تاریخچه بیماری بروسلوز در ایران

به گزارش خبرنگار سایت پزشکان بدون مرز، تب مالت (بروسلوزیس) نوعی باکتری عفونی است که از حیوان به انسان و بیشتر از طریق شیر، پنیر و سایر لبنیات غیر پاستوریزه منتقل می شود. به طور نادری باکتری عامل تب مالت می تواند از طریق هوا یا تماس مستقیم با حیوانات آلوده انتقال یابد.

علائم تب مالت می تواند شامل تب، درد مفاصل و خستگی باشد. معمولاً عفونت می تواند با آنتی بیوتیک درمان شود. ممکن است درمان چند هفته تا چند ماه به طول بیانجامد با این حال دوره های عود شایع است.

اگرچه تب مالت در ایالات متحده آمریکا شایع نیست، اما این بیماری صدها هزار انسان و حیوان را در سرتاسر جهان درگیر کرده است. پرهیز از مصرف لبنیات غیر پاستوریزه و احتیاط کردن در برخورد با حیوانات می تواند به پیشگیری از تب مالت کمک کند.

تاریخچه بیماری درجهان:

عامل بیماری بروسلوز برای اولین بار در سال ۱۸۸۷ توسط یک پزشکانگلیسی به نام دیوید بروس از طحال سربازی که در اثر تب مالت یا تب مدیترانه ایمرده بود، جدا گردید. او این باکتری را بروسلا ملی تنسیس نامید. ده سال بعد، یکدامپزشک دانمارکی به نام فردریک بنگ، بروسلا ابورتوس را از جنین سقط شده گاو جدانمود. بروسلا ملی تنسیس در سال ۱۹۰۵ از شیر بز ، در سال ۱۹۴۷ از مزرعه داری کهدارای تعدادی گاو مبتلا به بروسلوز بود، در سال ۱۹۵۲ در شمال فرانسه از خرگوشصحرایی و در سال۱۹۶۳ در آرژانتین از گوسفند جدا گردید و برای اولین بار ثابت شد کهاین باکتری به طور طبیعی عامل بروسلوز گوسفندی نیز است.

در سال ۱۹۱۴ جاکابتراوم میکروبی از همین نوع را به نام بروسلا سوییس از جنین سقط شده خوک جدا کرد. درسال ۱۹۱۸ خانم اوانس شباهت کامل باکتری هایی را که در بیماری انسان و حیوانات دخالتداشته، بررسی و ثابت نمود. در همین سال امکان وجود عفونت در مادیان و اسب به اثباترسید. در سال ۱۹۵۳ بودل و بویز در نیوزیلند و استرالیا، بروسلا اویس را از قوچ جداکردند و در همین سال سیمونز و هال همین را از بره سقط شده جدا نموده، آن را عاملسقط جنین در میش ها دانستند.

بروسلا نئوتوما نخستین بار توسط استینر و لاک ماندر سال ۱۹۵۷ از یک موش جنگلی به نام نئوتومالپیدا جدا شد. در سگ عامل بروسلوز اولینبار در سال ۱۹۶۶ در امریکا و انگلستان جدا گردید و در سال ۱۹۶۸ این ارگانیسم توسطکارمیچل و برونر تشخیص داده شد و آن را بروسلا کنیس نامیدند.

تاریخچه بیماری در ایران:

برای اولین بار در سال ۱۹۳۲وجود بروسلوز در انسان توسط کارشناسان انستیتو پاستور مشخص گردید. دلپی و کاوه درسال ۱۹۴۴ در موسسه رازی به وسیله کشت از شیردان یک گوساله سقط شده بروسلا ابورتوسرا جدا کردند. در سال ۱۹۵۰ در یک واگیری سقط جنین در میش های اطراف اصفهان وجودمیکروب بروسلا ملی تنسیس در جنین های سقط شده و همچنین شیر میش های آن ناحیه توسطموسسه رازی به اثبات رسید.

انتسار و اردلان در سال ۱۹۵۵ این میکروب را از جنینسقط شده گاو در سال ۱۹۶۲ از شیر گاو جدا نمودند. در سال ۱۹۶۲ وجود بروسلا ملی تنسیسدر نیشابور به اثبات رسید و در سال ۱۹۷۱ بروسلا سوییس در حومه حصارک از خوک جداگردید. در ایران اولین گزارش از جداسازی بروسلا ابورتوس از گوسفند بروسلوز عنوانعامل سقط جنین در آن حیوان در سال ۱۹۸۲ توسط ذوقی و عبادی ارائه شد. در سال های۱۹۸۶ و ۱۹۸۷ بروسلا ملی تنسیس از شتر توسط ذوقی و عبادی جدا شد. در سایر نواحیایران وجود بروسلوز در انسان و دام ها به اثبات رسده است.

