اختلال استرس‌زای پس از آسیب در بیماران سرطانی

به گزارش شفا آنلاین،به این گروه از علائم، اختلال تنش‌زای پس از آسیب یا PTSD گفته می‌شود. در شماره گذشته، در زمینه تشخیص و علایم، عوامل خطرزا، عوامل حمایتی و چگونگی ابتلا به آن صحبت شد. در ادامه، به دیگر موارد پرداخته خواهد شد.

ارزیابی
       مهم است که بیماران مبتلا به سرطان تحت آزمایش‌های دقیق مربوط به اختلال استرس‌زای پس از آسیب (PTSD) قرار بگیرند تا شاید بتوان علائم مربوطه را تشخیص داد و درمان کرد. زمان‌بندی این آزمایش‌ها و ارزیابی‌ها با توجه به شخص بیمار تعیین می‌شود. سرطان تجربه‌ای است که بیمار طی آن آسیب‌های جدی متوالی را پشت سر می‌گذارد و طول مدت آن نیز مشخص نیست. ممکن است بیمار در هر برهه زمانی، از زمان تشخیص سرطان تا پایان درمان یا بازگشت سرطان، علائم استرس را از خود بروز دهد. برای بیمارانی که پیشتر قربانی شرایط سخت (مانند بازماندگان بلایای طبیعی یا فجایع انسانی) شده‌اند و به دلیل تجربه‌هایی این چنین دچار PTSD یا علائم آن شده‌اند، قرار گرفتن در معرض برخی از محرک‌های خاص که در طول درمان سرطان با آنها روبرو می‌شوند(برای مثال، انجام برخی از فرایندهای پزشکی و بالینی خاص مانند قرار گرفتن در دستگاه MRI یا سی تی اسکن) می‌تواند موجب بروز مجدد آن علائم شود. هرچند این بیماران برای سازگاری با سرطان و درمان آن دچار مشکلاتی می‌شوند، علائم PTSD در آنها می‌تواند با توجه به عواملی دیگر متفاوت باشد. ممکن است این علائم در حین درمان سرطان و پس از آن، با شدت کمتر یا بیشتر بروز کنند.

       علائم PTSD معمولا طی سه ماه پس از یک آسیب جدی شروع می‌شوند، اما گاهی پیش می‌آید این علائم ماه‌ها یا حتی سال‌ها پس از حادثه/آسیب بروز می‌کنند. بنابراین، کسانی که از سرطان نجات یافته‌اند و نیز خانواده آنها، باید تحت مراقبت درازمدت قرار بگیرند.

       برخی از کسانی که تجربه روبرو شدن را با یک حادثه تلخ داشته‌اند، ممکن است از خود علائم زودهنگامی ‌را نشان دهند که کاملا با علائم PTSD مطابقت نداشته باشد. با این‌حال، این علائم زودهنگام می‌تواند نشان‌دهنده احتمال بروز PTSD در آینده باشند. همچنین، این علائم زودهنگام، نشان‌دهنده نیاز بیماران نجات‌یافته از سرطان و خانواده‌هایشان به مراقبت‌های پیگیرانه و مکرر پس از درمان است.

       تشخیص PTSD به دلیل تشابه بسیاری از علائم آن با علائم دیگر اختلالات روانی، می‌تواند بسیار دشوار باشد. برای مثال، تحریک‌پذیری، تمرکز ضعیف، تشدید حالت تدافعی، ترس بیش از حد، و بدخواب شدن، که علائم مربوط به هردو اختلال PTSD و اضطراب هستند. برخی از دیگر علائم، بین اختلالات PTSD، تشویش و ترس بیمارگونه (Phobia) و هراس و واکنش ناگهانی (Panic) مشترک‌اند. برخی از علائم از جمله از دست دادن علاقه، نا امیدی نسبت به آینده، دوری کردن از دیگران و اختلالات خواب هم می‌تواند نشان‌دهنده PTSDباشد و هم افسردگی. حتی در صورتی‌که فرد به PTSD یا دیگر اختلالات روانی مبتلا نباشد نیز، واکنش‌های طبیعی به تشخیص سرطان و درمان این بیماری مرگبار می‌تواند شامل افکار آزاردهنده، احساس جدا افتادن از دیگران و جهان، اختلالات خواب و هیجان بیش از حد باشد.

