت می‌شوند.

خواه استروژن شما خیلی بالا باشد (سال‌های بین نوجوانی تا یائسگی) و خواه پایین (علائم یائسگی و بعد از یائسگی)، این مواد می‌توانند به تعادل هورمونی شما كمك كنند. پژوهش‌ها نشان می‌دهد هر چه میزان مصرف محصولات تمیز شده سویا و ایزوفلاوونوئیدها بیشتر باشد (مثل رژیم غذایی ژاپنی‌ها) خطر ابتلا به سرطان كمتر است. تحقیقاتی در سنگاپور نشان داد زنانی كه در شرف یائسگی هستند و به مقدار زیاد سویا مصرف می‌كنند، 60 درصد كمتر از سایر افراد در معرض ابتلا به سرطان قرار دارند (البته مصرف بیش از حد سویا ممكن است ناراحتی ایجاد كند)...

بیوفلاونوئیدها حاوی ویتامین E و منیزیوم هستند كه در خوراك‌های رنگدانه‌ای وجود دارند و مشكلات مربوط به كاهش و یا افزایش هورمون را كاهش می‌دهند.

4- با حفظ باكتری‌های مفید در دستگاه گوارش، سوخت و ساز استروژنی خود را بهبود بخشید 

با خوردن ماست و انواع سبزی و ادویه‌های گیاهی، روده بزرگ خود را پر از باكتری‌های مفید كنید. یكی از منابع خوب باكتری‌های مفید جوانه‌ها هستند كه میزان استروژن آنها با جوانه زدن دانه‌ها زیاد می‌شود. علاوه بر این، باكتری‌های مفید به دفع زنواستروژن‌ها كه سرطان‌زا هستند، كمك می‌كنند. 

5- با اسیدهای چرب ضروری سوخت و ساز استروژن را بهبود بخشید

وجود چربی‌ در غذاها برای زندگی و سلامت سلول‌های بدن فوق‌العاده مهم است. توانایی سلول برای درمان و پیشگیری از بیماری‌ها و سلامت معمولا به تعادل اسیدهای چرب ضروری بستگی دارد.

شكلات یا قندهای فاقد شكر و چربی معمولا سرشار از چربی و قند مصنوعی و برای سلامتی مضر هستند. اسیدهای چرب ضروری به طور قابل ملاحظه‌ای میزان كلسترول و تری‌گلیسیرید را كاهش داده و به تعادل استروژن كمك می‌كنند و در درازمدت از بیماری‌های قلبی، سرطان، ناراحتی‌های پوستی و ... پیشگیری می‌شود.