سبب شناسی:

جنس بروسلا به شش گونه بروسلا آنفلوانزای، بروسلا ملی تنسیس،بروسلا سوییس، بروسلا کنیس، بروسلا نئوتوما و بروسلا اوویس طبقه بندی می گردد. بهاستثنای بروسلا نئوتوما و احتمالاً بروسلا کنیس و بروسلا اوویس دیگر گونه هایبروسلا در اکثر نقاط دنیا منتشرند.

انواع مختلف باکتری بروسلا نسبت به عفونتیکه در میزبان اصلی ایجاد می نمایند از یکدیگر متمایز می گردند و از این نظر بروسلاابورتوس در اصل گاو را آلوده می سازد وبی گاهی اوقات به گاو میش، شتر، آهو، سگ،اسب، گوسفند، بز و انسان انتقال می یابد.

میزبان اصلی بروسلا کنیس، سگ است امابه طور اتفاقی باعث عفونت در انسان نیز می گردد. بروسلا ملی تنسیس باعث عفونت درگوسفند و بز می شود ام ممکن است به گاو و انتسان نیز منتقل گردد.

بروسلانئوتوما تنها نوع شناخته شده ای است که فقط موش جنگلی را آلوده ساخته و هیچ موردیاز عفونت طبیعی در دیگر حیوانات و انسان تا کنون گزارش نشه است.

بروسلا سوییساز نظر میزبان اصلی نسبت به دیگر گونه ها دامنه وسیع تری دارد.

میزبان اصلی بایوتیپهای ۳،۲،۱ بروسلا سوییس، خوک است ولی ممکن است به دیگر حیوانات از جمله سگ، خرگوش،جوندگان و انسان نیز منتقل گردند. بایوتیپ ۴ بروسلا سوییس در اصل باعث ایجاد عفونتدر گوزن شمالی می گردد ولی همچنین ممکن است به سگ و انسان نیز انتال یابد.

خصوصیات باکتری:

بروسلا ها باسل های کوچک یاکوکوباسیل، غیر متحرک، فاقد هاگ و گرم منفی اند. اندازه آن ها متغیر و به طول۶/. تا۲ میکرون و عرض ۳/. تا ۵/. میکرون است. این ارگانیسم ها معمولاَ بصورت گروهی و گاهینیز به صورت انفرادی دیده می شوند و در کشت های آزمایشگاهی به ثورت زنجیر یا رشتهکوتاهی در می آیند. ارگانیسم در مقابل اسید مقاوم نبوده، اما در رنگ زدایی توسطاسیدهای ضعیف مانند اسید استیک ۵/. درصد می توانند مقاومت کند. این خصوصیت باکتریدر تکنیک رنگ آمیزی بروسلا که برای تشخیص استفاده می شود، به کار گرفته می شود.

خصوصیات کشت باکتری:

رشد باکتری بر روی محیط هایآزمایشگاهی کند بوده، اغلب در دمای ۲۷ درجه ساتیگراد قبل از ۴۸ ساعت محسوس نیست. درکشت های اولیه، بروسلا ابورتوس و بروسلا سوییس خیلی ضعیف رشد کرده نیاز به ۵ تا ۱۰درصد CO2 دارند. در حالی که گونه های دیگر در اتمسفر معمولی رشد می کنند.

پرگنهگونه های صاف روی آگار مغذی پس از ۴ ساعت در دمای ۳۷ درجه ساتیگراد حدود ۵/. میلیمتر قطر دارند و به شکل گرد، محدب وکدر با سطح صاف و برّاق هستند. پرگنه ها پساز ۲ تا ۳ روز در گرمخانه بزرگ می شوند پرگنه گونه های ناصاف، بزرگ تر، پهن تر وزرد کم رنگ بوده و ظاهر دانه ای دارند.

