، در نشست سالانه پیشرفتهای علمی آمریکا،
خبر دستاورد جدیدی در درمان سرطان منتشر شد که میتواند دنیای بیماران
سرطانی را عوض کند. در این روش که بر پایه ایمنی درمانی است، از سیستم
ایمنی بدن فرد بیمار برای مبارزه با سلولهای سرطانی کمک گرفته میشود.
درحال
حاضر متخصصان از روشهای مرسومی چون جراحی، پرتو درمانی و... برای
مهار سرطان کمک میگیرند و ایمنی درمانی بهدلیل خطراتی که داشته کمتر مورد
استفاده قرار گرفته ولی محققان مرکز تحقیقات فرد هاچینسون به روشهای
کنترل شدهتری دست یافتند که این خطرات را کم میکند.
روشهای رایج کدامند؟
روشهای
رایج در درمان سرطان که پزشکان براساس نوع سرطان، میزان گستردگی و شرایط
بیمار پیش میگیرند، جراحی، پرتو درمانی، شیمیدرمانی و هورمون درمانی
هستند.
جراحی: جراحی یک
روش سریع برای حذف تومورهای سرطانی از داخل بدن بیمار است. این روش برای
تورموهایی به کار میرود که گسترش پیدا نکردند یا در اصطلاح پزشکی متاستاز
ندادهاند. جراحی یک روش تضمین شده برای حذف سلولهای سرطانی نیست و در
صورت لزوم، پزشکان بخشهایی از لنف سالم را هم برمیدارند تا از عدم سرایت
سرطان مطمئن شوند. گاهی به جای جراحی از پرتوهای لیزر استفاده میکنند یعنی
با استفاده از پرتوهای قوی لیزر، تورمور سرطانی را میسوزانند که در
سرطانهایی مانند رحم و پوست پرکاربردتر است.
پرتودرمانی:
در روش پرتودرمانی با استفاده از اشعه ایکس یا گاما، امواجی تولید میشود
که آسیبهای ژنتیکی به تومورهای سرطانی وارد میکند و در نهایت، این جریان
به مرگ سلولهای سرطانی منجر میشود. در این روش، سلولهای سالم هم آسیب
میبینند اما در زمان کوتاهی بازسازی میشوند. روش پرتودرمانی عوارضی
مانند بیاشتهایی، ریزش مو در محل پرتودرمانی، تغییراتی در پوست و... را
بههمراه دارد. گاهی پزشکان از ترکیب روش جراحی و پرتودرمانی استفاده
میکنند تا مطمئن شوند سلولهای سرطانی میکروسکوپی هم از بین رفتهاند. شدت
پرتودرمانی و تعداد دفعات آن به نوع سرطان و وضعیت بیمار بستگی دارد.
شیمیدرمانی: شیمیدرمانی
یعنی استفاده از داروهای ضدسرطان قوی که عموما برای سرطانهای پیشرفته
تجویز میشوند. 50نوع داروی ضدسرطان وجود دارند که پزشکان از ترکیب
داروها استفاده میکنند. این داروها از طریق سرم وارد خون میشوند و
بهگونهای به سلولهای سرطانی آسیب میزنند که دیگر توانایی ساخت DNA
ندارند. شیمیدرمانی عوارضی چون طاسی، خونریزی، عفونت و... را همراه دارد.
هورمون درمانی:
رشد بعضی سرطانها بستگی به ترشح نوعی هورمون در بدن دارد مثل سرطان سینه
در خانمها. درمورد چنین سرطانهایی از هورمون درمانی استفاده میشود که
درواقع از ترشح هورمونی که باعث رشد سرطان میشود، جلوگیری میکند مثلا
برای زنان مبتلا به سرطان سینه داروهای ضداستروژنی تجویز میشود.
تحقیقات جدید چه میگوید؟
پژوهشهای
مرکز تحقیقات فردهاچینسون روی بیمارانی امتحان شده که سایر روشهای درمانی
سرطان روی آنها انجام شده، به نتیجه نرسیدهاند و پزشکان از آنها قطع امید
کردهاند. در این تحقیق، 35نفر که مبتلا به لوسمی حاد لنفوئیدی در مرحله
بسیار پیشرفته بودند، به روش ایمنی درمانی تحت مداوا قرار گرفتند. لوسمی
حاد لنفوئیدی نوعی سرطان خون است که سلولهای لنفاوی را موردتهاجم قرار
میدهد اما از این تعداد، 94درصد مبتلایان بهبود پیدا کردند.
40نفر
دیگر از بیماران حاضر در این پژوهش، مبتلا به لنفوم غیر هاجکین، نوعی
سرطان در سلولهای سفید خون بودند که روش جدید درمان روی 80درصد بیماران
موثر بوده و برای یکسالونیم بیماری آنها را در وضعیت خاموش فرو برده
است. به گفته دکتر استنلی ریدل، سرپرست این تحقیقات، دستاوردهای بهدست
آمده در درمان سرطان بیسابقه بوده و دریچه جدیدی را به روی درمان این
بیماری باز میکند.
توفان سایتوکین چیست؟
در
روش ایمنی درمانی خطر تجمع سلولهای دفاعی بدن وجود دارد که اصطلاحا به آن
توفان سایتوکین گفته میشود؛ بههمین دلیل تا امروز روش پررنگی در درمان
سرطان نبوده و فقط برای بیمارانی به کار رفته که سایر روشهای درمانی کمکی
به درمان بیماری آنها نکرده اما تحقیقات دکتر ریدل و همکارانش به روشهای
متعادلتری در ایمنی درمانی دست یافته است. دکتر ریدل میگوید: «این روش هم
مانند سایر روشهای درمانی مثل شیمیدرمانی و پرتو درمانی به همه بیماران
سرطانی کمک نخواهد کرد اما به نظر من، در آینده روش اصلی درمان سرطان خواهد
بود.»
ایمنی درمانی چه میکند؟
ایمنی
درمانی سیستم ایمنی بدن را تقویت میکند تا خودش وارد جنگ برای نابودی
تومورهای سرطانی شود. سلولهای سرطانی این توانایی را دارند که خودشان را
از دید سیستم ایمنی بدن دور نگه دارند و در سکوت و خاموشی سلولهای سالم
بدن را هدف قرار دهند. ایمنی درمانی قدرت دید فراتری به سیستم ایمنی بدن
میدهد تا حتی سلولهای سرطانی از دید او پنهان نمانند. روش کار به این شکل
است که سلولهای T را از بدن بیمار خارج میکنند. سلولهای T نوعی گلبول
سفید هستند که مهمترین ابزار بدن برای مبارزه با بیماریهای عفونی و سرطان
محسوب میشوند.
بعد از خارج کردن این سلولها، مهندسان ژنتیک وارد
کار میشوند و با تغییری در سلولهای T و اضافه کردن آنتی ژن مصنوعی، این
سلولها را مجهز به راداری میکنند تا قدرت پیدا کردن سلولهای سرطانی را
داشته باشد. سلولهای سرطانی حاوی نوع خاصی پروتئین هستند که این رادار
قدرت شناسایی آن را دارد. گلبولهای سفید مجهز شده، دوباره وارد بدن
میشوند تا به جنگ سلولهای سرطانی بروند.