       به‌منظور ارزیابی درست بودن تشخیص وجود اختلال در بیمار و اینکه آیا بیمار دارای علائم استرس است یا خیر، بهیاران از پرسشنامه‌ها و مصاحبه استفاده می‌کنند.

       ممکن است بیمار علاوه بر PTSD مشکلات دیگری نیز داشته باشد. این نارسایی‌ها می‌توانند شامل مصرف مواد مخدر، مشکلات عاطفی و دیگر اختلالات اضطراب، از جمله افسردگی شدید، اعتیاد به الکل و مواد مخدر، ترس از اجتماع، یا اختلال وسواس جبری باشند.

درمان
       تاثیرات اختلال استرس‌زای پس از آسیب (PTDS)بلندمدت و جدی هستند. این تاثیرات بر توانایی بیمار برای داشتن زندگی عادی تاثیر می‌گذارند و موجب اختلال در روابط شخصی، تحصیل و مسائل شغلی می‌شوند. چون مکان‌ها و افرادی که به نوعی با سرطان در ارتباط بوده‌اند در ایجاد یا تشدید PTSD تاثیر دارند، بیمار به‌منظور دوری از آن مکان‌ها و افراد به‌دنبال درمان سرطان نمی‌رود. مهم است که افراد نجات‌یافته از سرطان، از عوارض روانی احتمالی که ممکن است بر اثر تجربه سرطان به آنها دچار شوند و نیز درمان زودهنگام علائم PTSD آگاه شوند. روش‌های درمانی مورد استفاده به‌منظور درمان PTSD همان روش‌هایی است که برای درمان قربانیان آسیب‌ها و حوادث تلخ استفاده می‌شوند. روش درمانی ممکن است شامل بیش از یک نوع درمان باشد.

       در روش مداخله در بحران، سعی بر این است که عملکرد عادی بیمار را به وی بازگردانند. روان‌درمانگر در این روش تمرکزش را معطوف به حل مشکلات، آموزش مهارت‌های مربوط به کنار آمدن با شرایط و ایجاد شرایطی حمایتی برای بیمار می‌کند.

       در برخی روش‌ها، به بیماران آموزش داده می‌شود که از طریق تغییر الگوهای فکری خود در رفتارشان تغییر ایجاد کنند. برخی از این روش‌ها عبارتند از کمک به بیمار در شناسایی نشانه‌های این اختلالات، آموزش مهارت‌های کنار آمدن با شرایط و روش‌های مهار استرس (مانند تمرینات تمدد اعصاب)، آموزش تغییر نحوه بیان افکار آزاردهنده به بیماران و کمک به اینکه بیمار حساسیت کمتری نسبت به محرک‌های آزاردهنده داشته باشد. اگر علائم به‌صورت خودداری از فعالیت‌های جنسی و قرار گرفتن در موقعیت‌های صمیمانه بروز کند، از رفتاردرمانی استفاده می‌شود.

       عضویت در گروه‌های حمایتی نیز برای کسانی که دچار علائم استرس هستند، مفید است. بیماران با عضویت در این گروه‌ها حمایت عاطفی دریافت می‌کنند، با افراد دیگری که شرایط و علائم مشابهی را تجربه کرده‌اند آشنا می‌شوند و مهارت‌های مربوط به کنار آمدن با شرایط و مدیریت شرایط را می‌آموزند. گاهی برای بیمارانی که دچار علائم شدید باشند، دارو تجویز می‌شود. این داروها شامل داروهای ضدافسردگی، داروهای ضداضطراب و در صورت لزوم داروهای آنتی‌سایکوتیک می‌شود.