محیط های جامد متعددی برای کشت مناسببروسلا ها توصیه شده است که شامل آگار سرم دار، تریپتوز آگار، آگار سرم داراینفیوژن کبد، دکستروز سیب زمینی یا گلیسرول سیب زمینی و محیط های اختصاصی همراه بابا آنتی بیوتیک هستند. سرم استفاده شده در محیط کشت نباید حاوی پادگن علیه بروسلاها باشد.

باکتری ها، محیط های مایع را به آهستگی کدر کرده، به صورت رسوب دانهای نرم که پس از مدت طولانی در گرمخانه به صرت چسبنده در می آیند، دیده می شود.
اگرچه ارگانیسم قند های متعددی را مورد استفاده قرار می دهد، اما مقادیر اسید وگاز تولید شده به حدی کم است که برای تشخیص گونه های بروسلا قابل استفاده نیستند واین خاصیت در تشخیص جنس بروسلا با ارزش است.

آزمایش تولید H2S همراه با سایرخصوصیات برای تشخیص گونه های بروسلا مفید است ، تولید H2S توسط گونه های آمریکاییبروسلا سوییس شدید و توسط گونه های بروسلا ابورتوس خفیف است. گونه های دانمارکیبروسلا سوییس، H2S تولید نمی کنند و بروسلا ملی تنسیس هم معمولاَ H2S منفی است.

فعالیت های اوره آزی در گونه های امریکایی و دانمارکی بروسلا سوییس زیاد، دربروسلا ابورتوس کم و در بروسلا ملی تنسیس متغیر است.

حساسیت بروسلا ها نسبت بهرنگ های مختلف برای تشخیص گونه های متعدد ارگانیسن به کار می رود. رنگ های مورداستفاده تیونین، فوشین بازی، متیل ویولت و پیرونین هستند. اکثر گونه های بروسلاابورتوس توسط تیونین مهار شده ولی فوشین بازی آن ها را مهار نمی کند، در صورتی کهبروسلا سوییس توسط فوشین بازی مهار شده اما به وسیله تیونین مهار نمی شود.

مقاومت باکتری ها در مقابل عوامل فیزیک و شیمیایی:

بروسلا ها در دمای۶۰درجه سانتیگراد در مدت ۱۰ دقیقه از بین می روند.

پاستوریزاسیون شیر نیز آن ها رااز بین می برد. بروسلا به PH اسیدی، مواد ضد عفونی کننده و نور مستقیم خورشید حساسهستند؛ اما در جنین هایی که در معرض نور خورشید نباشند، ماه ها زنده می می مانند.

ارگانیسمبه مدت طولانی در دمای پایین، به مدت یکسال یا بیشتر در دمای ۸ درجهسانیگراد در مدفوع زنده می ماند و برای مدت خیلی طولانی در دمای ۴۰- درجه ساتیگرادمی توان آن را نگهداری کرد.

برسلوز درانسان:

بیماری در انسان به دلیل تماس با حیوانات عفونی و یا بلع شیر ومحصولات لبنی آلوده حادث می گردد. علائم بروسلوز در انسان غیر اختصاصی می باشد.

سبب شناسی:

چهار گونه از بروسلا موجب بروز عفونت در انسانمی گردد که به ترتیب شدت بیماری زایی شامل بروسلا ملی تنسیس ، بروسلا سوییس ،بروسلا ابورتوس و بروسلا کنیس مطرح می باشد.

اپیدمیولوژی:

موارد آلودگی با بروسلا به مراتب بیشتر ازدیگر آلودگی های باکتریایی است که دلالت بر حساسیت ویژه انسان دارد. بیماری درحیوانات هم به طریق جنسی و هم از راه بلع مواد آلوده بروز می نماید اما در انسان بهدنبال بلع محصولات دامی آلوده یا تماس پوست ناسالم با باکتری رخ می دهد.

در امریکا میزان ابتلای مردان به زنان ۶ به ۱ گزارش شده است. چنین به نظر می رسد که تنها حدود۴ درصد از موارد ابتلا به بروسلوز شناخته و گزارش می شود. بروسلوز عمدتا یک بیماریشغلی است. دامپزشکان برر حسب اتفاق ممکن است با باکتری تخفیف حدت یافته و زندهبروسلا ابورتوس در حین واکسیناسیون آلوده شده وبیم خفیفی را نشان دهد. در سطح جهانبروسلا ملی تنسیس مهم ترین عامل بروسلوز محسوب می شود.

