بلایای اقلیمی و انقلابات قومی

به گزارش شفا آنلاین،  به نظر کارشناسان تغییرات فاحش اقلیمی و گرم شدن زمین دیگر تنها بر سلامت یا نوع زندگی مردم تاثیر نمی‌گذارند بلکه ردپای این پدیده را در برخوردهای خشونت‌بار قومی و نژادی هم می‌توان پیدا کرد. بسیاری از صاحب‌نظران سیاسی باور دارند که خشکسالی یکی از عوامل مهم در برپا کردن بهار عربی [بیداری اسلامی] و سلسله شورش‌هایی بوده که سبب بروز بحران در بسیاری از کشورهای منطقه مانند سوریه و لیبی شده است.

 امروز بحران آب و محیط زیست به‌خصوص در برخی مناطق آفریقا و آسیا به نقطه‌ای رسیده است که می‌تواند جنگ‌های بزرگ به راه بیندازد. کارشناسان آکادمی ملی علوم قضیه را از بعد دیگری بررسی کرده‌اند و آن اینکه اختلافات ریشه‌دار قومی و نژادی تا چه حد می‌تواند اثر تغییرات اقلیمی را حادتر کند و تا مرز بحران و برخوردهای مسلحانه پیش برود.

       بلایای اقلیمی خطر برخوردهای مسلحانه را افزایش می‌دهند. براساس یافته‌های محققان، در حدود یک‌چهارم از برخوردهای مسلحانه در کشوهایی که اقوام و نژادهای مختلف در آنجا زندگی می‌کنند سابقه تغییرات فاحش آب‌وهوایی دیده می‌شود. نقش موج‌های متناوب گرمایی، سیل‌ها و طوفان‌ها در افزایش خطر جنگ‌ها همواره محل بحث و گفتگو بوده است، به‌خصوص در مورد کشور سوریه که از یک خشکسالی طولانی‌مدت رنج می‌برد، اما تحقیقات جدید حاکی از آن است که در مناطقی که اقوام و نژادهای مختلف کنار هم زندگی می‌کنند نیز تغییرات اقلیمی می‌تواند آتش برخوردهای مسلحانه را روشن کند.

       مطالعات قبلی نشان داده بودند که بین بلایای طبیعی و جنگ ارتباطی وجود دارد، اما تحقیقات جدید می‌گویند بلایای طبیعی می‌توانند عامل یا پیش‌درآمد جنگ باشند. متخصصان هشدار داده‌اند، افزایش بلایای طبیعی مرتبط با گرم شدن هوا خطر خشونت‌های مسلحانه را چندبرابر می‌کند. محققان پشتیبان عقیده دارند این مطالعه کمک می‌کند تا مناطقی را که در آینده در خطر جنگ قرار دارند، شناسایی و با انجام اقدامات به‌موقع از بروز مخاصمات جلوگیری کنیم.

       پروفسور جان شلنوبر، مدیر موسسه تغییرات اقلیمی در آلمان، می‌گوید: «مناقشه‌های مسلحانه ازجمله بزرگ‌ترین خطرها برای مردم هستند که سبب کشته شدن برخی و ترک خانه برخی دیگر و عزیمت به کشورهای دوردست می‌شود. ترکیب بلایای طبیعی و تنش‌های قومی می‌تواند درحکم بمبی قابل‌انفجار باشد. مردم هنوز درباره ارتباط آب‌وهوا و جنگ به یک نظر واحد نرسیده‌اند، برخی می‌گویند بلی و برخی هم نه، اما من به شما می‌گویم ارتباطی قوی و واقعی بین این 2 پدیده وجود دارد.» برای نخستین بار، در گزارش 2 سال قبل و از طرف یک نهاد معتبر، سازمان دفاع آمریکا توجهی خاص نسبت به تغییرات اقلیمی و اثر آن بر مناقشه‌های مسلحانه به‌عنوان عامل تهدیدکننده امنیت ملی ابراز کرده بود. براساس گفته این اداره، ارتش ایالات متحده باید درباره این موضوع اقدامی عاجل به‌عمل آورد. این گزارش ضمن آنکه پیشبینی کرده مداخله‌های نظامی بیشتری در کشورهای گرفتار این تغییرات باید صورت گیرد، نقشه راهی برای شناسایی ضرورت‌ها و نوع پاسخ موثر به تغییرات اقلیمی ترسیم شده است.

