آزمایش نیتروژن اوره خون (BUN) اطلاعات مهمی را راجع به کارکرد مناسب کلیهها و کبد فراهم میکند.
شفا آنلاین: این
آزمایش مقدار نیتروژن اوره موجود در خون را اندازهگیری میکند. کبد پس از
تجزیه پروتئینهای مورد استفاده در سلولهای بدن آمونیاک تولید میکند که
حاوی نیتروژن است.
به گزارش
شفا آنلاین: این نیتروژن با عناصر دیگری مانند کربن، هیدروژن و
اکسیژن ترکیب میشود و اوره را که فرآورده شیمیایی دفعی است، تشکیل میدهد.
اوره تشکیل شده از طریق جریان خون از کبد به کلیهها میرود. کلیههای
سالم اوره و فرآوردههای زائد دیگر را از خون فیلتر میکند. فرآوردههای
زائد فیلتر شده از طریق ادرار دفع میشوند.
اگر
آزمایش نیتروژن اوره خون نشان دهد که مقدار نیتروژن اوره موجود در خون بیش
از مقادیر طبیعی است احتمال دارد نشانگر عملکرد نامناسب کلیهها یا شاید
نشانگر مصرف زیاد پروتئین، دریافت ناکافی مایعات یا سیستم گردش خون ضعیف
باشد.
اگر
آزمایش نیتروژن اوره خون سطوح پائینتر از میزان طبیعی را نشان دهد، ممکن
است نشانگر آسیب یا بیماری کبدی یا سوء تغذیه باشد. اما احتمالا آزمایش
نیتروژن اوره خون اولین اندیکاتور (نشانه) بیماری کبدی نیست چرا که این
آزمایش به عنوان تست تشخیصی برای غربال بیماری کبدی مورد استفاده قرار
نمیگیرد.
علت انجام آزمایش
در
صورتی که پزشک در فردی مشکوک به وجود آسیب کلیوی شود یا ارزیابی کارکرد
کلیهها را لازم بداند ممکن است انجام آزمایش نیتروژن اوره خون را تجویز
کند. اگر شخص تحت درمان با همودیالیز یا دیالیز صفاقی است، این آزمایش برای
تشخیص اثربخشی درمان در وی انجام میگیرد. اگر مشکلات کلیوی در صدر
نگرانیها قرار دارد، احتمال دارد هنگام انجام آزمایش نیتروژن اوره، سطوح
کراتینین نیز اندازهگیری شود. کراتینین یک فرآورده زائد دیگر است که
کلیههای سالم آن را فیلتر و از طریق ادرار دفع میکنند. سطوح بالای
کراتینین ممکن است نشانگر آسیب کلیوی باشد.
ممکن
است پزشک برای تشخیص چند بیماری مثل نارسایی کبدی، انسداد مجاری ادراری،
نارسایی احتقانی قلبی یا خونریزی دستگاه گوارش آزمایش نیتروژن اوره را نیز
در لیست آزمایش خون لحاظ کند، اما آزمایش نیتروژن اوره غیرطبیعی به تنهایی
برای تشخیص هیچ یک از این بیماریها کافی نیست.
چه انتظاراتی باید داشته باشید
طی
آزمایش نیتروژن اوره خون، یکی از اعضای تیم درمان از طریق وارد کردن یک
سوزن به داخل ورید بازو، نمونه خون تهیه خواهد کرد. سپس نمونه خون جهت
آنالیز به آزمایشگاه فرستاده میشود. شخص میتواند بلافاصله به انجام
کارهای روزمره خود بپردازد.
چگونه آماده شوید
نیتروژن
اوره خون یک آزمایش خونی متداول است. اگر نمونه خونی شخص فقط از نظر
نیتروژن اوره بررسی شود نیازی به محدودیت خوردن وآشامیدن پیش از آزمایش
نخواهد بود. اما اگر نمونه خون قرار است از نظر موارد دیگر نیز بررسی شود،
ممکن است به ساعات مشخصی ناشتایی پیش از آزمایش نیاز باشد. پزشک دستورالعمل
لازم را در اختیار فرد قرار خواهد داد.
نتایج
نتایج
آزمایش نیتروژن اوره خون با واحد میلیگرم در دسی لیتر (mg/dl) یا به صورت
بینالمللی با واحد میلیمول در لیتر (mmol/L) بیان میشود. محدوده طبیعی
برای نیتروژن اوره خون معمولا بین 8 تا 24 mg/d- در مردان بزرگسال (86/2 تا
57/8 mmol/L) و 6 تا 21 mg/d- (14/2 تا 50/7 mmol/L) در زنان بزرگسال است،
هر چند میزان نیتروژن اوره بر اساس سن تغییر مییابد. این میزان در
نوزادان کمتر از افراد دیگر است. به طور کلی نیتروژن اوره بالای خون نشانه
عدم کارکرد مناسب کلیههاست، به خصوص اگر این میزان بالای 50 mg/d- یا
85/17 mmol/L باشد. اما میزان بالای نیتروژن اوره خون ممکن است ناشی از
انسداد مجاری ادراری، نارسایی احتقانی قلب یا خونریزی از دستگاه گوارش نیز
باشد. سطح نیتروژن اوره خون شاید در اثر بیآبی بدن، شوک، سوختگی یا تب
باشد. همچنین داروهای ویژهای مثل کورتیکواستروئیدها نیز میتوانند سبب
افزایش سطح نیتروژن اوره خون شوند. به علاوه رژیم غذایی غنی از پروتئین نیز
میتواند باعث افزایش آن شود. در صورتی که میزان نیتروژن اوره خون فرد
بالا یا پائینتر از سطوح طبیعی باشد ممکن است پزشک برای تائید آن مجددا
آزمایش خون یا ادرار تجویز کند. در صورتی که آسیب کلیوی مطرح باشد، کنترل
هر شرایطی که ممکن است در این آسیب نقش داشته باشد مهم است. به ویژه کنترل
فشار خون بسیار مهم است و اغلب نیاز به دارو درمانی دارد. آسیبهای کلیوی
برگشتناپذیرند اما میتوان با درمان مناسب از آسیب بیشتر پیشگیری کرد.سپید
منبع: Your Doctor