ام اس بیماری خود ایمنی

ام اس عمدتاً طیف جوان را درگیر می‌کند و میزان وقوع در خانم‌ها بیشتر است. متأسفانه میزان شیوع بیماری در کشور ما رو به افزایش است. علت این بیماری مشخص نیست و عوامل مختلفی همچون کمبود ویتامین دی، عفونت ها و ژنتیک مطرح شده‌اند.

یکسری از عوامل می‌توانند سبب تشدید بیماری شوند که از این بین می‌توان به عفونت‌ها، سیگار، مصرف بالای چربی و استرس اشاره کرد.

استرس نقش بسیار مهمی در تشدید بیماری دارد و می‌تواند سبب عود بیماری گردد. یکی از مهم‌ترین مسائلی که مبتلایان به‌ ام اس باید رعایت کنند کنترل استرس است.

بی شک نمی‌توان از استرس دوری کرد. جامعه، خانواده و... در موقعیت‌های مختلف استرس‌های متفاوتی را به یک بیمار تحمیل می‌کنند. لذا کنترل استرس باید در چند سطح رخ دهد.

نخستین و مهم‌ترین آن در خود بیمار است. بیمار نه تنها باید از استرس‌ها دوری کند بلکه باید یاد بگیرد که استرس‌های وارد شده را مدیریت کند. باید در مواجهه با استرس آرامش خود را حفظ کرده و به جای اینکه واکنشی احساسی از خود نشان دهد باید مسائل و مشکلات را حل نماید.این یک مهارت بسیار مهم است که بیماران باید بیاموزند.

دومین سطح در خانواده رخ می‌دهد؛ متأسفانه بارها دیده شده که خانواده به استرس بیماران دامن می‌زنند. بیمار در مواجهه با بیماری خود آرام است اما خانواده ها نمی‌توانند با بیماری کنار بیایند و ناخواسته استرس فراوانی را به بیمار تحمیل می‌کنند. متأسفانه بسیاری از خانواده‌ها این رفتار خود را درست دانسته و درصدد تصحیح آن بر نمی‌آیند و بدین گونه به جای اینکه به بیمار در سازگاری با بیماری یاری برسانند عملاً سبب تشدید بیماری می‌گردند.

سومین سطح جامعه است، متأسفانه فوبیای شدید و نادرستی در اطراف این بیماری در جامعه ما وجود دارد.این فرهنگ نادرست که به دلیل باورهای اشتباه رخ داده است خود سبب وارد آمدن استرس‌های مختلفی به بیماران می‌شود و گاه باعث می‌شود که این بیماران در اشتغال و ازدواج دچار مشکل شوند.
با آنچه گفته شد مشخص است که درمان استرس باید در چند سطح اتفاق بیفتد. هم فرد باید بتواند استرس های خود را کنترل کند.هم خانواده باید آرامش خود را حفظ کرده و در سازگاری با بیماری به وی کمک کنند و هم فرهنگ نادرست شکل گرفته در پیرامون بیماری باید تصحیح گردد.

از لحاظ درمانی می‌توان رویکردهای مختلفی نسبت به موضوع داشت. نخستین آن رجوع به روانشناس و روانپزشک است. هم روش‌های روان درمانی برای این کار مفید است و هم داروها می‌توانند شرایط بیماران را بهتر کنند.باید توجه داشت  در بسیاری از موارد کنترل استرس و تنش نیازمند تجویز و مصرف دارو است.
مسأله بعدی درمانی لزوم انجام ورزش است؛ ورزش‌هایی چون یوگا، آب درمانی و پیاده روی می‌توانند در کاهش تنش بیماران بسیار مؤثر باشند.

همان طور که گفته شد اضطراب و استرس پیرامون‌ ام اس، چند جنبه دارد. مسائل فرهنگی در این مورد بسیار دخیل است لذا در رویکردی چند جانبه جامعه شناسان نیز باید در بهبود این موضوع به پزشکان و روانشناسان یاری برسانند.

داروهایی که برای کاهش اضطراب به‌کار می‌روند طیف گسترده‌ای دارند.این داروها شامل فلوکستین، سرترالین، سیتالوپرام و پاروکستین هستند.در بعضی شرایط از داروهای دیگری همچون نورتریپتیلین نیز استفاده می‌شود.

یکی از راه هایی که به واسطه آن می توان از بروز این بیماری پیشگیری کرد غربالگری میزان ویتامین D است  اما به طور کلی باید در نظر داشته باشیم که این بیماری تنها قابل کنترل است و نمی توان آن را به صورت کامل درمان کرد.

نهادهای اجتماعی و دولتی نیز نقش عمده‌ای در کاهش تنش دارند.
سازمان هایی در کشور از این بیماران حمایت می کنند اما با توجه به میزان شیوع ام اس ، این حمایت ها کافی نیستند . بنابراین نهادهای حمایتی باید افزایش پیدا کنند.

بسیاری از بیماران در یافتن شغل دچار مشکل بوده و آنهایی هم که شاغل هستند گاه شغل مناسبی ندارند.مراجع ذی ربط باید ساز وکاری را مهیا کنند که بواسطه آن این بیماران بتوانند در شغلی مناسب به جامعه خود خدمت کنند.این موضوع به هر چه شاداب شدن این بیماران یاری می‌رساند.

برخی از مردم این بیماری را مثل فلج شدن می دانند اما این تصور غلط است. درصورتی که درمان ها  و حمایت های لازم از بیماران مبتلا انجام شودآنها می توانند مانند یک انسان سالم موفق زندگی کنند. در پایان باید بگویم که‌ ام اس به معنای امید است، راهی است که باید با امید طی کرد. امیدوارم همواره شادی و لبخند را بر لبان بیماران عزیز شاهد باشیم.

دکتر عبدالرضا ناصر مقدسی
متخصص مغز واعصاب