کار آفرینی برای آدم های ته خط

چرا کمپین مهر؟
«سام نریمانی» یکی از اعضای طلوع بی‌نشان‌ها «کمپین مهر» را ادامه طلوع کسانی می‌داند که درمان‌ها را پشت سر گذاشته‌اند. به گفته نریمانی نام این کمپین ممکن است در ذهن بسیاری ایجاد سؤال کند: «مهر یعنی خورشید. خورشید طلوع می‌کند. مثل نهالی که در خاک کاشته می‌شود و با اشعه خورشید از دل خاک بیرون می‌زند و طلوع می کند.»

آنها بعد تولدی دوباره، می‌خواهند بذر مهر بکارند و طلوع خورشید را درو کنند. کسانی که روزگاری خاک وجودشان خشک شد و تفتید و هیچ بذری در آن بارور نشد اما وقتی کسانی که شب به جای خوابیدن در میان ویرانی‌های خلازیر، فرحزاد و زیر پل هایی که به هیج جا نمی‌رسید به دنبال آنها آمدند و مهربانی را به آنها تعارف کردند دوباره بذر باور در وجود آنها جوانه زد.

«اکبر رجبی» مدیرعامل مؤسسه مردمی طلوع بی‌نشان‌ها دو هدف را برای کمپین «نهال مهر» اعلام می‌کند. نخستین هدف را «کارآفرینی» برای کسانی می‌داند که از «ته خط» برگشته‌اند حالا برای اینکه به جامعه وصل شوند باید کاری برای خود داشته باشند. باید برای آنها «ارزش افزوده» ایجاد کرد. گل فروشی زیباترین شغلی است که می‌شود برای آنها تعریف کرد. کمپین نهال مهر هم آغاز ایجاد همین شغل است.اما چرا «گل»؟ چرا گذر طلوع در هفت تیر قرار است بزرگترین گل فروشی شهر شود. رجبی می‌گوید: «چون گل مراقبت می‌خواهد. مراقبت کردن از گل، روح را لطیف می‌کند.» نقش گل در بهبود روند درمان افرادی که از دام اعتیاد رسته‌اند یا برای رهایی از آن دست و پنجه نرم می‌کنند هم از جمله دلایلی است که طلوعی‌ها را به سمت پرورش گل برده است.

گلدان‌های گل هم قرار است توسط مردان و زنان بهبود یافته مؤسسه طلوع تولید شود. عمده فعالیت بعد از آموزش‌ها آن طور که «سام نریمانی»  می‌گوید توسط زنان بهبود یافته انجام می‌گیرد؛ زنانی که بازگشت‌شان به زندگی سالم، خیلی سخت‌تر از مردان مبتلا به اعتیاد است. جامعه آنها را برای همیشه تمام شده می‌داند. کمتر آغوش امنی برای آنها باز است. وضعیت مردان کارتن خواب بعد از بهبودی و بازگشت به اجتماع امیدوار‌کننده است. خانواده‌ها با آغوش باز آنها را می‌پذیرند، بویژه پدرها و مادرشان. آنها به پسری که از نیستی بازگشته افتخار می‌کنند اما قصه برای زنان بهبود یافته کارتن خواب جور دیگری رقم می‌خورد.

کسی نه می‌خواهد نامی از آنها بداند نه نشانی. جامعه هم اگر سرنوشت آنها را بداند آنقدر آن روی نامهربانش را به آنها نشان می هد که بعضی‌ها کم می‌آورند و دوباره برمی‌گردند. صحبت های فعالان زن در حوزه زنان کارتن خواب راوی سرنوشت یکی از همین زنان است که پس از ترک و درمان برای او شغلی پیدا می‌کنند. همه چیز خوب پیش می‌رود تا مرد صاحبکارش از گذشته زن خبردار می‌شود. فشار و برخورد صاحبکار باعث می‌شود تا زن دوباره کارتن‌خواب شود. سرای «مهربانو» اما سقفی است که آنها را از در به دری نجات داده است.

بنابراین ساخت خانه‌ای که امنیت آنها را تضمین کند، می‌تواند آینده آنها را هم رنگ امید بزند. مؤسسه طلوع بی‌نشان‌ها بعد از مدت‌ها تلاش توانست خانه‌ای را با کمک ساز‌مان بهزیستی و شهرداری برای زنان شهر بگیرد.نریمانی می‌گوید: «به دنبال آن هستیم که دست ساخته‌های سفالی زیبا درست کنیم و ارائه بدهیم.»اما آنها به دنبال هدف دیگری هم هستند. به گفته اکبر رجبی هدف دوم در حقیقت ارائه یک «تصویر جدید» از بهبود یافتگان طلوع است. او می‌گوید: «الان کارکرد طلوع بی‌نشان‌ها زیباست اما تصویر ذهنی آن ممکن است که زیبا نباشد.» این گل فروشی با آن گل فروشی سر چهارراه که تیغ نامهربانی را در قلب هر بیداردلی فرو می‌کند فرق دارد!

چرا کاکتوس؟
طلوعی‌ها خیلی هم دوست ندارند نامی از گل «کاکتوس» به میان بیاورند. نریمانی می‌گوید: «چون یک کم کابویی و وسترنی است.» کاکتوس، گل زمختی است اما بین خودشان (چه آنها که از «ورطه» رسته‌اند و از سیاهی نجات یافته‌اند چه یاورانی که پای همشهریان از قصه بریده خود مانده اند) و «کاکتوس» یک «شباهت» دیده‌اند. ماندن و ادامه دادن. مقاومت کردن و تمام نشدن. بنابراین گل اصلی که روی آن کار می‌کنند، «کاکتوس» است. نریمانی می‌گوید: «کاکتوس نشانه سرسختی و مقاومت است و با کمترین امکانات هویتش را حفظ می‌کند.»

رجبی می‌گوید: «بذر گل‌ها در جایی خارج از سرای مهر کاشت می‌شود. اینجا جایی برای کاشت بذر گل نداریم.» اما همین که سر از خاک درمی آورند مراقبت از آن‌ها را به زنان ومردانی می‌سپارند که تیغ‌های زیادی در روح وجسم آنها فرورفته اما بالاخره دست نوازشی،گل پژمرده وجود آنها را «مرهم» نهاده است.
او اعتقاد دارد که بازی کردن با گِل با هدف ساخت سفال برای درمان افراد آسیب دیده تأثیر مثبت دارد. وقتی گل و سفال در کنار هم قرار می‌گیرد، حتماً نتیجه بهتری دربردارد. به گفته رجبی حداقل 34-35 نفر درگیر ماجرای پرورش و ساخت گلدان‌های سفالی خواهند بود.

کمپین «نهال مهر» یکی دو هفته دیگر کلید می‌خورد تا گذر طلوع در مفتح جنوبی محلی برای جمع شدن کسانی باشد که به گل و گیاه علاقه دارند. از سویی می‌خواهند به گل‌های وجود رنجور کسانی که سهم آنها از «حاشیه» زندگی بیشتر از «متن» آن بوده، مهربانی هدیه کنند.

رجبی می‌گوید: «برای آموزش و پرورش گیاه به کسانی نیاز داریم که زنان و مردان طلوع آموزش بدهند تا بدانند با گل‌ها چگونه برخورد کنند.»ایران