        شلنوبر در ادامه می‌گوید: «به‌طور معمول، فروپاشی اقتصادی و اجتماعی ربط زیادی با بروز مخاصمات مسلحانه ندارد، به‌جز در کشورها یا مناطقی که پیشتر تفاوت‌های قومی و نژادی سبب بروز اختلاف و شکاف شده است. مطالعه به طور واضح نشان داده است که تغییرات اقلیمی پیش از مخاصمات روی داده است و به‌این ترتیب این اولین قدم در راه روشن کردن ارتباط علت و معلولی محیط زیست و مناقشه‌های مسلحانه است. محققان نتیجه گرفته‌اند درمجموع 9 درصد از برخوردهای مسلحانه و جنگ‌ها مربوط به تغییرات اقلیمی هستند، اما در مناطقی که اختلافات نژادی فاحش وجود دارد، تغییرات اقلیمی مسئولیت برپا کردن 23 درصد از مخاصمات مسلحانه را بر عهده دارند. شلنوبر عقیده دارد نقش دسته‌بندی‌ها شاید به دلیل تاثیر بیشتر تغییرات اقلیمی بر یک گروه خاص باشد که از نظر موقعیت جغرافیایی و فقر در وضعیتی آسیب‌پذیرتر قرار دارند. این‌ها همان مردمی هستند که زودتر از بقیه در این معرکه قربانی می‌شوند.

       تیم تحقیق نتیجه می‌گیرد: «این برای سیاست‌گذاری‌های آینده امنیتی اهمیت بسیار دارد، چرا چندین ناحیه از مناطقی که بیشترین احتمال بروز مناقشه‌های مسلحانه در آنجا وجود دارد، شامل آسیای مرکزی و آفریقای مرکزی ازجمله مناطق بسیار آسیب‌پذیر نسبت به تغییرات اقلیمی هستند و از سوی دیگر ویژگی‌های بارز اختلافات قومی و نژادی در آنها به چشم می‌خورد. تحلیل‌های اخیر از نتایج خشکسالی در سوریه و سومالی نشان می‌دهند، درحال حاضر، وقایع تغییرات اقلیمی احتمالا به برپا شدن یا تداوم برخوردهای مسلحانه در این دو کشور کمک کرده است.» شلنوبر می‌گوید: «ارتباط این دو پدیده در آینده بیشتر هم خواهد شد. در 50 سال آینده اگر روال کسب و کار به همین منوال باشد، 80-90 درصد از بلایا توسط تغییرات اقلیمی به وقوع می‌پیوندند. بعد همه چیز منفجر خواهد شد.»

       به نظر این کارشناسان، با شناسایی مناطقی با اختلافات قومی و نژادی که دچار تغییرات اقلیمی فاحش شده‌اند، می‌توان راهی را برای دیدن مشکلات از قبل پیدا کرد. این تقریبا مانند طراحی راداری است که می‌تواند مناطق حساس را که احتمال برخورد در آنها بیشتر است شناسایی کند. بعد می‌توان مسائل را به‌طور مشخص از یکدیگر تمیز داد یا باتوجه بحث‌هایی که این روزها درباره مهاجرت بالا گرفته است، منابع بالقوه مهاجران را پیشبینی کرد.

       در مطالعه‌ای دیگر، پروفسور سولومون سیانگ از دانشگاه برکلی، مطرح کرد که از سال 1950 تغیییرات اقلیمی با 20 درصد از جنگ‌های داخلی مربوط بوده‌اند. وی نشان داد که این الگو در سراسر جهان و طی تاریخ بشر در درجات متفاوت در نهادهای اجتماعی وجود داشته است: از خشونت درون خانواده تا جنگ‌های تمام‌عیار داخلی.
منبع: Guardian