مطالعات اپیدمیولوژیبیماری در انسان نشان داده است در مناطق روستایی بیماری به صورت مستقیم و غیرمستقیم به انسان سرایت می کند در حالی که در مناطق شهری محصولات پاستوریزه نشدهباعث سرایت بیماری به انسان می شود.

در صورت استفاده از کود آلوده، سبزیجاتتازه ممکن است به بروسلا آلودگی داشته باشد که از موارد انتقال بروسلوز انسانی بامنشاء ناشناخته است.

تغییرات فصلی بیماری در موارد انسانی بیشتر در اواخرزمستان و اوایل بهار و در ارتباط با دوره پایانی آبستنی اتفاق می افتد.

بیماری زایی و آسیب شناسی:

با تهاجم باکتری به بدن توسطلوکوسیت ها ی پلی مورفونوکلور و ماکروفاژها برخی از باکتری ها نابود شده اما گروهیدیگر در این سلولها تکثیر یافته و سپس از طریق سیستم لنفاوی به غدد لنفاوی ونهایتاَ به خون راه می یابند و نتیجه باکتریمی که به سیستم رتیکلو اندو تلیال درکبد، طحال و مغز استخوان و سایر اندام ها چون کلیه ها سرایت می نماید.

بروسلا هاموجود در درون سلول در برابر پادتن و آنتی بیوتیک ها مصون خواهد ماند. واکنش بافتیدر برابر بروسلا با تشکیل گرانولوما می باشد. بروسلا ابورتوس بیماری ملایمی همراهگرانولوماهای غیر پنیری در کبد و اندام های رتیکلواندوتلیال به دنبال دارد.

بروسلا سوییس بیماری شدیدتری همراه با ضایعات موضعی چرکی و گرانولوماهای پنیریایجاد می کند. بروسلا ملی تنسیس شدیدترین نوع بیماری را ایجاد می کند. بروسلا کنیسبیماری مشابه بروسلا ابورتوس ایجاد می کند. شواهد مستندی در مورد سقط جنین هایانسانی در بروسلوز به دست نیامده است.

نشانه ها

علائم تب مالت می تواند هر زمانی از چند روز تا چند ماه پس از ابتلا به عفونت بروز نماید. علائم و نشانه ها مشابه آنفولانزا بوده و عبارتست از:

• تب
• لرز
• تعریق
• ضعف
• خستگی
• درد کمر، مفاصل و عضلات
• سردرد

علائم تب مالت می تواند پس از چند هفته تا چند ماه از بین رفته و مجدداً عود کند. در برخی افراد، تب مالت می تواند مزمن باشد و علائم تا چند سال حتی پس از درمان پایدار باقی بماند. علائم و نشانه های بلند مدت شامل خستگی، تب، آرتریت و ورم مهره های ستون فقرات است.

علت

تب مالت بر حیوانات وحشی و اهلی اثر می گذارد. گله های گاو، بزها، گوسفند، خوک، سگ، شتر، گراز، گوزن شمالی در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به بیماری قرار دارند. نوعی از تب مالت بر پورپوس، سیل بی گوش و نوع خاصی از وال ها اثر می گذارد. باکتری می تواند از حیوان به انسان به سه طریق انتقال یابد:

• محصولات لبنی غیرپاستوریزه. باکتری بروسلا در شیر حیوانات آلوده می تواند از طریق شیر، بستنی، کره و پنیر غیرپاستوریزه به انسان منتقل شود. همچنین باکتری می تواند از طریق گوشت خام یا نیم پز شده حیوانات آلوده به انسان منتقل گردد.

• اسنتشاق. باکتری بروسلا به راحتی در هوا پراکنده می شود. کشاورزان، تکنسین های آزمایشگاه و کارگران کشتارگاه ها می توانند این باکتری را استنشاق کنند.

• تماس مستقیم. باکتری در خون، مایع منی یا جفت حیوانات آلوده می تواند از طریق زخم وارد جریان خون شود. از آنجایی که تماس معمول با حیوانات – لمس کردن، شانه کردن موی حیوانات و بازی کردن با آنها – سبب آلودگی نمی شود، به ندرت افراد از طریق حیوانات اهلی خود آلوده می شوند. همچنین افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند هم باید از تماس با حیوانات آلوده پرهیز نمایند.
معمولاً تب مالت از فردی به فرد دیگر منتقل نمی شود، اما در موارد نادر زنان از طریق بارداری یا شیردهی می توانند بیماری را به نوزادان خود منتقل کنند. به طور نادری تب مالت از طریق تماس جنسی یا انتقال خون آلوده یا پیوند مغز استخوان انتقال می یابد.

