به گزارش شفا آنلاین،زنگی که به سلامت شما مستقیم مربوطه،
اون‌قدر ارزش نداره که یک زنگ کامل باشه، اون‌قدر ارزش نداره که من به معلم
ریاضی شما بگم لطفا وقت کلاست رو بده به ما، اوضاع جسمی دانش‌آموزان خوب
نیست، وزن همه‌شون بالاست... .حکایت زنگ ورزش در مدارس همیشه همین بوده
است؛ زنگی که هیچ‌وقت جزء ساعت‌های مهم درسی محسوب نمی‌شده. روز ورزش، روز غیبت‌کردن بچه‌ها از مدرسه بود و همین ماجرا باعث شد که وضعیت تربیت‌بدنی و رابطه دانش‌آموزان با ورزش به حداقل برسد. برخی منتقدان می‌گویند که بسیاری از دانش‌آموزان در مدارس ایران برای رسیدن زنگ ورزش لحظه‌شماری می‌کنند، چون از استرس درس‌خواندن فارغ‌اند.
کمبود امکانات ورزشی مناسب، نبود فضای مناسب برای انجام فعالیت‌های ورزشی و کمبود معلمان متخصص به عنوان مربی ورزش و سلامتی ازجمله عواملی هستند که به عنوان دلایل جدی‌گرفته‌نشدن زنگ ورزش عنوان می‌شوند؛ اما با وجود همه اینها هیچ‌کس نمی‌تواند منکر این موضوع شود که زنگ ورزش و آموزش تربیت‌بدنی در مدارس ما مغفول مانده است.
طرح‌هایی که هرازگاهی از سوی تئوریسین‌های ورزش آموزش‌وپرورش به مدارس بخش‌نامه می‌شوند و در پروپاگاندای رسانه‌ای در‌باره‌شان گفته می‌شود و بعد از مدتی هم خاموش می‌شوند، مصداق بارز ناکارآمدبودن آموزش تربیت‌بدنی در کشور است. درحال‌حاضر طرح‌های ملی در مدارس برگزار می‌شوند. مطابق بخش‌نامه‌های طرح ملی که در اختیار قرار گرفته، طرح ملی دوم ابتدایی، ژیمناستیک است؛ سوم طرح سباح، چهارم طناب، پنجم تنیس روی میز و ششم دو‌ومیدانی است؛ مدارس باید بالاجبار با توجه به امکانات مدرسه این طرح‌ها را انجام دهند. طرح سباح و اجباری‌شدن شنا در پایه پنجم ابتدایی یکی از این طرح‌ها بود. بعد از اجرائی‌شدن این طرح قرار شد دانش‌آموزان آموزش شنا را به صورت اجباری در مدارس یاد بگیرند و زنگ ورزش و شنا در استخرهای محله بگذرد. هیچ‌کس اما مختصات درستی از این طرح رسم نکرد. منصوره نوروزی، معلم ورزش مدرسه راهنمایی در منطقه ١٢ تهران، می‌گوید: «شما تصور کنید که مدارس تقریبا در دوران سرمای سال دایر هستند.
ما این طفلان معصوم را به استخر می‌بردیم، در سرمای زمستان آنها را شنا می‌دادیم و بعد بلافاصله به مدرسه بازمی‌گرداندیم و اینها همیشه خدا مریض بودند. از طرفی هیچ‌کس به فکر لانه‌گذاری میکروب‌ها روی سر دختران نبود. دخترها بعد از شنا باید بلافاصله با موهای خیس حجاب بر سر می‌کردند و همین باعث ایجاد مشکلات زیادی برای موهای آنها می‌شد. از طرفی ما مجبور بودیم بچه‌ها را به استخر همگانی ببریم و خیلی از دانش‌آموزان دچار عفونت‌های جدی شدند..».
