فـلـج مـغـزی چـیـسـت؟

       مهم‌ترین علائم فلج مغزی ناتوانی‌های حرکتی در کودک است که تا آخر عمر با وی باقی می‌ماند. بعضی از کودکان مبتلا به فلج مغزی دچار عقب‌ماندگی ذهنی هم هستند. گرچه آسیب‌های مغزی که علت اصلی به‌وجود آمدن این بیماری هستند، پیشرونده نیستند، مشکلات حرکتی بیمار می‌تواند پیشرفت کند. پس این بیماران باید تا زمان تمام شدن رشد جسمی یعنی تا اتمام بلوغ تحت نظر پزشک باشند.

       شدت فلج مغزی در بیماران مختلف متفاوت است. در بعضی، بیماری چنان شدید است که کودک مدت کوتاهی بعد از تولد فوت می‌کند و در بعضی دیگر به‌قدری خفیف است که ممکن است به هیچ اقدامی نیاز نداشته باشد ولی بیشتر بیماران در وسط این طیف قرار دارند.

علت فلج مغزی چیست؟
       فلج مغزی یک بیماری نیست بلکه دسته‌ای از بیماری‌ها است که به علت آسیب به مغز کودک به‌وجود می‌آید. این آسیب‌ها ممکن است در زمان جنینی، یعنی قبل از تولد، به مغز کودک وارد شود. ممکن است در حین زایمان یا حتی ممکن است در یک سال اول زندگی کودک که مغز وی به سرعت در حال رشد است، ایجاد شوند. کودکان نارس و آنهایی که در موقع تولد وزن کمی دارند، بیشتر در معرض این آسیب قرار دارند.

علل فلج مغزی را از نظر زمان ایجاد آنها به سه دسته تقسیم می‌کنند:
       علل قبل از تولد: اینها عللی هستند که در زمان جنینی موجب می‌شوند مغز به درستی تشکیل نشود. بسیاری از بیماری‌های ژنتیکی یا بعضی عفونت‌های ویروسی مادر در زمان بارداری از این دسته‌اند.

       علل حین تولد: اینها عللی هستند که در زمان زایمان موجب نرسیدن اکسیژن به مغز نوزاد شده و آسیب غیرقابل جبرانی به آن وارد می‌کنند.

       علل بعد از تولد: عللی مانند عفونت‌های مغز، نرسیدن اکسیژن برای مدتی به مغز، خونریزی مغزی (به علت ضربه مانند تصادف، افتادن کودک به زمین یا دیگر ضربات به سر کودک) می‌توانند بعد از تولد کودک و زمانی که هنوز مغز کودک بسیار آسیب‌پذیر است به آن صدمات غیرقابل بازگشت وارد کنند.

علائم
       علائم آن ممکن است خفیف، متوسط یا شدید باشند و به اشکال متفاوتی بروز کنند، مثلا:

        عضلات سفت می‌شوند. به این معنی که حتی وقتی کودک دراز کشیده و حرکتی نمی‌کند، عضلاتش در حالت انقباض و اسپاسم هستند. به همین خاطر وقتی می‌خواهید آرنج یا زانوی کودک را خم و راست کنید، با مقاومت روبه‌رو می‌شوید. احساس می‌کنید بچه در مقابل خم و راست کردن مفاصلش عضلات اندام را سفت نگه داشته و مقاومت می‌کند.

        عضلات کاملا شل می‌شوند. شما به راحتی و بدون هیچ مقاومتی از طرف کودک می‌توانید مفاصل وی را خم و راست کنید. اندام‌ها ضعیف و لاغر و شل هستند.

        حفظ تعادل و بالانس، در حرکات اندام‌ها دچار اختلال می‌شود. بچه در حین راه رفتن می‌لنگد.

        بعضی بیماران ممکن است دچار عقب ماندگی ذهنی و مشکلات یادگیری، تشنج یا مشکلات بینایی باشند. اندام‌های کوتاه، انحراف جانبی ستون فقرات (اسکولیوز)، مشکلات دندانی، شنوایی یا خشکی مفاصل از دیگر علائمی است که ممکن است در یک بیمار با فلج مغزی وجود داشته باشد.

        سابقه تولد نارس یا زودتر از موقع به‌دنیا آمدن، زایمان سخت، ریزش بزاق زیاد از دهان کودک یا اشکال در مکیدن سینه مادر یا پستانک ممکن است نشانه‌هایی از وجود فلج مغزی باشند.

        دیر بالا نگه داشتن سر (معمولا کودکان تا سه ماهگی می‌توانند سرشان را بالا نگه دارند)، دیر نشستن (بعد از شش ماهگی)، دیر راه رفتن (بعد از یک سالگی) ممکن است علائمی از فلج مغزی باشند.

        حدود 20 درصد مبتلایان به فلج مغزی هوش طبیعی دارند. با این حال دیر حرف زدن و عدم توجه به محیط ممکن است نشانه‌هایی از عقب‌افتادگی ذهنی کودک باشد.