به گزارش شفا آنلاین،به نقل از سپید محمد خاتمی رئیس جمهوری
وقت در آن روز بیان کرد «ایرانیان پس از 40 سال توانستند گندم خود را
خودشان تولید کنند و باید برای حفظ آن تلاش کرد.» اظهارنظری که در عمل سخت
می‌نمود و بیش از چند سال دوام نیاورد. در آن روزها مسوولان وزارت جهاد
کشاورزی دولت هشتم با تدوین طرح 10ساله خودکفایی، گام‌های اولیه را در کاهش
واردات گندم برداشتند. این طرح به گونه‌ای تنظیم شد که ایران طی این مدت
با ارتقای ضریب مکانیزاسیون، بهرهوری آب، عملیات به زراعی و به نژادی
گندم، بهبود حاصل‌خیزی خاک و پیشگیری از ضایعات، از مزرعه تا نانوایی،
افزایش قیمت تضمینی متناسب با تورم و مخصوصاً بسیج امکانات و منابع انسانی
اعم از مروجان، کارشناسان و...، به حدی از پایداری در تولید گندم برسد که
حتی اگر خشکسالی به وقوع پیوست، با کاهش تولید و خرید قابل توجهی مواجه
نشود.
تبدیل مجدد ایران بزرگ‌ترین واردکننده گندم
اسکندری
مجری طرح گندم در دولت اصلاحات و وزیر جهاد کشاورزی دولت نهم که با طرح
وعده خودکفایی گندم رای مثبت نمایندگان مجلس را جلب کرد به جای اصرار بر
ادامه اجرای طرح خودکفایی مصوب دولت هشتم، تداوم خودکفایی گندم به شیوه خود
را دنبال و قول خودکفایی و صادرات گندم را به مردم داد. او حتی از
خودکفایی در تمامی محصولات کشاورزی و مخصوصاً خودکفایی یک تا سه ساله در
مورد جو، برنج، ذرت و دانه‌های روغنی (کاهش وابستگی به 30درصد) نیز سخن
گفت. جالب اینکه در آن دوران بیان کرد؛ «اگر تحقق اهداف عملی نشد، خودم
می‌روم یا مرا برکنار کنید.» زمین‌های زیر کشت گندم در ایران 6میلیون و 200
هزار هکتار است که چهار میلیون هکتار آن زیر کشت دیم و دو میلیون و 200
هزار هکتار آن آبی است و به گفته کارشناسان این زمین‌ها می‌توانند گندم
مورد نیاز کشور را تولید کنند. اتفاقی که قرار بود رخ دهد اما به دلیل سوء
مدیریت‌ها رخ نداد و وزیر کشاورزی دولت نهم نیز نه استعفا داد و نه از کرسی
وزارت برکنار شد. وزیر محمود احمدی نژاد در سال 1387 اعلام کرد که «من با
تکیه بر برنامه چهارم برنامه کاری خود را تنظیم کردم و بر اساس آن قول
دادم.» البته او در ماه‌های پایانی فعالیت دولت نهم با متهم کردن برنامه
چهارم نه تنها وعده خودکفایی گندم را محقق نکرد بلکه ایران را به بزرگ‌ترین
واردکننده گندم تبدیل کرد.
جشن به عزا تبدیل شد
محمد
خوش چهره، کارشناس اقتصادی و مدافع محمود احمدی نژاد در دوره نهم ریاست
جمهوری در سال 1392 چنین می‌گوید: «علی رغم اینکه ما در کالایی مانند گندم
تولید کننده هستیم و روزی جشن خودکفایی آن را گرفتیم ولی در طی سال‌های
گذشته و بخصوص سال پیش رقم قابل توجهی گندم وارد کشور کردیم و جشن ما به
عزا تبدیل شد.»
