اخلاق داروسازی

  این گروه از حرفه‌مندان سلامت آخرین گروهی هستند که با بیمار ارتباط دارند لذا اخلاق داروسازی و درک صحیح از آن زمانی مطرح می‌شود که داروسازی را به‌عنوان یک حرفه در نظر بگیریم. اصول اخلاقی در حرفه داروسازی بیانگر وظایف، بایدها و نبایدها و حقوق حرفه‌مندان این حرفه است. این اصول اخلاقی برگرفته از 4 اصل اخلاقی، بوچامپ و چیلدرس است که شامل احترام به اتونومی بیمار، ‌سودرسانی، ‌عدم اضرار (ضرر نرسانی) و رعایت عدالت در ارائه خدمات سلامت می‌شود. زمانی که داروسازان در ارائه خدمت با تعارض بین این اصول اخلاقی مواجه می‌شوند دوراهه یا چالش اخلاقی شکل می‌گیرد که در این شرایط ممکن است داروساز نتواند بر مبنای وظایف و مسئولیت‌های خود عمل کند.

       بنابراین داروسازان باید بتوانند معنی و مفهوم این اصول اخلاقی را در عمل به خوبی دریافته، ‌در زمان بروز تعارض بین آنها اولویت را مشخص کرده و بتوانند با حفظ تمامیت حرفه‌ای، اصول مربوطه را به کار بندند. ارائه خدمت سلامت در حرفه داروسازی به صورت سنتی بر اصل سودرسانی متمرکز است اما در مواردی که پترنالیسم در حرفه داروسازی بروز و ظهور می‌یابد ممکن است اصل سودرسانی در تعارض با احترام به اتونومی بیمار و لزوم تصمیم‌گیری آزادانه و آگاهانه وی قرار گیرد. توجه به عدم اضرار می‌تواند محدوده‌ای برای ایجاد اعتماد بین داروساز و بیمار مشخص کند. لازمه رعایت عدالت در حرفه داروسازی نیز اختصاص منصفانه منافع و محدودیت‌های درمان در ارائه خدمت داروسازی به همه بیماران است.

       داروسازان ممکن است تصور کنند بسیاری از تصمیماتی که در مورد ارائه خدمات دارویی به بیماران گرفته می‌شود برعهده پزشکان است و داروسازان در این زمینه نقشی ندارند یا اینکه خدمات آنها در ادامه خدمات پزشکان است و به این لحاظ ملاحظات اخلاقی داروسازان در ارائه مراقبت‌های دارویی ممکن است تحت‌تاثیر تصمیمات پزشکان، مقررات، آیین‌نامه‌ها، نظامات دولتی و شیوه‌های بازاریابی صنایع دارویی قرار گیرد. در چنین حالتی این ذهنیت القا می‌شود که نقش داروساز فقط نسخه‌پیچی و ارائه دارو است در حالی که یک داروساز در نظام سلامت ارزشی به مراتب بیش از یک تکنیسین دارویی دارد. در واقع داروساز موظف و متعهد به ارائه خدمات حرفه‌ای سلامت بر مبنای خواسته‌ها و نیازهای بیمار است. در کد انجمن داروسازان آمریکا (America- Pharmacists Associatio- APhA) آمده است: ‌داروساز متعهد می‌شود که به بیماران کمک کند که نفع قابل‌قبولی از داروهای خود ببرند، در رفاه بیماران بکوشد و در حفظ اعتماد آنها تلاش کند.

در سند جامع اخلاق داروسازی ایران نیز داروساز به‌عنوان متولی ارائه خدمات دارویی شناخته شده است که به معنی فردی است که متعهد به ارائه مراقبت‌های دارویی است. در این راستا داروساز متعهد است در ارائه مراقبت‌های دارویی خدمات زیر را ارائه کند: ‌توجه به شرح‌حال بیمار، ‌در نظر گرفتن سایر داروهای مصرفی بیمار، توجه به تداخلات دارویی محتمل و بیماری‌های مزمن فرد، ‌ارائه دارو، ‌ارائه اطلاعات لازم در مورد نحوه مصرف دارو، ‌عوارض جانبی دارو و نحوه پیشگیری یا درمان آنها و پیگیری روند دارودرمانی بیمار. با توجه به این مسئولیت‌ها بدون تردید داروسازان در ارائه خدمت با چالش‌های اخلاقی جدی مواجه می‌شوند که آگاهی آنها از اصول اخلاقی حاکم بر حرفه و نیز تعهدات حرفه‌ای می‌تواند در تشخیص دوراهه‌ها و تصمیم‌گیری اخلاقی در این موارد تاثیر بسزایی داشته باشد.سپید