در پزشکی آینده با ژنتیک افراد تناسب دارد

شفا آنلاین:سلامت، پیشگیری، تشخیص درمان و مراقبت همگی

به گزارش شفا آنلاین:عمر پزشکی شخصی یا Personalized Medicine زیاد نیست. اما می‌توان در مورد آن حدس‌های خوبی زد پزشکی شخصی به اختصار، حوزه ژنتیک و دارو است. حوزه‌ای که در آن داروها برای بیماران به صورت مخصوص ساخته می‌شود. به عقیده صاحب‌نظران این حوزه، همانطور که پزشک با توجه به بیمار و شرایط بیماری وی و شدت بیماری، نوع و میزان دارو را تجویز می‌کند، داروها نیز باید مطابق با بیمار و ساختار ژنتیکی<Genetic structure> وی ساخته و سپس تجویز شوند. این مسئله از چند بعد قابل انجام است.

یا سیستم ساختار سلامت به گونه‌ای طراحی شود که نوزادان از بدو تولد بتوانند با شناسایی ژن، دارای کارت شناسایی باشند که به پزشکان و داروسازان و متخصصان نشان دهد نوزاد از چه وضعیت ژنتیکی برخوردار است. بعد دیگر توانمندی این حوزه تشخیص و پیش‌بینی بیماری‌های ژنتیکی و خانوادگی است که با مطالعه کامل اعضای خانواده، دارو موردنظر برای بیماران ساخته و تجویز می‌شود و می‌توان پیش از بروز بیماری در افراد سالم یا کودکانی که هنوز به دنیا نیامده‌اند، پیش‌گیری کامل کرد.

آنچه اهمیت دارد، آینده این حوزه از علم است. پزشکی شخصی در خارج از کشور نیز علمی جدید است که آینده روشنی دارد. استفاده از این علم به صورت محدود در برخی کشورها راه‌اندازی شده و اولویت هم با بیماری‌های خانوادگی و دشوار است، اما هنوز به نقطه نرسیده‌ایم که این علم برای همه مردم یک جامعه شخصی و خصوصی شود. وجود پزشکی شخصی در جامعه فواید اقتصادی زیادی دارد، چرا که هم از بروز بسیاری از بیماری‌ها پیشگیری می‌کند و هم در تلاش است با ساخت داروهای موثرتر بتواند میزان مصرف دارو را برای بیمار کاهش دهد و همین مسئله عوارض دارو را به حداقل برساند. به طور خلاصه، در این زمینه، ژنوم هر فرد می‌تواند به او یا پزشکش اطلاعاتی در زمینه‌های زیر را بدهد: ریسک ابتلا به بیماری‌ها، احتمال اینکه فرد ناقل ژن‌هایی است که ممکن است سبب بروز ویژگی‌های خاصی در فرزندانش شود، چگونگی پاسخ فرد به داروها و حساسیت‌های احتمالی نسبت به داروهای خاص و در نهایت احتمال اینکه ژنتیک فرد بتواند او را مستعد پیدایش صفات خاصی کند، مانند ریزش مو، ناسازگاری با لاکتوز (شیر)، سیگار کشیدن، سازگاری با رژیم غذایی خاص و مواردی شبیه به این. با پزشکی شخصی و غربالگری هر فرد می‌توان تضمین کرد کودکان آینده مردم جامعه تا چه اندازه از سلامت برخوردار باشند و در نتیجه میزان بروز بیماری‌های مادرزادی به حداقل و یا حتی صفر کاهش پیدا می‌کند.
تا قبل از سال ۲۰۰۵ امکان اینکه بتوان از وجود یا عدم اختلال در ژنوم یک فرد اطمینان حاصل کرد وجود نداشت، چرا که استفاده از تکنیک‌هایی که اکنون از آنها استفاده می‌شود بسیار زمانبر و عملاً غیرممکن بود، ضمن اینکه بسیاری از صفات و بیماری‌ها، به شکل چند ژنی و حاصل برهم‌کنش با محیط بودند و مدل‌های ریاضی برای اندازه‌گیری این ریسک‌های ژنتیکی توسعه‌ نیافته بود. از سال ۲۰۰۵ به بعد به دنبال پیشرفت‌هایی که در زمینه تکنولوژی علوم کامپیوتر، الگوریتم ژنتیک و آمار صورت گرفت، این امکان فراهم شد که در زمان کوتاه و هزینه پایین نوع خاص ژن فرد با همه ویژگی‌های آشکار و پنهانش، تعیین شود و در نتیجه بتوان برای وی پروفایل ژنتیکی ایجاد کرد. ایجاد این پروفایل‌ها و فراگیر شدن آنها اساس پزشکی شخصی است که به مردم جامعه این امکان را می‌دهد تا خدمات پزشکی متناسب با ژنتیک خود دریافت کنند.

برای همه‌گیر کردن و عمومیت این حوزه، به تخصص و تجهیزات احتیاج است. در ایران این حوزه علمی با استقبال بسیار خوبی روبه‌رو شده است و ما با کمبود متقاضی برای این حوزه مواجه نیستیم. مقالات بسیاری در این زمینه نوشته شده است و تحقیقات بسیاری نیز انجام گرفته که آینده این حوزه را در ایران تضمین می‌کند. به گفته متخصصان این رشته، تجهیزات تخصصی زیادی برای راه‌اندازی بخش پزشکی شخصی احتیاج نیست اما برای ملی شدن این طرح‌های درمانی، به بودجه مناسب و قابل توجه احتیاج است. همچنین سازمان‌های بیمه‌گر نیز می‌توانند به خوبی با پوشش این خدمات به همه‌گیر شدن آن کمک کنند.سپید