نقش محیط اجتماعی در بروز بیماری‌های نوپدید

شفاآنلاین>سلامت>بیماری‌های نوپدید، بیماری‌هایی ویروسی هستند که به تازگی در تمام دنیا شایع شده و این بیماری‌ها به اشکال جدیدی بروز می‌کنند و متاسفانه واکسن یا داروی مشخصی هم ندارند.

همچنین در سال‌های اخیر شاهد این هستیم بسیاری از بیمارانی که در سال‌های قبل به دلیل بیماری‌های عفونی فوت می‌کردند، امروزه در اثر سندروم متابوتیک فوت می‌کنند، یعنی بسیار چاق هستند، قند خونشان بالاست و فشار خون یا تنگی عروق قلبی دارند؛ بیشترین علت مرگ و میر در ایران همین مسائل است. امروزه بسیاری از جوانان ما دچار تنگی عروق قلبی می‌شوند، در صورتی که این بیماری در سال‌های گذشته بیشتر در سن ۵۰-۶۰ سالگی بروز می‌کرد. این مساله گواه این است که یا رژیم‌های غذایی اشتباه هستند یا رفتار و فرهنگ ما تغییر کرده است؛ فعالیت‌های حرکتی ما بسیار کم شده است و هرآنچه مصرف می‌کنیم در بدن ما انباشت می‌شود. کسی که از صبح تا عصر پشت میز می‌نشیند و فعالیتی ندارد یا راننده ای که دائم پشت فرمان است، مصداق‌های تغییر رفتار هستند که می‌تواند در شکل گیری بیماری‌ها به ویژه بیماری‌های نوپدید اثرگذار باشد. در مورد رژیم غذایی هم باید گفت که در حال حاضر که نه به فرهنگ اروپایی می‌خورد و نه فرهنگ خودمان. این عوامل باعث شده است بیشترین مرگ و میر در سال‌های اخیر به این مسائل بازگردد. مساله دیگری که باید بدان توجه داشت استعمال دخانیات است که در سال‌های اخیر شامل دانش‌آموزان و مدارس هم شده است. بازرسی از مدارس نشان می‌دهد برخی از دانش‌آموزان ما سیگاری هستند. در مدارس متوسطه هم استعمال مواد مخدر وجود دارد که این امر باعث بیماری‌های متعدد در دوران جوانی، انسداد عروق و افزایش مرگ و میر می‌شود. مساله دیگری که در حال حاضر نیازمند توجه است، درگیر شدن کشور با بیماری‌های سالمندان است که در سال‌های آتی گریبانگیر جامعه خواهد شد. در حال حاضر ما ۱۰-۱۵ درصد سالمند داریم و به همین دلیل میزان سرطان در کشور ما نسبت به سایر کشورها پایین است اما پیش بینی می‌شود در سال‌های آینده که ۳۰ درصد جمعیت سالمند می‌شود، علاوه بر بیماری‌های خاص سالمندی، سرطان نیز افزایش یابد. باید در راستای داشتن متخصصان سالمندی، بیمارستان‌ها و همچنین پارک‌های سالمندی تلاش شود تا زمینه‌های رفاه این افراد فراهم باشد. عوامل محیطی می‌توانند در بروز برخی سرطان‌ها هم نقش داشته باشند، به ویژه افرادی که از نظر اقتصادی در وضع خوبی نیستند و به دلیل رژیم‌های غذایی نامناسب بیشتر دچار سرطان معده می‌شوند.

