«پیوند عضو» سرانجام رایگان شد

هزینه بالای پیوند عضو، بیمارستان‌ها را ورشکسته کرده بود
کتایون نجفی‌زاده، رئیس اداره شبکه فراهم‌آوری اعضای پیوندی وزارت بهداشت است. او درباره رایگان شدن هزینه‌های پیوند عضو، توضیحات بیشتری می‌دهد و  می‌گوید: «در‌ سال ٨١  آیین‌نامه هیأت وزیران مبنی بر اختصاص ردیف بودجه‌ای برای پرداخت هزینه پیوند عضو نوشته شد. براساس این آیین‌نامه سازمان برنامه و بودجه باید هر سال، بودجه‌ای را به وزارت بهداشت اختصاص دهد تا هزینه فراهم‌آوری و پیوند اعضا پرداخت شود. این آیین‌نامه اجرا شد و از همان ‌سال سازمان برنامه و بودجه، این ردیف بودجه‌ای را برای وزارت بهداشت در نظر گرفت، اما اتفاقی که افتاد این بود که به دلیل بالا رفتن هزینه‌ها و تعرفه‌ها، بودجه در نظر گرفته شده، کفاف هزینه‌های جراحی پیوند عضو بیمارستان‌ها را نمی‌داد.» او ادامه می‌دهد:  «کار به جایی رسیده بود که بیمارستان‌ها از انجام جراحی پیوند متضرر می‌شدند و حتی گاهی مجبور بودند تا هزینه وسایل مورد نیاز برای انجام پیوند را از بیمار بگیرند، همین هم باعث شد تا روند پیوند اعضا در کشور با مشکل مواجه شود.»

به گفته او، برخلاف کشورهایی مانند هند که هیچ حمایتی برای پیوند عضو از سوی دولت انجام نمی‌شود، هزینه فراهم‌آوری و پیوند عضو در ایران، از همان ابتدا به عهده دولت است: «براساس آیین‌نامه هیأت وزیران در ‌سال ٨١، قرار بر این بود که هزینه‌های پیوند هر‌سال محاسبه و از سوی دولت به وزارت بهداشت پرداخت شود. واقعا هم این اتفاق افتاد، اما در یک زمانی به دلیل بالا رفتن تعرفه‌ها، میزان پرداختی از سوی وزارت بهداشت، هزینه‌های بیمارستان را در جراحی پیوند عضو تأمین نمی‌کرد. به همین دلیل بیمارستان‌ها مجبور می‌شدند یا بقیه هزینه پیوند را از همراه بیمار بگیرند یا متضرر شوند، به همین دلیل، پیوند عضو برای بیمارستان تبدیل به یک جراحی ضررده شده بود.»

او ادامه می‌دهد: «گرفتن بخشی از هزینه پیوند از بیماران، درحالی بود که بیشتر افراد نیازمند پیوند عضو، در شرایط نامناسب اقتصادی قرار دارند و گاهی خودشان سرپرست خانواده هستند، به همین دلیل هزینه زیادی به آنها تحمیل می‌شد.» این مسئول در وزارت بهداشت به هزینه پیوند عضو در ایران و مقایسه آن با کشورهای دیگر اشاره می‌کند: «برای نمونه هزینه پیوند هر دو ریه در آمریکا، یک‌میلیون و ٢٠٠‌هزار دلار و سایر پیوندها نزدیک به ٨٠٠‌هزار دلار است، این درحالی است که در ایران همین پیوندها، کمتر از ١٠٠‌میلیون تومان هزینه می‌برد، اما پولی که از سوی دولت پرداخت می‌شود خیلی پایین‌تر از اینهاست، دلیل آن هم این بود که تعرفه پیوند عضو، سال‌ها افزایش پیدا نکرده بود.» به گفته او، همین تعرفه‌های پایین باعث شده بود تا تمایل برای انجام پیوند عضو در برخی از این بیمارستان‌ها کاهش یابد: «پیوند عضو، تنها در بیمارستان‌های دولتی انجام می‌شود، درحال حاضر در تهران، ١١ مرکز پیوند کلیه، دو مرکز پیوند کبد، دو مرکز پیوند ریه و پنج مرکز پیوند قلب وجود دارد.»

