به گزارش شفا آنلاین:ژنها
درون کروموزومهایی در داخل سلولها قرار دارند و از اسید دزوکسی
ریبونوکلئیک یا DNA که نوعی مولکول زیستشناختی است، تشکیل شدهاند.
انسانها 30 تا 40 هزار ژن دارند. ژنها حامل دستوراتی هستند که به سلولها
امکان تولید نوع خاصی از پروتئینها را، مانند آنزیمها، میدهند.
برای
تولید پروتئینها ابتدا هر سلول باید نسخهای را از اطلاعات ذخیره شده در
ژنها در نوع دیگری از مولکول زیستشناختی به نام اسید ریبونوکلئیک یاRNA
قرار دهد. سپس ابزار ترکیب پروتئین سلول، اطلاعات موجود را در RNA رمز
گشایی میکند تا نوع خاصی را از پروتیئنها تولید کند.
در
هر لحظه فقط ژنهای خاصی در سلولها فعال هستند. سلول که بالغ میشود،
بسیاری از ژنها به صورت دایم غیرفعال میشوند. الگوی ژنهای فعال و
غیرفعال در سلول و نحوه ترکیب پروتئین ناشی از این الگو تعیینکننده نوع
سلول است و مشخص میکند این سلول توانایی انجام چه فعالیتهایی را دارد.
وجود نقص در ژنها منجر به بیماری میشود.
ژندرمانی چیست؟
پیشرفت
در زمینه آشنایی با ژنها و اعمال تغییرات در آنها این امکان را برای
دانشمندان فراهم کرده که برای مقابله یا پیشگیری از بیماری، مواد ژنتیکی
فرد را تغییر دهند. ژندرمانی شیوه درمان آزمایشی است که برای مقابله با
بیماری، ماده ژنتیکی DNA یا RNA را به سلولهای فرد میشناساند. استفاده از
ژندرمانی برای درمان انواع مختلف سرطان و بیماریهای دیگر در پژوهشهای
بالینی در دست بررسی است.
ژندرمانی را چگونه در درمان سرطان مطالعه میکنند؟
در
حال حاضر، پژوهشگران در حال مطالعه در مورد روشهای مختلفی برای معالجه
سرطان با استفاده از ژندرمانی هستند. در بعضی از این روشها سلولهای سالم
هدف قرار میگیرند و توانایی آنها برای مقابله با سرطان تقویت میشود.
روشهای دیگر، سلولهای سرطانی را هدف قرار میدهند تا آنها را نابود یا از
رشد آنها جلوگیری کنند. در ادامه، توضیحاتی راجع به بعضی از فنون ژن
درمانی که اکنون مورد بررسی قرار دارند ارائه شده است.
در
یک روش، پژوهشگران ژنهای نابود شده و تغییر داده شده را با ژنهای سالم
تعویض میکنند. بعضی از ژنهای تغییر داده شده یا از بین رفته منجر به بروز
سرطان میشوند. به همین دلیل میتوان برای درمان سرطان از تعویض نسخههای
فعال این ژنها استفاده کرد.
همچنین
پژوهشگران در حال بررسی راههایی برای تقویت واکنش دفاعی بیمار به سرطان
هستند. در این روش، از ژندرمانی برای تحریک توانایی طبیعی بدن برای حمله
به سلولهای سرطانی استفاده میکنند. در یک روش که هنوز در دست بررسی است،
پژوهشگران از بیمار مقدار اندکی نمونه خون میگیرند و به هر سلول ژنهایی
تزریق میشود که سلول را وادار به تولید پروتئینی به نام TCR ،گیرنده سلول
T، میکنند.
ژنها
را به گلبولهای سفید خون بیمار (که لنفوسیتهایT نام دارند) منتقل
میکنند و سپس گلبولها را به بدن بیمار برمیگردانند. در بدن، گلبولهای
سفید خون نوعی از گیرندههای سلول T را تولید میکنند که به سطح خارجی
گلبول متصل میشوند. سپس TCR مولکولهای خاصی را که در سطح سلولهای توموری
یافت میشود شناسایی کرده و به آنها متصل میشوند. در نهایت، TCR
گلبولهای سفید خون را فعال میکنند تا به سلولهای توموری حمله و آنها را
نابود کنند. دانشمندان در حال تحقیق در مورد تزریق ژنها به سلولهای
سرطانی هستند تا به این وسیله آنها را نسبت به شیمیدرمانی، پرتودرمانی یا
سایر روشهای درمانی حساستر کنند.
در
تحقیقات دیگری، پژوهشگران سلولهای بنیادین تشکیلدهنده خون را از بدن
خارج و به آنها ژن تزریق میکنند تا آنها را نسبت به عوارض جانبی مربوط به
دوز بالای داروهای ضد سرطان مقاومتر کنند. سپس مجددا این سلولها را به
بدن بیمار تزریق میکنند.
در
یک روش دیگر، پژوهشگران ژنهای «انتحاری» را به سلولهای سرطانی بیمار
تزریق میکنند. سپس نوعی پیشدارو (نوع غیرفعال داروی سمی) را به
بیمارمیدهند. پیشدارو در سلولهای سرطانی که از این ژنهای انتحاری دارند
فعال میشود و موجب نابودی آنها میشود.
یک
پژوهش دیگر بنا دارد با استفاده از ژن درمانی از قابلیت تولید رگهای خونی
جدید (رگزایی Angiogenesis) در سلولهای سرطانی جلوگیری کند.
منبع: سپید
NCII