در سال ٨٩ مسئول تربیت‌بدنی آموزش‌وپرورش اعلام کرد آموزش شنا برای دانش‌آموزان پایه پنجم ابتدایی اجباری می‌شود اما این گفته زیاد دوام نیاورد تا اینکه اعلام شد شنا برای دانش‌آموزان کلاس سوم ابتدایی اجباری است و همه مدارس در همه نقاط کشور باید آموزش شنا را که در قالب طرح سباح پیش‌بینی شده، در دستور کار قرار دهند؛ اما آغاز اجرای طرح سباح از سال ٩٠ زوایای پنهان این طرح را آشکار کرد به‌طوری‌که مسئول ورزش مدارس، آن هم در دولت بعد، کاستی‌ها را به زبان آورد. مهرزاد حمیدی، توضیح داد که برنامه شنای مدارس فقط در سال اولِ اجرا یعنی سال ٩٠ خوب پیش رفت؛ آن هم به علت حمایت‌های وقت وزیر از آن. به گفته او، این طرح در سال ٩١ نیز نیم‌بند اجرا شد و حرارت اولیه‌اش خیلی زود رو به سردی گرایید تا اینکه در سال ٩٢ به‌طور‌کلی متوقف شد و نقطه پایانش زودتر از زمانی که تصور می‌شد ترسیم شد؛ اما اینکه چرا طرح شنای مدارس چنین سرنوشتی پیدا کرد، ریشه‌اش در مشکلات مالی بود. یکی از دبیران تربیت بدنی درباره اجراشدن طرح سباح در مدارس می‌گوید: «طرح سباح در ابتدا رایگان بود، فقط بچه‌ها هزینه رفت‌وآمد را می‌دادند. برای همین وزارتخانه بابت تسویه بدهی خود با استخرها مشکلات زیادی داشت.
استخرها هم همه مربوط به آموزش‌وپرورش نبودند چون آمار دانش‌آموزی بالا بود و همه مناطق آموزش‌وپرورش در همه استان‌ها مجبور بودند با استخرهای آزاد قرارداد ببندند. برای همین بعد از این اتفاقات قرار شد که بابت شنای هر دانش‌آموز ٣٠ هزار تومان از طرف خانواده‌ها به حساب مناطق واریز شود. خیلی طول کشید تا توانستیم با استخرهای خصوصی تسویه کنیم»
. وی در ادامه تصریح کرد: «قرار شد در سال‌های بعد این طرح فقط در استخرهای آموزشی برگزار شود و مبلغ آموزش را هم خود دانش‌آموز پرداخت کند. برای مدارس دولتی هم گفتند براساس شورای تربیت‌بدنی که هر منطقه مصوب می‌کند، ببینید که سطح استخرها چقدر است و چقدر می‌توانند تخفیف بدهند. مثلا در برخی مناطق سال گذشته ٢٠ هزار تومان برای هر دانش‌آموز در مدارس دولتی و ٢٥ هزار تومان هم برای هر دانش‌آموز در مدارس غیردولتی بود. هزینه رفت‌وآمد هم در هر صورت حساب می‌شد یعنی حداقل هر خانواده ٥٠ هزار تومان می‌دادند و گاهی به صد هزار تومان هم می‌رسید. مدارس با آموزش‌وپرورش قرارداد می‌بندند و مبلغ فیش را هم به حساب آموزش‌وپرورش واریز می‌کنند. این‌گونه گردش مالی اتفاق می‌افتد و حق‌الزحمه مربی هم داده می‌شد».
این مسئول که نمی‌خواهد نامی از او در گزارش آورده شود تأکید کرد: «خیلی از مدارس امسال این طرح را برگزار نکردند. مطابق برش استانی آن چیزی که مصوب شده، این است که باید ٣٠ درصد دانش‌آموزان تحت پوشش آموزش شنا قرار بگیرند و اجباری نیست که صددرصد دانش‌آموزان مشمول این طرح شوند. ٣٠ درصد هر منطقه‌ای باید طرح سباح برگزار کنند و از آنجایی که برخی مناطق جزء مناطق بزرگ محسوب می‌شود، ٣٠ درصد آنها عدد قابل‌توجهی می‌شود. بر اساس ظرفیت استخر، دانش‌آموزان برای آموزش فرستاده می‌شوند و ما در هر سئانسی هم بیشتر از تعداد محدودی دانش‌آموز نمی‌توانیم بفرستیم.
در این میان عده‌ای هم
مخالف این طرح هستند، مثلا می‌گویند در زمستان دلیلی ندارد بچه‌ها استخر
بروند. ما هم اجباری نمی‌کنیم که حتما دانش‌آموزان به استخر ما بیایند، ما
می‌گوییم بچه‌ها در هر استخری که دوست داشتند آموزش شنا ببینند ولی آزمون
را در استخر آموزش‌وپرورش انجام دهند. آن عده‌ای هم که شناکردن بلد هستند،
همان جلسه اول آزمونشان را می‌دهند و وقتی قبول شوند، دیگر نیازی به
گذراندن طرح نیست».