دکتر نجفی‌زاده به روندرایگان شدن پیوند عضو در کشور اشاره می‌کند:  «دی‌ماه ‌سال ٩٣ بود که وزیر بهداشت در شورایعالی پیوند، از مسئولان بیمه خواست تا هزینه بیمارستان بیماران پیوند را متقبل شوند و از آن طرف هم قرار شد تا معاونت درمان، بودجه پیوند بیمارستان‌ها را دو برابر کند. این اتفاق از سوی معاونت درمان صورت گرفت امابیمه شدن هزینه‌های پیوند تا زمانی که بیمه بررسی‌هایش را انجام دهد، روند طولانی به خود گرفت و درنهایت اول شهریورماه ‌سال ٩٤، تفاهمنامه‌ای میان بیمه و وزارت بهداشت امضا شد و حالا در روزهای گذشته مصوب شد تا هزینه فراهم‌آوری و پیوند اعضا رایگان شود.» براساس اعلام او، قرار است بیمه هزینه‌های بیمارستانی پیوند و بیمه‌ها و وزارت بهداشت هزینه‌های نیروی انسانی را پوشش دهند.

نجفی‌زاده با بیان این‌که پیوند «کلیه» از قبل هم تحت پوشش بیمه بود، می‌گوید: «هزینه‌های پیوند تحت پوشش است، اما اگر عضو از یک فرد زنده به بیمار پیوند زده شود، مبلغی از سوی گیرنده برای جبران هزینه‌های درمان اهداکننده عضو، انجام آزمایش‌ها و ... پرداخت می‌شود که قطعا قیمت عضو اهدایی نیست، بلکه هدیه است. در این میان از سوی دولت هم مبلغی تحت عنوان هدیه ایثار به اهداکننده عضو داده می‌شود.» به گفته این مسئول در وزارت بهداشت، با افزایش موارد مرگ مغزی، میزان اهدای عضو از افراد زنده کم شده، به طوری که در ‌سال ٩٤، ٥٦‌درصد کلیه‌های پیوند شده از افراد مرگ مغزی و ٤٤‌درصد از افراد زنده بوده است، درحالی‌که مثلا در ‌سال ٨١، تمام موارد پیوند عضو از افراد زنده انجام می‌شد، حالا هم در شهری مانند شیراز، تمام اعضا از موارد مرگ مغزی پیوند داده می‌شود و اهدای عضو از فرد زنده ممنوع است.

او در ادامه به وضع اهدای عضو در اتباع خارجی اشاره می‌کند:  «براساس تصمیم شورایعالی پیوند، برای حفظ سلامت پیوند اعضا در کشور، پیوند عضو اتباع خارجی در ایران ممنوع است، حتی اگر دهنده و گیرنده با هم مراجعه کرده باشند و از یک کشور باشند.» نجفی‌زاده مهم‌ترین مشکل موجود برای اهدای عضو در ایران رابالا نبودن اطلاعات جامعه در ارتباط با مرگ مغزی عنوان می‌کند: «متاسفانه خیلی از مردم، در زمان وقوع حادثه با مرگ مغزی آشنا می‌شوند، از سوی دیگر در برخی برنامه‌های صداوسیما هم نشان داده می‌شود که یک نفر که دچار مرگ مغزی شده، زنده شده است، این درحالی است که آن فرد دچار مرگ مغزی نشده بود، بلکه در کُما بود، این موضوعات باید با حساسیت بیشتری در برنامه‌های سیما مطرح شود.» او در ادامه به برگزاری جشنواره تجسمی نفس از بیست‌ودوم مردادماه اشاره می‌کند: «نمایشگاه این جشنواره به مدت ١٠ روز در خانه هنرمندان برپا می‌شود و افراد می‌توانند برای ثبت‌نام اهدای عضو به این نمایشگاه مراجعه کنند.»شهروند