عوامل خطر

تب مالت در ایالات متحده آمریکا نادر است. سایر مناطق جهان شیوع بالاتری از این بیماری دارند، به ویژه:

• مناطق اطراف دریای مدیترانه
• اروپای شرقی
• آمریکای لاتین
• آسیا
• آفریقا
• سرخپوستان
• خاورمیانه

در افرادی که در این مناطق زندگی کرده و یا به آنجا سفر می کنند، احتمال مصرف پنیر بز غیرپاستوریزه وجود دارد که به آن پنیر محلی نیز می گویند. پنیر غیرپاستوریزه از مکزیک وارد می شود و با بسیاری از انواع تب مالت در آمریکا در ارتباط است.

مشاغل در معرض خطر

افرادی که با حیوانات کار می کنند یا با خون آلوده تماس دارند، در معرض خطر بیشتری برای تب مالت قرار دارند، از جمله:

• دامپزشکان
• کارگران مزارع دامداری
• گاوچرانان
• کارگران کشتارگاه ها
• شکارچیان
• میکروبیولوژیست ها

عوارض

تب مالت می تواند بر هر عضوی از بدن از جمله سیستم باروری، کبد، قلب و سیستم اعصاب مرکزی اثر بگذارد. تب مالت مزمن می تواند سبب ایجاد عارضه در یک عضو یا در کل بدن شود. عارضه ممکن این بیماری عبارتست از:

• عفونت لایه درونی قلب (اندوکاردیت). این مشکل یکی از جدی ترین عوارض تب مالت است. اندوکاردیت درمان نشده می تواند به دریچه های قلب آسیب زده و یا آنها را تخریب کند که مهمترین عامل مرگ و میر مرتبط با تب مال است.

• آرتریت. عفونت مفاصل با درد، سفتی و تورم در مفاصل به ویژه در زانو، لگن، قوزک، مچ و کمر مشخص می گردد. درمان عفونت مفاصل بین مهره های کمری یا لگنی می تواند مشکل تر باشد و منجر به آسیب های دائمی گردد.

• التهاب و عفونت بیضه ها. باکتری هایی که سبب تب مالت می شوند می توانند منجر به عفونت بیضه ها و کلاف پیچیده ای شود که مجرای وابران را به بیضه ها متصل می کند. از این مسیر، عفونت به بیضه ها رسیده و سبب درد و تورم شود که گاهی شدید است.

• التهاب و عفونت کبد و طحال. تب مالت می تواند سبب آسیب به کبد و طحال گردد و سبب بزرگتر شدن آنها نسبت به اندازه نرمال گردد.

• عفونت سیستم اعصاب مرکزی. این مشکل شامل بیماری های تهدید کننده زندگی از جمله مننژیت (التهاب پرده اطراف مغز و نخاع) و انسفالیت (التهاب مغز) است.

آمادگی برای ویزیت پزشک

اگر احتمال می دهید که تب مالت دارید ابتدا به پزشک خانواده خود و یا یک پزشک عمومی مراجعه نمایید. ممکن است به متخصص بیماری های عفونی ارجاع داده شوید.

تشخیص تب مالت به فهمیدن زمان و چگونگی مواجهه با باکتری عامل بیماری بستگی دارد. شما می توانید با آمادگی برای پاسخگویی به اطلاعات مورد نیاز به پزشک کمک نمایید.
آنچه می تواند انجام دهید

پیش از ملاقات با پزشک، ممکن است از شما خواسته شود به چنین سؤالاتی پاسخ دهید:

• چه زمانی برای اولین بار متوجه علائم خود شدید؟
• آیا لبنیات غیرپاستوریزه از جمله پنیرهای محلی مصرف کرده اید؟
• آیا شغل شما به گونه ای است که با حیوانات یا امعاء و احشاء حیوانی در ارتباط هستید؟
• آیا طی سال گذشته به کشورهای خارجی سفر کرده اید؟
• آیا در آزمایشگاهی کار می کنید که ارگانیسم های عفونی وجود دارد؟
• آیا اخیراً به شکار رفته اید؟

آنچه از پزشک خود انتظار دارید

طی معاینات بالینی ممکن است پزشک چنین سؤالاتی بپرسد:

• از شما بخواهد مفاصل خود را تکان داده تا درد و سفتی را بررسی نماید.
• شکم شما را فشار می دهد تا بررسی کند آیا ارگان های شما بزرگ شده یا احساس درد دارید.