طرح‌هایی که همیشه به بن‌بست می‌خورند
نظام آموزش‌وپرورش به تأسی از فلسفه تعلیم و تربیت در ایران، هدف ورزش در
آموزش‌وپرورش را توسعه مهارت‌های بنیادی و انجام فعالیت بدنی مستمر در بین
دانش‌آموزان می‌داند؛ شعاری که تا رسیدن به آن فرسنگ‌ها فاصله داریم.
وجود صدها دانش‌آموز با زانوهای پرانتزی، کف پای صاف و کمر گود، گواه روشنی بر این ادعاست که با گرفتن یک تست ساده ورزشی از آنها به‌راحتی می‌توان نسبت به اصلاح حرکتی آنها صرفا در سنین پایه اقدام کرد. طرح المپیاد ورزشی در مدارس آغاز می‌شود و از مدارس می‌خواهد با توجه به امکانات ورزشی‌ای که دارند، ورزش‌های مختلف را بین دانش‌آموزان آموزش دهند.
مدارسی که عمده سرمایه ورزشی آنها یک زمین آسفالت چندمنظوره، یک جفت تیردروازه فوتسال، یک میز غیراستاندارد پینگ‌پنگ، چند راکت و بعضا چند صفحه شطرنج یا میله بارفیکس است و می‌خواهند با این فقر امکانات به آن اهداف بزرگ هم برسند.
نوری، مدیر دبیرستان دخترانه گل‌ها در منطقه شش، می‌گوید: «موضوع
وقتی بدتر می‌شود که باید ساعت و جلسات محدود زنگ ورزش در مدارس را به بقیه
محدودیت‌ها اضافه کرد. کل جلسات مفید ورزش در مدارس به‌جز مقاطع ابتدایی
١٢ تا ١٤ جلسه یک‌ساعت‌ونیمه در طول یک ترم است و معلم مربوطه باید در این
زمان کوتاه، هم مجری طرح المپیاد سراسری باشد، هم امتحانات تئوری و عملی
ترم را بگیرد و هم شاگردانش را برای مسابقات منطقه‌ای و... آماده کند؛
معلمی که از بدو ورود به کلاس با ٢٥ تا ٣٠ دانش‌آموز پرانرژی سروکار دارد».
مطابق صحبت‌های کارمندان حوزه تربیت بدنی وزارت آموزش‌وپرورش، المپیادهای ورزشی درون‌مدرسه‌ای تأکید معاون تربیت بدنی، آقای مهرزاد حمیدی است و در تمام ایران المپیاد درون‌مدرسه‌ای باید برگزار شود. پیش از این هم این المپیادها وجود داشت، اما آن‌قدر فرم و افتتاحیه و اختتامیه نداشت و وقت‌گیر هم نبود. اما الان بسیار وقت‌گیر است.
یکی از مسئولان تربیت بدنی نیز می‌گوید: «در طرحی که داده شده می‌خواستند ساماندهی انجام دهند ولی وقت معلم ورزش را کامل می‌گیرد و درگیرش می‌کند. بچه‌ها کلا هفته‌ای دو ساعت ورزش دارند. تا بچه‌ها در این دو ساعت به حیاط بیایند و شروع به کارکردن کنند، زمان تمام می‌شود؛ چه برسد که بخواهی به این زمان کوتاه مسابقه و المپیاد هم اضافه کنی و فرصت آموزش از دست می‌رود و کار اضافه‌ای برای معلم است. از آن طرف هم می‌گویند از وقت ورزش نباید کم شود و در ساعت تفریح المپیاد برگزار شود؛ سؤال این است که مگر معلم وقت استراحت نمی‌خواهد؟ آیا معلم ورزش نیاز به استراحت ندارد و در ١٥ دقیقه هم که نمی‌شود کاری کرد.
