شفا آنلاین>اجتماعی> طلای سیاه دیگر نمی‌تواند بار اقتصاد ایران را به‌تنهایی بر دوش کشد، چند سالی هست که دولت‌مردان برای جبران خلا درآمدهای نفتی و ثبات بخشی به اقتصاد ایران در برابر تلاطم‌های گاه‌وبیگاه بازار محصولات هیدروکربوری به سمت‌وسوی اخذ درآمدهای مالیاتی سوق یافته‌اند.
به گزارش شفا آنلاین،به نقل از سپید همین چند روز پیش بود که
آمار ارائه‌شده از درآمدهای دولت حکایت از آن داشت که درآمدهای مالیاتی
دولت به 3 برابر درآمدهای نفتی رسیده و با سرعت فراوان از این منبع دیرپا
پیشی گرفته است. در طول چند سال گذشته با لحاظ محدودیت تحریم‌ها و سقوط
بی‌سابقه قیمت نفت در بازار جهانی و بالطبع آن کاهش بی‌سابقه درآمدهای
دولت، مسئولین در رده‌های مختلف حاکمیتی بر آن شدند که سازوکارهای اخذ
مالیات را تغییر دهند تا آنجا که مقام معظم رهبری نیز بر اخذ مالیات از
نهادهای زیر نظر رهبری تاکید فرمودند و سخن از اخذ مالیات از آستان قدس و
بسیاری از بنگاه‌های اقتصادی که تا پیش‌ازاین مشمول معافیت مالیاتی بودند
به میان آمد. یکی از این مجموعه‌ها سازمان هلال‌احمر جمهوری اسلامی ایران است که در بخشنامه و دستورالعملی در اسفند 1392، سازمان امور مالیاتی لغو معافیت‌های مالیاتی این جمعیت و موسسات و شرکت‌های وابسته به آن را ابلاغ کرد. نکته‌ای که با اعتراض شرکت سرمایه‌گذاری هلال‌احمر روبرو شده و این سازمان با شکایت به دیوان عدالت اداری خواستار ابطال این بخشنامه شد. استدلال حقوقی مسئولین هلال‌احمر آن بود که بر اساس، بند 20 اساسنامه قانونی هلال‌احمر مصوب مجلس، جمعیت و موسسات وابسته به این سازمان که درآمدهای آن در راستای اهداف و وظایف جمعیت به مصرف می‌رسد از پرداخت مالیات، عوارض، حقوق گمرکی معاف هستند. 23 مهرماه سال جاری اقامه دعوی هلال علیه سازمان امور مالیاتی توسط دیوان عدالت اداری وارد دانسته نشد و لغو معافیت مالیاتی هلال‌احمر بر اساس بخشنامه فوق‌الذکر رد شد که البته این حکم قابل‌اعتراض بوده و بنابر گفته مسئولین حقوقی هلال‌احمر این سازمان به این حکم اعتراض خواهد کرد.
حال چند سوال در این میان قابل‌طرح و کنکاش است. آیا سازمان هلال‌احمر با کارکردهای عام‌المنفعه و غیر انتقاعی و غیرتجاری می‌بایست تحت شمول اخذ مالیات قرار گیرد؟ در دیگر کشورهای دنیا مجموعه‌های مشابه هلال‌احمر و صلیب سرخ آیا مشمول قوانین مالیاتی می‌شوند؟ اخذ مالیات از این مجموعه آیا خللی در کارکرد‌ها و وظایف عام‌المنفعه این مجموعه ایجاد نمی‌کند؟ آیا می‌توان فعالیت‌های کلان و بنگاه‌داری اقتصادی سازمان هلال‌احمر را خارج از دایره شمول سازمان‌های مالیات‌دهنده قرارداد و بر آن چشم‌پوشی کرد؟ و شاید مهم‌ترین سوال این باشد که ساختار حقوقی و تشکیلاتی هلال‌احمر ایران با همتایان خارجی چه فرقی دارد که نگاه داخلی به آن بیش از آنکه برآمده از مواجهه با یک سازمان و فدراسیون بین‌المللی باشد، درون مجموعه‌ای و شامل برنهادهای حاکمیتی داخلی است؟.