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

تشخیص تب مالت به ویژه در مراحل اولیه می تواند مشکل باشد، چرا که علائم آن مشابه بیماری های دیگر از جمله آنفولانزا است. اگر تب به شدت بالا رفت، درد یا ضعف عضلانی یا سایر عوامل خطر بیماری را داشتید یا تب شما پایدار بود به پزشک مراجعه نمایید.

آزمایش های تشخیصی

معمولاً پزشک تشخیص تب مالت را با استفاده از نمونه های خون یا مغز استخوان برای بررسی باکتری بروسلا تأیید می کند و یا با استفاده از آزمایشات خون آنتی بادی باکتری را بررسی می نماید. برای کمک به تشخیص عوارض تب مالت، ممکن است تست هایی از این قبیل لازم شود:

• اشعه ایکس. اشعه ایکس می تواند تغییرات مفاصل و استخوان ها را مشخص نماید.

• سی تی اسکن یا MRI. این روش های تصویربرداری به تعیین التهاب یا آبسه های در مغز یا سایر بافت ها کمک می کند.

• کشت مایع مغزی نخاعی. در این تست نمونه کوچکی از مایع اطراف مغز و نخاع برداشته می شود تا عفونت هایی از جمله مننژیت یا انسفالیت بررسی شود.

• اکوکاردیوگرافی. در این تست از امواج صوتی برای ایجاد تصویر از قلب استفاده می شود تا نشانه های عفونت یا آسیب قلبی بررسی شود.

درمان دارویی

درمان با هدف تسکین علائم، پیشگیری از عود بیماری و عوارض انجام می گیرد. احتمالاً لازم است بیمار برای حداقل ۶ هفته آنتی بیوتیک دریافت نماید و علائم پس از چند ماه از بین می رود. البته ممکن است این بیماری پس از مدتی برگشته و مزمن شود.

پیشگیری

برای کاهش خطر ابتلا به تب مالت، به این نکات توجه نمایید:

• از مصرف لبنیات غیر پاستوریزه خودداری نمایید. در سالهای اخیر در آمریکا، تعداد اندکی بیمار مبتلا به تب مالت شناسایی شد که با محصولات لبنی غیرپاستوریزه در ارتباط بود. هنوز بهترین راه پیشگیری از این بیماری پرهیز از مصرف شیر، پنیر و بستنی غیرپاستوریزه است. اگر به کشورهای خارجی سفر کرده اید از مصرف لبنیات پرهیز نمایید.

• گوشت ها را به طور کامل طبخ نمایید. تمام گوشت ها را تا زمانی حرارت دهید تا دمای درونی آن به ۱۶۵-۱۴۵ درجه فارنهایت (۷۴-۶۳ درجه سانتی گراد) برسد. در زمانی که بیرون غذا میل می کنید گوشت هایی را سفارش دهید که بخوبی پخته شده باشد. بعید است که گوشت حیوانات اهلی در آمریکا آلوده به باکتری بروسلا باشد اما طبخ صحیح سبب می شود باکتری های مضر مثل سالمونلا و اشریشیاکلی از بین برود. در زمانی که به کشورهای خارجی سفر می کنید از خرید گوشت از بقالی ها پرهیز نموده و گوشت هایی را سفارش دهید که بخوبی پخته شده باشد.

• دستکش بپوشید. اگر دامپزشک، کشاورز، شکارچی یا کارگر کشتارگاه هستید باید در زمان کار با حیوانات مرده یا بیمار و یا بافت حیوانات و همچنین در زمان کمک به تولد نوزاد حیوانات از دستکش های پلاستیکی استفاده نمایید.

• به نکات ایمنی در مکان های پرخطر دقت نمایید. اگر در آزمایشگاه هستید در شرایط ایمنی مناسب با نمونه ها کار کنید. تمام کارگرانی که با آلودگی مواجهه داشته اند را فوراً درمان نمایید. کشتارگاه ها نیز باید از اقدامات پیشگیرانه مثل جداسازی محل کشتار از سایر نواحی و استفاده از لباس محافظ پیروی نمایند.