آلودگی هوا و بیماری‌های نوپدید

در حال حاضر که با وارونگی هوا روبه‌رو هستیم، عده زیادی از کسانی که سابقه بیماری قلبی و ریوی داشتند، به ویژه در فصل پاییز بیشتر دچار مرگ و میر می‌شوند و این امر ناشی از آلودگی هوا و بنزین‌های نامناسب است. مسمومیت‌های سربی را هم باید به این مساله اضافه کرد که از طریق تنفس ایجاد می‌شود. البته نوع دیگری از مسمومیت با سرب هم در چند ماه گذشته شکل گرفته است. بسیاری از افراد معتاد که تریاک را به صورت خوراکی مصرف می‌کنند، به دلیل ناخالصی تریاک که با سرب مخلوط می‌شود، علاوه بر سربی که از راه تنفس وارد بدن خود می‌کنند، میزان این ماده در بدنشان چندبرابر شده و باعث بروز مسمومیت‌های سربی می‌شود. بنابراین آلودگی هوا هم یکی از عواملی است که در شکل گیری بیماری‌های نوپدید نقش دارد. در ۳۰-۴۰ سال گذشته ما چنین مشکلی نداشتیم. علاوه بر مسمومیت سربی، کم‌خونی، اختلال در حافظه، تشنج و عصبانیت را می‌توان به عنوان عوارض آلودگی هوا برای مردم دانست. آلودگی هوا تحریک پذیری مغز را بالا می‌برد، برای مثال اگر کسی ۳۰ سال پیش با فرد دیگری درگیر می‌شد، کار به مشاجره و نزاع نمی‌کشید اما در حال حاضر، درگیری‌های کوچک باعث نزاع و در برخی موارد مرگ می‌شود. آمار نشان می‌دهد بسیاری از افراد جامعه دچار بیماری‌های روحی و روانی هستند و می‌توان از آلودگی هوا و آلودگی صوتی نام برد که روی سیستم اعصاب تاثیر می‌گذارند و باعث تحریک‌پذیری بیشتر افراد در مقابل کوچک‌ترین محرک‌ها می‌شود.

محیط می‌تواند در بیماری ام‌اس نقش داشته باشد

در حال حاضر دلیل بیماری ام‌اس به طور قطعی مشخص نشده است اما از عوامل ژنتیکی و بیماری‌های ویروسی در بروز این بیماری نام برده می‌شود. بررسی‌ها نشان می‌دهد در مکان‌هایی که کمیت بیشتر و آلودگی هوا، عدم بهداشت و تنش بالاتری وجود دارد، بیماری ام اس بیشتر دیده می‌شود. البته این امر نیازمند مطالعات و بررسی‌های بیشتری است تا مشخص شود چنین مسائلی به طور مستقیم در این بیماری نقش دارند یا باعث تشدید آن می‌شوند. متاسفانه بیماری ام اس، بیماری سختی است و هزینه درمان بالایی دارد که هم خانواده و هم دولت را متضرر می‌کند. اگر بتوانیم افرادی که در مراحل اولیه بیماری هستند را تحت درمان و حمایت‌های دولتی قرار دهیم، انتظار این می‌رود که عوارض ام اس کاهش یابد.

خوددرمانی باعث بیماری‌های نوپدید می‌شود

هم اکنون شاهد این هستیم که مردم ما لغت خودمراقبتی را با خوددرمانی اشتباه گرفته‌اند. خود مراقبتی این است که به وسیله واکسیناسیون، ورزش و تغزیه مناسب، از ایجاد بیماری جلوگیری کنیم اما در حال حاضر مردم ما راه خود درمانی در پیش گرفته‌اند و مصرف بی رویه دارو در کشور مشاهده می‌شود. داروهایی که مردم زیاد استفاده می‌کنند مسکن‌ها و آنتی بیوتیک‌ها هستند که باید توجه داشت میکروب‌ها پس از استفاده از آنتی بیوتیک‌ها مقاوم می‌شوند و اثرگذاری این داروها پایین می‌آید. بنابراین مصرف بی رویه و خودسرانه این داروها، علاوه بر بی فایده بودن می‌تواند روی کبد، کلیه، سیستم مغزی و خونی اثر منفی داشته باشد. مردم ما باید آگاه باشند که آنتی‌بیوتیک در آنفلوآنزا، سرماخوردگی و بیماری‌های ویروسی جایگاه درمانی ندارد. آمارها حاکی از آن است که مصرف آنتی بیوتیک و استامینوفن در ایران از تمام کشورهای همجوار و کشورهای توسعه یافته بیشتر است. خود درمانی می‌تواند باعث بیماری‌های نوپدید شود، به این معنا که وقتی ما دارویی را مصرف می‌کنیم، روی کبد، کلیه، روده و سایر قسمت‌های بدن اثر می‌گذارد و می‌تواند بیماری جدیدی را پدید آورد. همچنین این داروها با ضعیف کردن بدن، شرایط را برای ورود ویروس یا میکروب جدید به بدن فراهم می‌کنند.

ایرج خسرونیا/ رئیس انجمن متخصصان داخلی ایران