بنگاه اقتصادی یا فدراسیون یدر رسته جهانی
هلال‌احمر در کشورهای مسلمان یا صلیب سرخ در دیگر کشورهای جهان به‌طورمعمول سازمانی مردم‌نهاد بوده و در قالب‌ساز و کار فدراسیون‌های جهانی و مستقل از حاکمیت‌های داخلی اداره می‌شود و بر همین منوال در اکثر قریب به‌اتفاق کشورهای جهان این مجموعه‌ها از پرداخت مالیات و عوارض معاف هستند. در کشور ما به‌نوعی می‌توان گفت این قاعده کلی یک استثنا دارد. هلال‌احمر در ایران درواقع یک‌نهاد عمومی غیردولتی است و به شکل متداول سمن در دیگر کشورها نیست. چراکه ازیک‌طرف بخشی از بودجه آن از سوی دولت تامین می‌شود و از طرف دیگر مدیران عالی آن منصوب از سوی دولت هستند، مضاف بر همه این موارد سازمان هلال‌احمر در ایران به لحاظ تشکیلاتی و دایره شمول شرکت‌ها و موسسات تابعه بسیار گسترده بوده و در دنیا به‌واسطه وسعت و قامتش جایگاهی ویژه دارد. به‌طور دقیق به‌واسطه همین یگانگی و تمایز، پاشنه آشیل هلال‌احمر برای اخذ مالیات و اعمال سیاست‌های متفاوت در قبال آن در کشور ما شکل‌گرفته است. دولتی‌ها و بسیاری از کارشناسان معتقدند مجموعه‌ای که در قالب دو شرکت بازرگانی و شرکت سرمایه‌گذاری آن، صدها مجموعه ریزودرشت اقتصادی در حوزه‌های مختلفی همچون تولید دارو، ساختمان‌سازی، مجموعه‌های اداری و تجاری، شرکت کشت و صنعت، کشاورزی و دام‌پروری و ... به اخذ درآمدهای کلان می‌پردازد، می‌بایست مالیات نیز پرداخت کند اما در مقابل مسئولین هلال و برخی دیگر از کارشناسان نیز معتقدند این درآمدزایی در راستای کسب منفعت و سود برای اشخاص حقیقی و حقوقی و سهامداران نیست بلکه برای امور عام‌المنفعه و در راستای وظایف ساختاری هلال‌احمر است و بدین منوال نباید از این سازمان مالیات اخذ شود.
ایراد از ساختار دولتی هلال است
برای واکاوی درستی یا نادرستی اخذ مالیات از سازمان هلال‌احمر با مهدی آیتی نماینده دوره ششم مجلس شورای اسلامی و یکی از مسئولین هلال‌احمر در دوران ریاست دکتر فرهادی بر این مجموعه به گفت‌و‌گو پرداختم. وی ضمن آنکه اخذ مالیات از سازمان هلال‌احمر را نادرست و برخلاف عرف جهانی دانست، تاکید کرد:« ایراد اصلی به ساختار حقوقی و تشکیلاتی مجموعه هلال‌احمر بازمی‌گردد، در کشور ما رئیس جمعیت هلال‌احمر از سوی رئیس‌جمهوری تعیین می‌شود و این مجموعه به‌عنوان قلک دولت منابع درآمدی و فعالیت‌های اقتصادی خود را انجام می‌دهد و بر همین منوال این فرآیند باعث آن می‌شود که نگاه درون‌مرزی و تشکیلاتی بیش از آنکه نگاه به یک فدراسیون بین‌المللی باشد به مجموعه هلال معطوف شده و با این وضعیت موضوع اخذ مالیات برخلاف عرف جهانی در خصوص هلال‌احمر مطرح شود»