حذف مدیران مجرب در دولت‌های نهم و دهم
در
همین راستا، محمدحسین کریمی‌پور، رییس پیشین کمیسیون کشاورزی اتاق ایران
با بازخوانی موضوع خودکفایی ایران در زمینه گندم در سال 83 می‌گوید: «اگر
نگاهی به ادبیات زمان برگزاری جشن خودکفایی بیندازیم، متوجه می‌شویم که
همان زمان نیز مدیران فنی بخش کشاورزی ما از لفظ خودکفایی استفاده
نمی‌کردند آن زمان هدف از به ثمر نشستن این طرح آن بود که بتوانیم در ایران
با وجود محدودیت‌های خاک و آب با افزایش بهرهوری و راندمان کار، تولید
گندم را در کشور در واحد سطح افزایش دهیم و در واقع مجموع تولید را به
مجموع مصرف نزدیک کنیم.» بنا به گفته وی «آن زمان خبرگان وزارت جهاد
کشاورزی در نظر داشتند که در زنجیره تولید تا مصرف گندم نقاط مخاطره و
ایرادات زنجیره کشف شود و برنامه جامعه‌ای که نقاط را شناسایی و درمان کند،
تدوین شود. در این برنامه در زمینه‌های سم، بذر، کود، آگاه‌سازی کشاورزان،
برنامه‌های ترویجی، تشکیل کلوپ گندم طلایی و ... برنامه‌ریزی‌هایی انجام و
اجرا شد که نشان داد اگر به بهرهوری فکر کنیم به نتیجه خواهیم رسید. ولی
این برنامه ادامه‌دار نبود چون در دولت نهم و دهم مدیران مجرب کشاورزی حذف
شده یا رفتند و به جای آن‌ها افرادی با تجارب محدود و سلیقه‌های غیرعلمی
در زراعت و باغداری مشغول به کار شدند که تبعات حضور آن‌ها نیز این بود که
برنامه بهرهوری در حوزه کشاورزی و از جمله طرح گندم رها شد. به طوری که
در حالی که حدود 10 سال قبل در گندم افزایش بهرهوری در واحد سطح داشتیم
ولی در پایان دولت دهم به یکی از واردکنندگان گندم در دنیا تبدیل شدیم.»
عبور از مرز ۱۰ میلیون تن
با
این همه و پس از گذشت 12 سال یک بار دیگر ایران در تامین این محصول
استراتژیک به خودکفایی رسید و به گفته حسن عباسی معروفان، معاون بازرگانی
داخلی شرکت بازرگانی دولتی جشن خودکفایی گندم امسال برگزار می‌شود، چرا که
میزان خرید تضمینی این محصول تاکنون به بیش از ۹ میلیون تن رسیده و در
پایان امسال از مرز ۱۰ میلیون تن نیز عبور خواهد کرد.بنا به گفته وی «از
ابتدای فصل برداشت گندم تاکنون بالغ بر ۹ میلیون و ۳۹۱ هزار تن گندم از ۳۱
استان کشور به ارزش ۱۲ هزار میلیارد تومان خریداری شده است که این میزان از
۱۰۰ درصد گندم خریداری شده در سال گذشته ۱۶ درصد بیشتر است.» معاون
بازرگانی داخلی شرکت بازرگانی دولتی می‌افزاید: «با توجه به شرایط کنونی
پیش‌بینی می‌شود که میزان خرید تضمینی محصول از مرز ۱۰ میلیون تن عبور کند و
نسبت به سال گذشته با ۲۵ درصد افزایش روبه‌رو شویم که براین اساس نه تنها
نیازی به واردات گندم نداریم، بلکه درصددیم تا امسال حدود یک تا دو میلیون
تن گندم صادر کنیم.» معروفان با بیان اینکه گندم مورد نیاز برای خبازی‌های
آزادپز و دولتی و گندم دروم برای صنایع تبدیلی و تکمیلی وابسته به این
محصول استراتژیک در کشور به اندازه کافی تولید شده و وجود دارد، می‌گوید:
«بیشترین تولید و عرضه گندم مربوط به استان‌های خوزستان با یک میلیون و ۴۰۰
هزار تن، گلستان با یک میلیون و ۳۳۳ هزار تن و فارس با ۸۵۶ هزار تن است.»
باقی‌ماندن نیمی از مطالبات گندمکاران
وی
درباره وضعیت مطالبات گندمکاران از محل خرید تضمینی گندم بیان می‌دارد که
«از ۱۲ هزار میلیارد تومان بهای گندم خریداری شده تاکنون شش هزار میلیارد
تومان آن به حساب کشاورزان واریز شده و به محض تامین مابقی اعتبار از طریق
بانک‌های عامل مشخص شده باقی‌مانده مطالبات ۵۰ درصدی گندمکاران نیز در
اسرع وقت پرداخت می‌شود.» معاون بازرگانی داخلی شرکت بازرگانی دولتی این را
نیز اعلام کرده است که امسال میزان خرید تضمینی گندم به بیش از ۱۰ میلیون
تن می‌رسد و این میزان دقیقاً با نیاز داخلی خبازی‌ها و صنایع تبدیلی و
تکمیلی برابری می‌کند که بر همین اساس دی‌ماه امسال در مراسم تجلیل از
کشاورزان و بهره‌برداران جشن خودکفایی گندم نیز برگزار می‌شود.»
