معماهای جالبی که ‍پزشکان را گیچ کرده است

به گزارش شفا آنلاین،  این خبرهای خوب که پژوهشگران را گیج کرده است، درنوع خود معماهایی خوشایند هستند که در همهمه گروه‌های مرتبط برای افزایش سهم بودجه برای جلوگیری از تلفات بیماری‌ها از نظر افتاده است.

       دکتر داوید جونز، یک تاریخدان پزشکی از دانشگاه هاروارد عقیده دارد: «دادن توضیحات جالب و اغواکننده دشوار نیست. چالش وقتی است که ندانیم کدام یک از این توضیحات اغواکننده و جالب درست هستند.»

       بی‌تردید هنوز زمان خداحافظی با این بیماری‌ها نرسیده است و اینها سالانه در سراسر جهان رنج‌های بسیار و تلفات چشمگیری به بار می‌آورند، اما به نظر می‌رسد در ایالات متحده و سایر کشورهای ثروتمند مردم به‌صورتی عجیب به سوی مهار بیماری‌های سالًمندی می‌روند. قاتلان اصلی – سرطان، بیماری‌های قلبی و سکته‌های مغزی- هنوز قاتلان اصلی هستند، اما دیرتر به سراغ مردم می‌آیند و مردم درمجموع طولانی‌تر و سالم‌تر زندگی می‌کنند.

       سرطان روده بزرگ آخرین معما نیست: هرچند میزان تلفات سرطان از اوائل دهه 1990 به این سو کاهش پیدا کرده است، کاهش تلفات سرطان روده بزرگ انگار ماجرای دیگری است. به‌گزارش پژوهشگران میزان مرگ‌ومیر براثر این بیماری که در دهه 1980 به اوج خود رسیده بود، اکنون نزدیک 50درصد کمتر شده است.

        آزمایش‌های غربالگری اگرچه کارآیی داشته‌اند، اما نه درمان بهتری هستند و نه برای توضیح پایین آمدن تلفات بیماری کافی به نظر می‌رسند. این آزمایش‌ها بخشی از ماجرای کاهش تلفات را توضیح می‌دهند. به باور کارشناسان بزرگی تغییرات صورت‌گرفته خود نشان می‌دهد که عوامل دیگری هم باید دخیل باشند. هیچ مطالعه‌ای هنوز دال بر این نیست که افزایش آزمایش‌های غربالگری سرطان روده بزرگ می‌تواند تعیین‌کننده کاهش 50درصدی تلفات این بیماری باشد و به‌عقیده محققان این عدم قطعیت درباره سرطان‌های دیگر هم وجود دارد.

        شکستگی‌های لگن خاصره: میزان تلفات آن در 30سال گذشته طی هر دهه حدود 15 تا 20درصد کاهش داشته است. هرچند این تغییرات مقارن ورود داروهای خاص طولانی کردن ازدست دادن استخوان برای افراد مبتلا به پوکی استخوان دیده شده‌اند، برای تعداد کمی از بیماران دارو عامل اصلی کاهش تلفات بوده است. برای مثال، کمتر از 10درصد از زنان بالای 65 سال داروی ضدپوکی استخوان مصرف می‌کنند. شاید هم به خاطر این است که مردم چاق‌تر شده‌اند چون مردم چاق‌تر استخوان‌های محکم‌تری دارند.

       جالب است که کارشناسانی مانند استیون کامینگ که روی این موضوع تحقیق کرده است، درجواب خبرنگاران می‌گوید: «چاق‌تر شدن مردم نیمی از معمای کاهش تلفات پوکی استخوان را حل می‌کند» و با خنده ادامه می‌دهد: «نیم دیگر را نمی‌دانم.»

        زوال عقل هم از آن نوع بیماری‌های درحال کاهش است. باوجود آنکه گزارش‌های کمی دراینباره وجود دارد، مردم از بیش از 10 سال پیش به این باور رسیده‌اند. آخرین گزارش حاکی است که میزان زوال عقل از سال 1977 به این طرف در هر دهه 20درصد کاهش داشته است.

       تحقیقی که اخیرا در آمریکا انجام گرفته است، نشان می‌دهد وقوع زوال عقل بین سال‌های 1986-1991 در افراد بالای 60 سال 6/3 در ازای هر 100 نفر بوده است که این میزان بین سال‌های 2004-2008 به 2 در هر 100 نفر بالای 60 سال رسیده است. باوجود افزایش سن جوامع انسانی می‌توان گفت که تعداد مبتلایان درکل بیشتر شده است، اما امکان ابتلا به زوال عقل به‌تدریج کم‌تر و کم‌تر می‌شود.

       دلایلی برای این کاهش می‌توان پیدا کرد.سکته‌های مغزی خفیف با علت بیماری‌های عروقی از عوامل ایجاد بیماری زوال عقل هستند و نیز عوامل خطر قلبی- عروقی ازجمله عوامل خطر آلزایمر به حساب می‌آیند. پس شاید بتوان گفت پیشرفت در کنترل فشار خون و سطح کلسترول خون ازجمله دلایل کاهش بیماری باشد. آموزش بهتر را هم می‌توان از عوامل کاهش بیماری آلزایمر دانست، هرچند که چگونگی این تاثیر هنوز مشخص نشده است. هرکس درباره کاهش میزان بیماری حدس‌هایی می‌زند و آینده این روند هم در هاله‌ای از ابهام پوشیده است.

        یکی دیگر از بیماری‌هایی که در چند دهه گذشته کاهش داشته است بیماری‌های قلبی است. اینکه بیماری‌های قلبی طی نیم قرن اخیر کمتر شده‌اند خبر جدیدی نیست. خبر جدید آن است که باوجود تداوم، سرعت این کاهش نسبت به گذشته کمتر شده است. هرچند بیماری قلبی هنوز مهم‌ترین قاتل مردم آمریکا است و سالانه حدود 300هزار نفر در این کشور را می‌کشد، میزان تلفات بیماری نسبت به سال‌های اوج آن تا 60درصد کاهش داشته است. درمان بهتر، پیشگیری بهتر با کمک داروهایی مانند استاتین‌ها و داروهای فشار خون و البته سیگار کشیدن کمتر، بی‌شک به این روند کمک کرده‌اند اما به‌نظر محققان بیماری‌های قلبی حتی وجود همه این عوامل هم برای توضیح کاهش تلفات در چند دهه گذشته کافی نیست. پژوهشگران زیادی روی این موضوع کار کرده‌اند که بالاخره کدام عامل درمان و پیشگیری بهتر یا تغییر سبک زندگی، عامل این کاهش بوده است؟ آنها به این نتیجه رسیده‌اند که همه اینها.

       دکتر جونز، از محققان این موضوع می‌گوید وضعیت فعلی وی را به یاد جمله معروف دودو در داستان آلیس در سرزمین عجایب انداخته که می‌گوید: «همه پیروز شدند و همه باید جایزه بگیرند.»

        در موردی دیگر، تا اواخر دهه 1930، سرطان معده دلیل شماره یک مرگ براثر بیماری سرطان در ایالات متحده بوده است. اکنون تنها 8/1درصد از تلفات سرطان مربوط به این بیماری است. به‌واقع کسی هنوز دلیل این کاهش را نفهمیده است، اما شاید به‌خاطر نخوردن غذاهای دودی یا نمک‌سود باشد.

       پیش از آن هم در طول تاریخ شاهد کاهش برخی بیماری‌های دیگر بوده‌ایم که دلیل اغلب آنها هنوز معماهایی سربه ‌مهرند.
New York Times