آیتی وضعیت هلال‌احمر را با فدراسیون‌های ورزشی قیاس کرده و تاکید می‌کند:« به‌طورمعمول در ایران فدراسیون‌های بین‌المللی با تعارض مدیریتی روبرو می‌شوند، در فدراسیون‌های ورزشی نیز شاهدیم که همانند هلال‌احمر، این تناقض حکم‌فرماست، چون حکومت‌ها می‌خواهند در امور مدیریتی دخالت کنند و این نکته با آرمان‌های انسان دوستانه بین‌المللی این سازمان‌ها در تناقض قرار می‌گیرد و مشکل‌ساز می‌شود، در ایران به هلال‌احمر به چشم یک NGO و یک سازمان مردم‌نهاد نگریسته نمی‌شود، چون انتخابات آزاد و دموکراتیک برای تعیین رئیس آن محلی از اعراب ندارد، همانند انتخاب روسای فدراسیون‌های ورزشی که دولت‌ها به‌طورمعمول در آن دخالت دارند و این قبض و بسط‌ها این سازمان‌ها را از ریل خود خارج می‌کند. اگر اکنون برای هلال‌احمر مالیات بسته می‌شود این مشکل به آن آغازی بازمی‌گردد که هلال‌احمر به شکل دولتی پا می‌گیرد و از همان‌جا خلل اداری ایجاد می‌شود و این سازمان درگیر مسائل و قوانین داخلی می‌شود، بهتر بگویم اگر رئیس هلال‌احمر توسط مردم انتخاب می‌شد به‌راحتی در برابر دولت و مجلس می‌ایستاد و از قوانین بین‌المللی که حاکم بر فدراسیون جهانی صلیب سرخ و هلال‌احمر است دفاع می‌کرد که اکنون شاهد این نیستم.»
آیتی درنهایت اخذ مالیات از هلال‌احمر را نادرست و برخلاف عرف جهانی می‌خواند و خاطرنشان می‌کند: « ازنظر من اخذ مالیات از هلال‌احمر ایراد حقوقی و قانونی دارد، چراکه اخذ مالیات با مصوبات بین‌المللی و فرآیندهای حاکم بر فدراسیون‌های بین‌المللی در تناقض است و حتی فدراسیون بین‌المللی صلیب سرخ می‌تواند در این موضوع همانند فدراسیون‌های ورزشی دخالت کند و در مقابل دولت بایستد، البته باید در این زمینه به‌طور دقیق از نهادهای بین‌المللی استفسار شود که چه مغایرت‌هایی دارد اما به‌شخصه معتقدم این اخذ مالیات از یک‌نهاد حقوق بشری خلاف قوانین بین‌المللی است.»
این نماینده سابق مجلس معتقد است که نباید نگاه تجاری به هلال‌احمر داشت، وی می‌گوید: «در هر سازمان مردم‌نهادی و هرنهاد غیردولتی که در اساسنامه‌اش غیردولتی و غیرانتفاعی ذکرشده همانند موسسات فرهنگی غیرتجاری مالیات اخذ نمی‌شود به‌عنوان‌مثال از دانشگاه آزاد با آن مجموعه بزرگ اقتصادی مالیات اخذ نمی‌شود و آن‌ها شامل معافیت مالیاتی هستند، در مورد هلال‌احمر نیز این موضوع صدق می‌کند و نمی‌توان با عنوان اینکه این سازمان بنگاه اقتصادی است و زیرمجموعه‌های فراوانی دارد از آن مالیات اخذ کرد چون درآمدهای این مجموعه صرف امور غیرتجاری و عام‌المنفعه می‌شود.»
حال البته باید منتظر ماند و دید که موضوع شکایت سازمان هلال‌احمر از سازمان امور مالیاتی به کجا می‌انجامد و آیا این بنگاه بزرگ اقتصادی که در قالب یک‌نهاد عمومی غیردولتی و نه یک سازمان مردم‌نهاد بین‌المللی در ایران به فعالیت می‌پردازد، بالاخره مشمول مالیات خواهد شد و در این صورت این مالیات چه تبعاتی در بروز کارکردهای آن خواهد داشت.
مطالب مرتبط
نظرشما
آخرین اخبار