اگر هم بخواهیم به ساعت بعد از مدرسه موکولش کنیم که به معلم حق‌الزحمه‌ای بابت آن پرداخت نمی‌شود. چقدر باید از هزینه انسانی استفاده کنیم و برای اینکه معلمان را اجبار می‌کنیم که حتما باید المپیاد درون‌مدرسه‌ای برگزار کنند، در ساعت مدرسه این کار را انجام می‌دهند و از ساعت آموزش زده می‌شود و اگر انجام ندهند، ما آنها را زیر سؤال می‌بریم اما واقعیت امر این است که در حوزه وظایف آنها نیست. در این المپیاد باید گروه‌های ورزشی در مدرسه تشکیل شوند.
این تیم در ابتدا داخل کلاس هستند،
بعد انتخاب می‌شوند که منتخب کلاس اول با کلاس سوم مسابقه دهد و جداول
کشیده و این بازی‌ها در مدارس انجام می‌شود و تا اردیبهشت ماه، زمان مناسب
برای برگزاری آن است. این کار دنگ‌و‌فنگ زیادی دارد؛ اول سال معلم ورزش
باید افتتاحیه بگیرد و این افتتاحیه کلی هزینه‌برست، بعد هم وقت اضافه
می‌خواهد.
بچه‌ها باید رژه بروند و تیم‌های ورزشی مشخص شوند و کادر داوری
داشته باشند و... همه اینها در افتتاحیه انجام می‌شود و باید میهمان هم
برای مراسم دعوت شود؛ اینها هم هزینه‌بر است. کاش به جای این هزینه‌ها برای
مدارس وسیله ورزشی خریده شود. پول این هزینه‌ها باید یا از بچه‌ها گرفته
شود یا از مدیر مدرسه که مدیر مدرسه هم بابت آن پولی نمی‌دهد و باز به گردن
بچه‌ها می‌افتد. ما هم هزینه فوق‌برنامه به او نمی‌دهیم و هم می‌خواهیم از
وقتش بگذارد؛ درحالی‌که به‌شدت هم کمبود نیروی انسانی داریم».
حیاط پویا مساوی حیات پایا
«حیاط پویا» یکی دیگر از طرح‌های نوی ورزشی است که از سال گذشته در
مدارس کشور برای دانش‌آموزان مقاطع ابتدایی اجرا می‌شود. طرحی که برخلاف
المپیاد سراسری و سباح به نظر اهالی این حوزه و کارشناسان، کارشناسانه بود و
در جذب دانش‌آموزان به سمت ورزش موفق عمل کرده است. مهرزاد حمیدی، معاون
تربیت‌بدنی و سلامت وزیر آموزش‌وپرورش، ایجاد بیشترین نشاط بین بچه‌ها با
کمترین امکانات و نیازنداشتن به وسایل ورزشی و اجراشدنی‌بودن این طرح در
تمامی مدارس کشور را از ویژگی‌های این طرح برشمرد و افزود: «در این راستا
با الگوبرداری از برنامه‌هایی که در کشورهای مختلف اجرا می‌شود، یک بسته
برنامه‌ای برای ایجاد تحرک در حیاط مدرسه ارائه کردیم.
امروزه «حیاط پویا» به عنوان یک مکان و «حیات پایا» به عنوان زندگی مستمر و پایدار، لازم و ملزوم یکدیگرند. در این طرح سعی شده بازی‌های سازمان‌یافته محلی از درون کوچه‌ها با شعار «به مدرسه بازمی‌گردیم» به درون مدرسه منتقل شود. در طرح حیاط پویا تلاش می‌شود متناسب‌سازی فضای حیاط مدرسه، از طریق رنگ‌آمیزی و در دانش‌آموزان برای فعالیت بدنی، انگیزه و علاقه ایجاد شود». مسعودی معلم ورزش درباره طرح حیاط پویا می‌گوید: «این طرح بسیار خوب است، چون حتی اگر معلم بالای سر دانش‌آموزان نباشد هم می‌توانند از آن استفاده کنند. طرح حیاط پویا در خارج از کشور اجرا می‌شود و به‌شدت هدفمند است و در آن بازی‌های محلی گنجانده شده. این طرح در مدارس اجرا می‌شود و کاربردی است و در آن، تمام مدت بچه‌ها می‌توانند بازی کنند؛ این طرح برای مدارس بسیار خوب است».
در این گزارش تلاش برای گفت‌وگو با دکتر مهرزاد حمیدی، معاون تربیت‌بدنی وزارت آموزش‌وپرورش بی‌نتیجه ماند.شرق
